اجتماع > امنیت - فاطمه شیری:
«سگ های موادیاب پلیس محموله بزرگ مواد را کشف کردند». حتما تا حالا این تیتر را در صفحه حوادث روزنامه ها زیاد دیده اید.
اما آیا می دانید که سگ های موادیاب باید چه شرایطی داشته باشند و در ایران این سگ ها چگونه تربیت می شوند؟ برای پاسخ دادن به این سؤال راهی مرکز تربیت و نگهداری از سگ های موادیاب شدیم تا از نزدیک با نحوه کار این مرکز آشنا شویم.
ماموران عملیاتی پلیس مبارزه با مواد، لباس های سبز یکسره ای به تن دارند و برچسب سفید پلیس حک شده پشت لباس هایشان، به راحتی قابل مشاهده است.
در دست هر مامور، رشته طناب محکمی به چشم می خورد که به وسیله آن، سگ ها را این طرف و آن طرف می برند. هنگامی که یکی از ماموران چند تیر هوایی شلیک می کند، سگ ها شروع می کنند به واق واق کردن، با اشاره آقای مربی دور تا دور یک ماشین سواری می چرخند و پوزه شان را به بدنه ماشین و قسمت های مختلف آن نزدیک می کنند.
تعدادی دیگر هم به سمت درخت ها و پرچین ها می دوند و لابه لای شمشادها را بو می*کشند. اینها، قسمتی از تمرین های روزانه ای است که ماموران پلیس و سگ های موادیاب هر روز در مرکز تربیت و نگهداری از سگ های موادیاب انجام می دهند.
مربی ها و سگ ها، باید همیشه آماده ماموریت باشند، چرا که هر لحظه ممکن است عازم ماموریت شوند. شاید باورش سخت باشد اما این سگ های موادیاب تا به امروز کاروان های قاچاق مواد زیادی را غافلگیر کرده اند.
سال گذشته این سگ ها، با کشف 37تن انواع مواد ، توانستند میزان زیادی از کشف مواد در کشور را به خود اختصاص دهند.

مربی فرانسوی، نقطه شروع
به کارگیری سگ های موادیاب در کشورمان، به اوایل دهه 60 برمی گردد. از آنجایی که آن زمان کمیته مسئول پیگیری پرونده*های مبارزه با مواد بود، با همکاری نیروی هوایی ارتش اقدام به تربیت 5قلاده سگ موادیاب کرد تا در مرز هایی که قاچاقچیان فعالیت بیشتری داشتند، از آنها استفاده کنند. اما نگهداری از این سگ ها کار آسانی نبود، چرا که به خاطر نبود اطلاعات کافی از نوع ارتباط و نحوه نگهداری از این نوع سگ های حساس، این حیوانات بعد از مدتی تلف شدند. برای همین مرکز تربیت سگ های موادیاب تعطیل شد. چند سالی به این شکل گذشت تا اینکه در سال77 زمزمه های به کارگیری این سگ ها دوباره سر زبان ها افتاد و خیلی طول نکشید که نخستین گروه از سگ های موادیاب، همراه با یک مربی فرانسوی به نام آلن ژیلری، یکی از افسران پلیس فرانسه، وارد ایران شد.
بعد از آن بود که خبرهای مختلفی درباره کشفیاتی که پلیس با کمک سگ ها انجام داده بود در روزنامه ها منتشر شد.
سرهنگ بغدادی، سرپرست مرکز نگهداری از سگ های موادیاب، می گوید: «در آن زمان بعد از قراردادی که پلیس ایران با سازمان ملل بست، 10قلاده سگ به همراه یک مربی فرانسوی وارد ایران شدند و ماموران ما با کمک این مربی، توانستند با سگ ها ارتباط بگیرند. این جریان 4 سال ادامه داشت و هر سال ما طی قراردادی که بسته بودیم، 10قلاده سگ فرانسوی وارد ایران می کردیم. هر سال هم یک مربی فرانسوی به همراه این سگ ها برای آموزش به ایران می آمد و در طول یک ماه به ماموران ما آموزش میداد که چطور می توانند از این حیوانات، سگ های موادیاب تربیت کنند».
او ادامه می دهد: «اوایل، ارتباط با این سگ ها برای مامورانی که به عنوان مربی در این مرکز خدمت می کردند، سخت بود اما آنها کم*کم وقتی با کارایی این نوع از سگ ها روبه رو شدند و در عملیات های خود توانستند به کمک سگ*هایشان مواد کشف کنند، کار برایشان کار راحت تر شد.»
در حال حاضر، در این مرکز 100سگ موادیاب نگهداری می شود که به ازای هر کدامشان یک مربی مشغول فعالیت و آموزش دادن است. مربی ها، آنقدر با سگ هایشان انس گرفته اند که به سختی می توانند از آنها دور شوند.

از موادیاب تا نگهبان
سال 84، شروع فعالیت های سگ های موادیاب در شهرهای مختلف کشورمان بود. به این ترتیب که سگ ها به همراه مربی های خود، در ماموریت هایی 10 روزه به خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد، تنگراه گلستان و... اعزام و در ایستگاه های ایست و بازرسی مستقر شدند. «سگ های موادیاب شامه تیزی دارند و با آموزش هایی که دیده اند، حتی کراک و شیشه و مواد ی که بو ندارند را هم می توانند به راحتی پیدا کنند». به گفته سرپرست مرکز تربیت سگ های موادیاب، عمر مفید این سگ ها 6 تا 8 سال است اما در این میان سگ هایی هم پیدا می شوند که عمر بویایی خود را حالا حالا ها از دست نمی دهند. اما هنگامی که سگی قدرت بویایی اش ضعیف شد، باید مابقی عمر خود را با عنوانی جدید، یعنی سگ نگهبان، در مراکز مختلف پلیس سپری کند.

 سگ های گوش به فرمان
«این نوع از سگ ها، خیلی حساس اند. به همین خاطر ارتباط گرفتن با آنها کار آسانی نیست. خیلی از مواقع ما برای یک سگ در حدود 5مربی عوض کرده ایم و در این میان تنها یک نفرشان توانسته با آن سگ هماهنگ شود و یافتن مواد را به حیوان یاد بدهد». البته به گفته سرهنگ بغدادی، هر سگی هم سگ موادیاب نمی شود و یکی از کارهای سخت مربیان آموزش دیده، این است که سگ موادیاب را که از سگ های دیگر باهوش تر و پر جنب و جوش تر است، شناسایی کند و همه وقتش را بگذارد تا سگ، بتواند موادیاب شود «بعضی مواقع حین تمرین، مربی زخمی هم می شود چون ممکن است سگ تا زمانی که با او ارتباط بگیرد، دست مربی اش را گاز بگیرد یا به او حمله کند». اینها، تنها بخشی از سختی های کار مربیانی است که در این مرکز، انجام وظیفه می کنند.
اوایل ورود سگ های فرانسوی با نژاد بلژین شیپر در حدود 6ماه زمان می برد تا مربی بتواند با سگ ارتباط بگیرد و در حدود یک سال هم طول می کشید تا آموزش های یافتن مواد را به حیوان یاد بدهد، اما حالا مربیان این مرکز به قدری کارکشته شده اند که در مدت کوتاهی سگ ها را آموزش می دهند و به ماموریت می فرستند.

بودار و بی بو
«با آموزش های مربی های فرانسوی، سگ های ما قادر بودند و حشیش را به واسطه بویشان پیدا کنند اما بچه های ما در این مرکز به قدری با جدیت کارشان را دنبال کردند که آموزش های دیگری هم به آنها دادند. حالا سگهای ما هرنوع موادی، چه بودار و چه بی بو، را می توانند کشف کنند». مهدی اکبرلو، یکی از کارکشته ترین مربی های این مرکز است و از آنجایی که همه دوره ها را به سگش آموزش داده، به منطقه های مختلفی برای ماموریت اعزام می شود، «من 10 روز در ماموریت هستم و بعد از اینکه برگشتم، یک هفته استراحت می کنم بعد دوباره به ماموریت می روم». خانواده او، اوایل با شغل مهدی مشکل داشتند اما حالا که می بینند او با سگ آموزش دیده اش اجازه ورود مواد را به شهر های مختلف نمی دهد، با او و شغلش کنار آمده اند، «وقتی می بینم مربی های دیگر سگشان تیزتر از سگ من است و مواد بیشتری کشف می کند انگیزه بیشتری می گیرم که با سگم بیشتر از قبل کار کنم». البته در این مرکز از سگ ها به شکل ویژه ای نگهداری می شود.
چرا که آنها، هم گران هستند و هم آموزش های ویژه دیده اند. اکبرلو و همکارانش حواسشان باید به سگ ها باشد و هر نوع علائمی که دیدند، به پزشک دامپزشک اطلاع بدهند؛ «ما سگ ها را در سوله های مخصوصی که برایشان در نظر گرفته شده، نگه می داریم. هر روز آنها را از محل مخصوص شان خارج می کنیم و به پیاده روی می بریم یا در محوطه مواد مخفی می کنیم تا آنها، آن را پیدا کنند». آقای مربی بعد از آموزش هایی که معمولا جزو اسرار این مرکز است، آیرُن را به محوطه تمرین می برد. سگ ها، غیر از بوکشیدن باید یاد بگیرند که چطور از موانع بپرند یا بالای بلندی بروند یا از موقعیت های مختلف خود را نجات بدهند، «البته ما قبل از همه این کارها، باید وضعیت سگمان را چک کنیم و او را برای زدن واکسن هایش به کلینیک ببریم».
نزدیک ظهر است و کم کم مربی ها از پیاده روی در داخل و خارج از محوطه برمی گردند تا به سگ هایشان غذا بدهند، «ما به سگ هایمان نه می توانیم گوشت پخته بدهیم و نه غذای خام. آنها غذاهای مخصوصی دارند که شبیه چیپس است، اما همه مواد مفید برای بدن سگ ها در آن وجود دارد». سگ ها، واق واق کنان به دنبال مربی های خود راه افتاده اند. بعضی از آنها، نژادشان بلژین شیپر است و برخی دیگر، ازبک و تعدادی هم ژرمن شیپر. سگ ها در این مرکز، در طول روز 2 وعده غذا می خورند و چند نوبت با مربی هایشان تمرین می کنند. علاوه بر این، مربی ها سگ هایشان را هر10روز یک بار حمام می کنند تا همیشه سالم و آماده ماموریت باشند.


منبع: همشهری آنلاین