نام علمی : trapelus agilis
نام انگلیسی : steppe agama
نام فارسی : آگامای استپی



مشخصات: فرم فلس هاي پشتي يكنواخت، كه اندازه آن ها به تدريج و بطور منظم تا فلس هاي پهلويي كوچكتر مي شود. 1 تا 3 رديف از فلسهاي پيش مخرجي پينه بسته، كه بيشتر در نرها برجسته تر هستند.

رنگ آميزي: پشت خاكستري، حنايي، سياه يا كرم مايل به زرد، بطور يكدست (اغلب در نرها) يا با نوارهاي عرضي كم و بيش مشخص قهوه اي تيره يا قرمز، معمولاً با يك يا دو رديف زيتوني روشن كه اين الگوي رنگ آميزي در ماده ها و جوان ها مشخص تر از نرهاست؛ سطح شكمي كرم مايل به سفيد؛ در ماده ها و جوانها گلو و شكم اغلب با رگه هاي قهوه اي، و در نرها ناحيه گلو، قفسه سينه و پهلوها آبي تيره يا بنفش.

زيستگاه: در نواحي بياباني و نيمه بياباني، در دشت هاي باز مسطح شني، رستي، رسوبي، ماسه اي، نزديك اراضي كشاورزي، حاشيه و دامنه كوه ها، آبراهه هاي خشك، تپه هاي شني كوچك، تخته سنگ ها، توده هاي سنگي، سنگ چين ها همراه با پوشش گياهي مختلف پراكنده و استپي.

عادات و رفتار: هنگام روز فعاليت مي كنند؛ اغلب روي تخته سنگ ها و ديگر بر آمديگي ها مي نشينند؛ روزهاي آفتابي بيشتر ديده مي شوند؛ از حشرات، عنكبوتيان، هزارپايان و گاهي از مواد گياهي تغذيه مي كنند.

پراكندگي جهاني: ايران تا قزاقستان و روسيه، افغانستان تا قرقيزستان و چين، پاكستان، هند و احتمالاً عراق.

اندازه: از نوك پوزه تا مخرج 115 ميليمتر دم 177 ميليمتر.

ملاحظات: از اين گونه، سه گونه در ايران مشخص شده، T.a.agillis داراي 65 تا 91 فلس حول ناحيه مياني بدن، فلس هاي پشتي كم هم اندازه، بطور ضعيف تيغه دار و اغلب به شدن نوك تيز (2 رديف يا بيشتر فلس هاي پيش مخرجي پينه بسته)، از نواحي مركز ايران گزارش شده اند؛ زير گونه T.a.sanguinolentus داراي 52 تا 73 فلس حول ناحيه مياني بدن، تمام فلس هاي پشتي، شكمي و فلس هاي كيسه گلويياز نظر اندازه بزرگتر از زير گونه هاي ديگر، يك اندازه، به شدت تيغه دار و نوك تيز، (2 رديف يا بيشتر فلس هاي پيش مخرجي پينه بسته)، از نواحي شمال شرقي ايران گزارش شده اند. زير گونه T.a.khuzistamenissداراي 80 تا 97 فلس حول ناحيه مياني بدن؛ فلس هاي بدن كوچكتر از ديگر زير گونه ها، فلس هاي پشتي كمي هم اندازه تا نا برابر و بطور ضعيف تيره دار و نوك نيز هستند، از جنوب غربي ايران گزارش شده اند، محل نمونه تيپيك اين زير گونه از ايران، استان خوزستان، 5 كيلومتري جنوب غربي هفتگل بر جاده شوشتر است.


منبع: irandeserts