آشنایی با سنجاب قرمز ایرانی
Iranian red Squirrel
سنجاب های ایران
سنجاب ها حیواناتی هستند از راسته جوندگان که با رنگ ها و شکل های مختلف که تا کنون 267 گونه از آن ها شناسایی شده است 5 جنس از 5 گونه در ایران وجود دارند که به دو گروه تقسیم می شوند.
1) سنجاب های زمینی که شامل 3 جنس و گونه سنجاب کلاهو، سنجاب ناخن بلند و سنجاب پیر احمد می باشند.
2) سنجاب های درختی که شامل دو جنس و گونه سنجاب نخلی و سنجاب قرمز ایرانی می باشند.
3) هر 5 گونه سنجاب های موجود در ایران از جمله سنجاب های روز گرد می باشند. سنجاب قرمز ایرانی که گونه ی مورد نظر ماست دارای پوشش خارجی به رنگ طلایی نارنجی تا قرمز مایل به قهوه ای، چشمان درشت ، دسته موی به نسبت بلند روی گوش ها، دم پر مو و دندان های پیش به رنگ زرد نارنجی می باشد.
خصوصیات رفتاری سنجاب های ایرانی
سنجاب ایرانی در کشور های یونان، ترکیه، ارمنستان، گرجستان، آذربایجان، ایران، عراق، اردن ، لبنان و سوریه در جنگل های درختان سوزنی و پهن برگ یافت می شود. در ایران بیشتر در جنگل های بلوط رشته کوه زاگرس از سردشت واقع در آذربایجان غربی تا مناطق چهار محال، لرستان، کهکیلویه و فارس زندگی می کند. آن ها بیشتر وقت های سال را به تنهایی سپری می کنند ولی در زمستان و بهار به صورت دسته جمعی لانه سازی می کنند. تعیین سلسله مراتب در گروه وابسته به جنس نر یا ماده نمی باشد. یعنی جنس نر یا ماده در گروه غالبیت در گروه ندارد. به این معنی که حیوان بزرگ جثه تر و مسن تر معمولا غالب است و در سلسله مراتب در رتبه ی بالاتری قرار می گیرد. سنجاب ها به نسبت سایر جوندگان رفتار متقابل خوبی با هم دارند، در داخل گونه درگیری خیلی زیاد نیست و به گاز گرفتگی پشت گوش، کفل و دم منتهی می شود و همچنین بین گونه ها درگیری خاصی وجود ندارد. سنجاب ها به منظور تعیین قلمرو و همچنین جفت یابی روی شاخه یا تنه ی درخت ها علامت گذاری می کنند و به این منظور از ادرار یا ترشحات غدد دهانی ( مالش صورت به روی شاخه ها) استفاده می کنند. بیشتر بچه سنجاب ها در فصل پاییز از والدین خود جدا شده و استقلال می یابند. سنجاب قرمز ایرانی خواب زمستانی نداشته و در تمام طول سال فعال می باشند ولی در برخی موارد در روزهای بسیار گرم تابستان و بسیار سرد زمستان حتی تا دو روز از لانه خارج نمی شوند. جمعیت سنجاب ها بعد از فصل جفت گیری به حداکثر خود در فصل پائیز رسیده ولی در فصل زمستان جمعیت رو به کاهش گذاشته و در بهار قبل از شروع دوباره جفتگیری به حداقل خود می رسد.
ادامه دارد...
منبع: ماهنامه نسخه
دکتر الناز محمدی و دکتر ایمان معماریان