کاسکو یا طوطی خاکستری آفریقایی پرنده ای محبوب در کشورهای اروپایی و بسیاری از کشورهای دیگر جهان است، علت محبوبیت این پرنده، هوش سرشار و قدرت سخنگویی و تقلید صدای این پرنده می باشد و شاید به یقین بتوان گفت که این پرنده بهترین پرنده تقلید کننده صدا در جهان می باشد که به راحتی می تواند بیش از صدها واژه را به خاطر سپرده و تکرار نماید وبا این کار باعث شادی و خوشحالی صاحبان خود گردد. این پرنده در محیط زیست طبیعی خود پرنده ای خجالتی و ترسو است. طوطی خاکستری آفریقایی و یا به تعبیری دیگر کاسکو از سالیان دور به عنوان پرنده اهلی در قصرهای پادشاهان و خانه های طبقات مختلف مردم جامعه نگهداری می شده است ورومیان اولین ملتی در جهان هستند که در باره این پرنده مطالبی نوشته اند.
این پرنده در اصل پرنده ای وحشی است که در قاره آفریقا زندگی می کند و از قرن ها پیش مورد توجه آدمی قرار گرفته و تلاش های زیادی برای اهلی کردن و آموزش دادن پرنده صورت گرفته است.امروزه کاسکوها توسط پرورش دهندگان دست آموز شده و به پرنده ای خانگی و سرگرم کننده و جالب تبدیل شده است با این حال به دلیل آنکه عملکردی غیر قابل پیش بینی دارند نباید به آنان زیاد اطمینان کرد.کاسکوهایی که از حیات وحش به جمع انسان ها آورده می شوند نیازمند صبر و کوشش بسیار برای آموزش و تطبیق با محیط تازه هستند. کاسکوها بسیار قوی هستند در صورت عصبانیت می توانند گاز بگیرند و یا پنجه بکشند.
این پرنده یکی از اعضای تبار پستاسی Psitacidac می باشد که همانند سایر طوطیان از بدنی استوار ولی نرم تشکیل شده به طوری که پرنده می تواند با منقار خود به راحتی به تمام اجزای بدن خود دسترسی داشته باشد و تا ۱۸۰ درجه سرخود را برگرداند. اندازه بدن طوطی خاکستری آفریقایی بسیار متفاوت است و در گونه های کوچک ۱۲ سانتی متر ودر گونه های بزرگ تا ۱۰۰ سانتی متر می رسد و وزن آن در حدود ۴۰۰ گرم است رنگ پر وبال آن خاکستری است و در نژاد کنگو رنگ دم آن سرخ رنگ است، دمگاه به رنگ خاکستری روشن و لبه های بال سیاه رنگ و پاها خاکستری تیره هستند. رنگ منقار پرنده سیاه و رنگ چشم پرنده بالغ زرد روشن و هردو جنس نر و ماده از نظر ظاهری شبیه به هم می باشند. این پرنده در طول زندگی زاد و ولد می کند و معمولاً در حدود ۵۰ تا ۶۰ سال عمر می کند.
طوطی خاکستری آفریقایی پرنده ای تیز پرواز است و پروازی منظم دارد اما این پرنده قدرت جهت شناسی مناسبی ندارد و نمی تواند همانند کبوترها محل زندگی خود را جهت یابی نموده و به لانه بازگردد، از این رو پرورش دهندگان این پرنده باید توجه کافی داشته باشند که چنانچه پرنده از محل زندگی خود دور شد، نمی تواند به راحتی لانه و کاشانه خود را یافته و بدان بازگردد.
زیرگونه ها
سه زیرگونه از طوطی خاکستری آفریقایی وجود دارد که این سه گونه عبارتند از:
گاهی به آن طوطی خاکستری کامرون نیز می گویند. برخی معتقدند که طوطی کامرون با طوطی کنگو تفاوت دارد اما در حقیقت تفاوت چندانی بین این دو وجود ندارد وبرخی از واردکنندگان وفروشندگان این پرندگان سعی می کنند با توجه به اندازه وتنوع رنگ پر وبال نام های مختلفی برآن ها بگذارند. آنان معمولاً طوطی های مناطق مختلف را جمع آوری نموده ودر یک محموله جای می دهند وپس از رسیدن محموله به کشور مقصد، با توجه به رنگ پر وبال آن ها اقدام به جدا کردن آن ها به عنوان گونه کنگو ویا کامرون می نمایند. پر وبال پرنده به رنگ خاکستری ودم آن کاملاً سرخ است ورنگ دم در جوجه های کمتر از یک سال نیز سرخ با لبه های سیاه است که تیره گی لبه های پردم بعد از اولین پر ریزی ناپدید می شود. منقار پرنده کاملاً سیاه است. طول بدن ۳۰ تا ۴۵ سانتی متر وفاصله بین دو بال ۴۵ تا ۵۲ سانتی متر است. وزن بدن آن ۴۵۰ تا ۶۰۰ گرم است که گاهی اوقات به ۷۰۰ گرم نیز می رسد ودر حدود ۵۰ تا ۶۰ سال عمر می کند. پرنده ای بسیار با هوش است وبرخی از دانشمندان هوش آن را به هوش بچه چهار ساله تشبیه کرده اند. قدرت زیادی برای تقلید صدای آدمی ندارد ولی قدرت خوبی برای برقراری ارتباط با آدمی از طریق صحبت کردن دارد. در مقایسه با سایر انواع طوطی نسبتاً آرام است و کمتر جیغ می زند.[۱]
- ۱. کاسکوی کنگو Psittacus erithacus
طوطی خاکستری تیمنه، که نام علمی آن (Psittacus erithacus timneh) است و در محافل علمی به نام طوطی تیمنه معروف است ونام دیگری ندارد.این پرنده در سال ۱۸۴۴ توسط دانشمندی به نام فریزر Fraser شناسایی شد. پر وبال آن خاکستری است ودم آن نیز برخلاف طوطی کنگو، خاکستری سرخ فام است. منقار به رنگ تیره روشن ودر قسمت پایینی کمی به سفیدی می زند.طول آن از طوطی خاکستری کنگو کوتاه تر است ووزن آن ۲۵۰ تا ۴۵۰ گرم ودر حدود ۵۰ تا ۶۰ سال عمر می کند. این پرنده درجنوب گینه، سیرالئون، لیبریا واغلب مناطق غربی ساحل ایوری دیده می شود.قدرت تقلید صدای آن تفاوتی با طوطی خاکستری کنگوندارد ولی قیمت آن ارزان تر است وشاید یکی از علل آن داشتن دم تیره رنگ است که جذابیت دم سرخ رنگ طوطی خاکستری کنگو را ندارد.آرام تر از سایر انواع طوطیان است و از سن پایین قادر به تقلید صدا می باشد.[۲]
- ۲. کاسکوی تیمنه P.e.Timneh
با دقت در خصوصیات این سه گونه به راحتی می توان دید که طوطی تیمنه از دو گونه دیگر کوچک تر است از این رو اندازه های مذکور در ذیل کاملاً بر آن منطبق نمی باشد. منظور از ذکر این اندازه ها در این جا آشنایی خوانندگان با اندازه تقریبی این پرنده است وقابل ذکر است که اندازه این پرندگان که در غرب قاره آفریقا زندگی می کنند با آن هایی که در شرق قاره آفریقا زندگی می کنند متفاوت است وباید افزود که طوطی های خاکستری شرق آفریقا از لحاظ جثه بزرگ تر واز لحاظ وزن سنگین تر می باشند ودر هر سه گونه نام برده تفاوتی بین نر و ماده پرنده وجود ندارد. البته معمولاً پرنده های نر جثه ای بزرگ تر از پرنده های ماده دارند، اما از این خاصیت نمی توان به طور قاطع استفاده کرد و چه بسا دیده شود که پرنده ماده ای از پرنده نر بزرگ تر باشد، برخی از پرورش دهندگان معتقدند که چشم طوطی خاکستری ماده بیضی تر از چشم پرنده نر می باشد و صورت پرنده ماده روشن تر است، اما در حقیقت این مطالب برای تعیین جنسیت چنان مستند و مستدل نمی باشند
- ۳. کاسکوی پرنسپس P.e.Princeps
هوش و ذکاوت کاسکو
[IMG]file:///C:\Users\babak\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\ clip_image001.jpg[/IMG]
[IMG]file:///C:\Users\babak\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\ clip_image002.png[/IMG]
کاسکو
در حالی که تعیین میزان هوش در حیوانات و قضاوت درباره این که کدامیک از ذکاوت بیشتری برخوردار است عملاً کار دشواری است، اما بسیاری از دانشمندان معتقدند که راسته Psittaciforme ها در بین پرندگان از این لحاظ شاخص می باشند. در این بین کاسکو با داشتن قوه ادراک بالاتر از بقیه قرار می گیرد. اصولاً در بین پرندگان طوطی کاسکو، طوطی کاکاتو و کلاغ به نظر باهوش تر می رسند. برخی معتقدند که کاسکو یک تقلید کننده کلمات نیست بلکه او قادر است که مفهوم واقعی کلمات را نیز درک نماید. از جمله کسانی که به این امر معتقدند و سخت از آن دفاع می کنند خانم دکتر آرین پیپربرگ است که در کتاب خود «مطالعاتی در باره آلکس» اظهار می دارد: «کاسکو قادر است مفهوم کلمات را به خوبی درک کند. این پرنده می تواند مفهوم صفر را درک نموده و عدم وجود یک چیز را کاملاً بفهمد». البته مطالب گفته شده بدین معنی نیست که مغز این پرنده شبیه به مغز انسان عمل می کند، بلکه منظور این است که این مغز می تواند برخی از مسایل منطقی را به یکدیگر مرتبط ساخته و در سطح بسیار پایین آن ها را تجزیه و تحلیل نماید.
تغذیه
این پرنده از میوه جات، سبزیجات، دانه جات، غلات، میوه های مغز دار، خشکبار (نظیر پسته، گردو، بادام و فندق) و بذرگیاهان تغذیه می کند. در صورتی که از غذای آماده استفاده می کنید اطمینان حاصل کنید که این غذا مخصوص طوطی های بزرگ باشد.
تولید مثل
پس از تشخیص طوطی های نر و ماده، باید برای سازگار شدن آن ها با یکدیگر، آن ها را برای مدتی در دو قفس جداگانه در کنار هم نگهداری کرد تا به تدریج به یکدیگر عادت کنند و پس از مدتی با تهیه قفس بزرگ تر، هردوی آنان را به یک قفس منتقل نمود تا در کنار هم زندگی کنند.سازگاری یکی از عوامل بسیار مهم در تولید مثل کاسکو است. البته اگر تعداد زیادی کاسکوی نر و ماده در اختیار داشته باشید، بهتر است که انتخاب جفت را به عهده خود کاسکو بگذارید.جفت های سازگار شده در کنار هم می مانند وبه همدیگر غذا داده وبه پر آرایی یکدیگر می پردازند.در شرایط طبیعی معمولاً طوطی ها جفت خود را برای تمام طول زندگی انتخاب می کنند.از این رو بهتر است که پس از سازگاری طوطی های نر و ماده، آن ها را از همدیگر جدا نکنید و اجازه بدهید که در کنار هم زندگی کنند.
منابع : دانشنامه آزاد ویکی پدیا