موضوع: مازندران سبز کویر می شود/ ناقوس خشکسالی نواخته شد

ساری - کم آبی زنگ خشکسالی را در مازندران نواخته است و به گفته کارشناسان این استان نیز تا ۱۵ سال آینده به سرنوشت استانهای کویری مبتلا می شود.این گزارش از سلسله گزارشهای «پرونده ویژه بررسی پدیده کم آبی و مدیریت بحران آب در استانهای کشور» منتشر شده است. دومین «پرونده ویژه» مجموعه گزارشهای تولیدی دفاتر سرپرستی استانهای خبرگزاری مهر، در یک موضوع مشترک است.

نخستین پرونده ویژه استان ها با عنوان«پرونده ویژه بررسی پدیده حاشیه نشینی در استانهای کشور» را می توانید در اینجا بخوانید.


به گزارش خبرنگار مهر، سالهاست که کام زمینهای مازندران از تشنگی باز شده است و آبهای سطحی و روانش نیز بجای فرونشاندن عطش باغستانها و شالیزارها روانه دریا می شود و یا به هوا تبخیر می شوند.

در سال آبی جاری ذخیره پشت سد مازندران نیز کاهش چشمگیری یافته است و کفاف سیراب کردم کام تشنه مزارع استان را نمی دهد و به گفته جواد دادویه مدیر امور بهره برداری سد آیت الله صالحی مازندرانی از روز هشتم اردیبهشت ماه سال جاری رها سازی آب این سد برای تامین آب ۲۰ هزار هکتار از شبکه در دست اجرای البرز در محدوده شهرهای بابل و قائم شهر آغاز شد.

سالهاست که کام زمینهای مازندران از تشنگی باز شده است و آبهای سطحی و روانش نیز بجای فرونشاندن عطش باغستانها و شالیزارها روانه دریا می شود
وی با بیان اینکه در سالجاری حدود ۱۴۲ میلیون متر مکعب در ابتدای رها سازی در سد، ذخیره آب داریم افزود : به دلیل از شبکه ۵۴ هزار هکتار این طرح تاکنون حدود ۲۰ هزار هکتار آماده شد امکان استفاده همه آب ذخیره شده برای برای بخش کشاورزی مهیا نیست که امیدواریم با تقویت اعتبار شبکه این طرح در سال جاری و تکمیل آن استفاده بیشتری از آب ذخیره شده در سد فراهم شود.
مدیر بهره برداری سد آیت الله صالحی مازندرانی به تشریح تقویم آبیاری این دشت پرداخت و افزود: با برنامه ریزی که از سوی شرکت آب منطقه ای مازندران به عمل آمد امسال در نظر داریم حدود ۶۵ الی ۷۰ میلیون متر مکعب از آب مورد نیاز اراضی کشاورزی پائین دست را از طریق این سد تآمین کنیم.

سد مخزنی آیت الله صالحی مازندرانی روی رودخانه بابلرود در منطقه لفور سوادکوه قرار دارد که با اهداف متعدد از جمله تامین آب کشاورزی ۵۴ هزار هکتار از شهر های بابل، بابلسر، قائمشهر، سیمرغ و جویبار و تامین آب شرب جمعیت ۶۵۰ هزار نفر شهرهای گروه الف مازندران، تولید انرزی برقابی به میزان ۱۰ مگاوات، کنترل سیلاب و تقویت گردشگری احداث و در سال های گذشته مورد بهر ه برداری قرار گرفت.


وضعیت منابع دیگر سد مازندران نیز امسال مطلوب نیست و حسن نوروز محمدی مدیر امور بهره برداری سد **** رجایی ساری در گفتگو با خبرنگار مهر، حداکثر آبگیری سد **** رجایی در سالجاری را ۱۲۸ میلیون متر مکعب اعلام کرد و افزود: امسال با توجه به عدم آبگیری کامل سد **** رجایی حداکثر آبی که پیش بینی می شود در اختیار کشاورزان از طریق این سد قرار گیرد حدود ۱۲۰ میلیون متر مکعب است، لذا کشاورزان و بهره برداران دشت بزرگ تجن باید در مصرف آب صرفه جویی کنند.


مدیر بهره برداری سد **** رجایی ذخیره فعلی آب سد **** رجایی تا پنجم اردیبهشت را ۱۲۵ میلیون متر مکعب اعلام کرد و گفت: در سال گذشته سد به طور کامل با ظرفیت ۱۶۲ متر مکعب آبگیری و شاهد سرریز آب از سد بودیم و بیش از ۱۴۵ میلیون متر مکعب آب در اختیار کشاورزان قرار دادیم اما امسال این رقم کمتر از ۳۴ میلیون متر مکعب است.

سید جمال موسوی مدیر دفتر طرح های توسعه منابع آب شرکت آب منطقه ای مازندران با بیان این مطلب گفت : قابلیت تنظیم آب های سطحی از طریق ۱۰ سد در دست بهره برداری استان حدود ۴۰۰ میلوین متر مکعب است که با اجرای سه طرح مهم گلورد، هراز و چالوس به ۱۴۰۰ میلیون متر مکعب می رسد و با مطالعه و اجرای ۱۰ سد دردست مطالعه که عمدتاً اهداف شرب را تعقیب می کنند این عدد به رقم ۱.۸ میلیارد متر مکعب خواهد رسید.

وی میزان اعتبارات مورد نیاز برای تکمیل طرح های توسعه منابع آب در دست اجرای استان را سه هزار میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: تخصیص سالانه ۱۵۰ الی ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل این طرح ها کافی نبوده و مدت اجرای این طرح ها را طولانی خواهد کرد.

مدیر دفتر توسعه منابع آب شرکت آب منطقه ای مازندران با تشریح وضعیت منابع آب استان به موضوع خشکسالی و کم آبی پرداخت و گفت : تأمین و توزیع آب در استان یکی از بحث های محوری است.
وی با تبیین رسالت و مأموریت شرکت آب منطقه ای مازندران در دو بخش مدیریت تأمین و عرصه و مدیریت توزیع و انتقال گفت : در شرایط نرمال نیاز آبی استان حدود ۳.۵ میلیارد متر مکعب است که ۶۷ درصد این نیاز از آب های سطحی و ۳۳ درصد دیگر از منابع آب زیرزمینی تأمین می شود و امیدواریم با اجرای برنامه سازه ای و غیر سازه (فرهنگی) منابع آب استان حفاظت کمی و کیفی شده و نیازهای آبی استان بر طرف شود.


در سال های اخیر به دلیل افزایش جمعیت ساکن و توریست این تقاضا در استان افزایش یافته از طرفی تغییر اقلیم و گرم شدن زمین نیز در این استان به وضوح احساس می شود و کاهش ۴۷ درصدی رواناب رودخانه ها و کاهش حدود ۹۰ میلیون متر مکعبی ذخیره آب در سدها و آب بندان ها ی استان مؤید این موضوع است که باید با مدیریت یکپارچه و بهم پیوسته برنامه های مد نظر جهت استفاده بهینه از منابع آب را عملیاتی کنیم.


همه باید تلاش کنند تا این سرمایه ملی مورد دخل و تصرف افراد سود جو قرار نگیرد و همگان بتوانند از آن در بخش کشاورزی، پرورش ماهی و گردشگری استفاده کنند.

شایان ذکر است در استان مازندران بالغ بر ۷۷۰ قطعه آب بندان در سطح حدود ۱۷ هزار هکتار با حجم ذخیره ۳۷۶ میلیون متر مکعب وجود دارد که آب مورد نیاز بالغ بر ۵۰ هزار هکتار از اراضی شالیزاری استان را تأمین می کند.


بیشتر شهرهای مازندران از مله ساری نیز با کمبود آب مواجه هستند و به گفته علی سعیدی کیاسری مدیر طرح آبرسانی شرکت آب منطقه ای مازندران، با اجرای خط انتقال از سد **** رجایی به شهر ساری و اجرای بیش از ۷۵ درصد از عملیات اجرایی تصفیه خانه آب شرب این شرکت قادر خواهد بود بخشی از آب سد **** رجایی را وارد مدار بهره برداری کرده تا کمبود آب شرب شهروندان ساروی برطرف شود.


وی تصریح کرد: همه عوامل اجرایی تلاش خود را جهت تکمیل طرح به کار گرفته تا انشا الله بتوانیم قبل از شروع سال جدید حدود یک سوم از ظرفیت تصفیه خانه موجود به میزان حدود ۵۰۰ لیتر در ثانیه را وارد مدار بهره برداری کنیم تا مشکل کمبود آب شرب مرکز استان برطرف شود.

مدیر طرح آبرسانی به شهر ساری با تشریح عملیات اجرایی این طرح مهم افزود: تا کنون ۷۵ درصد از عملیات اجرایی این طرح شامل ۴۹ کیلومتر خط انتقال، ۳۲ هزار مترمکعب مخزن، هفت حلقه چاه و ۷۵ درصد از عملیات اجرایی تصفیه خانه اجرا شده است و در حال حاضر خرید و نصب تجهیزات تصفیه خانه ادامه دارد که پیش بینی می کنیم تا پایان سال حدود ۹۰ درصد این تجهیزات نصب ودر مدار بهره برداری قرار گیرد.

سعیدی میزان برآورد کل اعتبار طرح را ۱۰۴ میلیارد تومان اعلام کرد. و گفت: تا کنون بالغ بر ۷۰ میلیارد تومان در این طرح سرمایه گذاری شده است.

وی اظهار امیدواری کرد تا با اعتباراتی که در لایحه بودجه سال آتی دیده شد این طرح تکمیل و با ظرفیت کامل به میزان ۱۵۰۰ لیتر بر ثانیه به بهره برداری و مشکلات کمی و کیفی آب شرب شهروندان محترم مرکز استان مرتفع شود ...


به تاکید کارشناسان، وضعیت بارش و میزان ذخیره آب در تأسیسات آبی(سدها و آب بندان ها) در چهار ماه گذشته در مازندران به ویژه بخش مرکزی و شرق استان مناسب نیست و برای اینکه در فصل زراعی با چالش جدی مواجه نشویم از هم اکنون باید تدابیر لازم بخصوص اقدامات عملی مناسب برای برون رفت از بحران احتمالی که بتواند اثرات ناشی از کم آبی را به حداقل برساند اتخاذ کنیم و این عمل نیازمند مشارکت همه ذینفعان و بهره برداران و دستگاه اجرایی ذیربط است.


طبق اعلام آب منطقه ای مازندران، تا کنون از ۱۶۲ میلیون متر مکعب حجم ذخیره سد **** رجایی حدود ۸۷ میلیون متر مکعب آب در آن ذخیره شد و ورودی آن نیز نسبت به دوره آبی شاخص حدود ۲۸ درصد کاهش نشان می دهد
محمد ابراهیم یخکشی مدیرعامل آب منطقه ای مازندران، با اشاره به افت شدید دبی چشمه ها در استان به ویژه کاهش ۵۹ درصدی نسبت به دوره شاخص و کاهش ۴۲ درصدی نسبت به سال گذشته، از کاهش ورودی آب به سدهای **** رجایی، البرز، گلورد و شیاده بین ۲۸ الی ۵۸ درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته خبر داد و تصریح کرد: اگر همین روند ادامه پیدا کند حداقل ۴۸ درصد از اراضی کشاورزی استان با خشکسالی مواجه خواهد شد و شاید ۵۰ هزار هکتار از اراضی در معرض آسیب قرار گیرند.


یخکشی از سد **** رجایی، البرز و شیاده به عنوان سدهای مهم استان یاد کرد و گفت: تاکنون سد **** رجایی ۵۳ درصد، البرز ۷۴ درصد و شیاده ۲۸ درصد آبگیری شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به ترتیب ۲۸، ۱۴ و ۲۵ درصد کاهش نشان می دهند.


۵۵۵هزار و ۸۴۵ مشترک و ۹۴۳ هزار و ۸۷۴ مشترک آحاد در بخش آب در مازندران وجود دارد که ۹۰ منابع تامین آب استان آبهای زیرزمینی و ۱۰ درصد آبهای سطحی است و مجموع ظرفیت تامین آب در استان ۹ هزار و ۶۰۴ لیتردر ثانیه است.


حفر و تجهیز ۹ حلقه چاه، مهندسی و بهسازی مجدد ۱۷ حلقه چاه، خرید دیزل ژنراتور، اجرای طرح آب شیرین کن در شهر گلوگاه، اصلاح شبکه واستاندارد سازی ۳۵ کیلومتر از شبکه و توسعه ۵۳ کیلومتر شبکه از جمله برنامه هایی است که آبفا مازندران برای بهینه سازی و اصلاح شبکه های آب و پیشگیری از کمبود آب در دست برنامه دارد.


کمبود ۳۰۰ لیتر در ثانیه آب روستایی


روستاهای مازندران نیز در حال حاضر با تنش آبی مواجه هستند و علاوه بر کمبود، کمتر از ۳۰ درصد منابع آبی استان در شبکه های توزیع هدر می رود که به گفته مجید عبداللهی مدیرعامل آبفار مازندران، میزان خسارت ناشی از هدررفت آب ۱۲ میلیارد تومان است.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر، سطح شبکه های فرسوده آبرسانی استان را پنج هزار و ۳۰۰ کیلومتر بیان کرد و گفت: در تمام طول سال پیگیری اصلاح شبکه ها هستیم.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی مازندران، با بیان اینکه پنج هزار و ۳۰۰ کیلومتر از شبکه های آبرسانی فرسوده است، اعتبار مورد نیاز را ۲۸۰ میلیارد تومان برای تعویض شبکه اعلام کرد و با بیان اینکه حدود۳۰۰ لیتر در ثانیه کمبود آب داریم، یادآور شد: با بهره برداری سد سلیمان تنگه، ظرفیت منابع آبی تاحدی جبران می شود.


در حال حاضر هزار و ۵۳۹ روستا تحت پوشش شرکت آب و فاضلاب روستایی مازندران هستند و ۸۵ جمعیت روستایی تحت پوشش این شرکت بسر می برند، همچنین در حال حاضر ۲۴۵ پروژه نیمه تمام در سطح ۸۱۴ روستاهای مازندران وجود دارد که در صورت تامین اعتباری بالغ بر ۲۱۰۰ میلیارد تومان نیاز دارند تا مشکل کم آبی در این مناطق رفع شود.



منبع:خبر گزاری مهر