نام علمی:granatum

انار درختی است که منشأ آن به تفاوت ایران و بین النهرین و همچنین نواحی شمالی آفریقا ذکر شده است ولی از قرائن تاریخی استنباط می گردد که از قدیم الایام در منطقه وسیعی از ایران مانند کردستان،بلوچستان و امتداد آن تا افغانستان به حالت وحشی وجود داشته و بعداً از آنجا به نواحی دیگر انتقال یافته است امروزه این میوه در همه کشورهای اطراف دریای مدیترانه کاشته می شود در سنگ نوشته های مصریها متعلق به 2500 سال قبل از میلاد و مسیح شکل انار دیده شده و هنگام دفن مرده ها اناری هم در کنارش می گذاشتند. درخت انار دارای ساقه ای ناهموار با چوب محکم و پوشیده از پوستی به رنگ مایل به سبز است شاخه های متعدد آن شکل نامنظم و رنگ قرمز مخصوص دارند و غالباً نیز در انتها به نوک تیزخار مانند ختم می شوند برگهائ آن متقابل ، شفاف ، ساده (گاهی منفرد یا فراهم حتی در شاخه های مختلف یک درخت) و گلهای آن درشت و شامل گلبرگهای به رنگ قرمز مایل به ارغوانی است. از اختصاصات آن این است که کاسه گوشتدار آن پس از تشکیل میوه نیز در قسمت مادگی آن به پیاله نهنج پیوستگی دارند بطوریکه مجموعه آنها تخمدانی تحتانی و شامل برچه های فراهم در یک تا سه ردیف منطبق به هم بوجود می آورد. میوه آن کروی به بزرگی یک نارنج گاهی بزرگتر و دارای پوستی ضخیم و قرمز رنگ و یا نازک و ناهموار است. دانه های فراوان انار هر یک در بخش آبدار و قرمز رنگ یا به صورتی رنگ محصور است بعضی از نژادهای این درخت گلهای سفید و برخی نیز دانه های محصور در یک قسمت گوشتدار سفید مایل به صورتی دارند.

انواع
انار را می توان طبق مزه میوه آن به انواع شیرین، میخوش و ترش تقسیم کرد، انواع شیرین درختهای انار با داشتن برگهای سبز روشن و خار و قد نسبتاً کوتاهتر از انواع ترش و میخوش متمایز می شوند انواع ترش و میخشوش آن دارای قدی بلندتر و برگهای سبز تیره اند.
طبق رنگ پوست به انواع زرد، قهوه ای و قرمز تقسیم می شوند
با استفاده از رنگ دانه های میوه به انواع دانه سفید و دانه قرمز و روش و دانه قرمز تیره می توان آنها را تقسیم نمود. با مقایسه بزرگی درختچه ها به انار پا بلند و پاکوتاه رده بندی کرد.

نیاز اکولوژیکی

آب و هوا
درخت انار بومی مناطق استپیی معتدل است و در نقاطی که زمستانهای نسبتاً معتدل داشته باشند کاشته می شود آب و هوا ایده آل برای رشد خوب درختان انار زمستانهای خشک و معتدل و تابستانهای نسبتاً گرم و خشک و حدود 40 درجه سانتی گراد است. هوای گرم تابستان نباید مرطوب باشد تا درخت انار بتواند در آن خوب رشد کرده و محصول دهد. برای رسیدن و محصول خوب دادن نیاز به طول زیاد روز دارد بطوری که مدت تابش روزانه نورخورشید زیاد باشد. انار سرمای زمستانی 12 تا 15 درجه سانتی زیر صفر را تحمل می کند ولی در هنگام فعال شدن نهال یا پیش از خواب زمستانی سرمای صفر درجه نیز می تواند صدمات قابل ملاحظه ای به درخت وارد کند.

آبیاری
باران مورد نیاز انار 500 تا 600 میلی متر در سال است درمناطق خشک کمبود بوسیله آبیاری جبران می شود آبیاری باید به طور صحیح به مقدار لازم و در فواصل معین صورت گیرد. از هنگام شروع گل دادن فواصل بین دو آبیاری را کوتاه می کنند. در سه سال اول پس از کاشت نهالها هر 7 تا 11 روز حداقل یکبار آبیاری می کنند پس از شروع باردهی فاصله بین دو آبیاری را می توان زیاد تر کرد.

خاک
بهترین نوع زمین برای رشد انار زمینهای سبک شنی – رسی است که PH آن 5/6 تا 8 باشد. ولی بطور کلی انار در همه نوع زمین می روید و محصول می دهد زمینهای سنگین رسی کمترین استعداد را برای کاشت انار دارد ولی با این وجود در زمینهای شمال ایران که خاکشان رسی است درختهای انار به صورت وحش در جنگلها و به حالت خودرو به تعداد زیاد وجود دارند.
میوه ها در زمینهای رسی معمولاً کوچک می شوند و بجز انار ترش سایر انارها در زمینهای رسی تغییر مزه داده و خوردن آنها چندان مطلوب نیست. پیش از کاشت نهالها باید زمین را آمده کرده لذا باید زمین را کودپاشی کرده و شخم زد تا کودها به داخل فرستاده شوند. آنچه برای رشد و محصول دادن انار خیلی مهم می باشد عملیات زراعی منظم از قبیل :یخ آب زمستانه،شخم پای درختان است شخم باید سطحی باشد چون ریشه انار در عمق نسبتاً کمی پخش می شود. عمق شخم در دوران میوه دهی بیش از 15 سانتی متر توصیه نشده است. در زمینهای نسبتاً شور درخت انار مقاومت دارددرخت انار در زمینهایی که سایر درختان میوه حتی رشد هم نمی توانند بکنند (مثل زمینهای سنگلاخی) می تواند زندگی کرده و محصول خوبی بدهد، بشرطی اینکه آب مورد نیاز آن تامین گردد.

کود
ریشه های انار به دلیل ضعیف بودن قدرت جذب مواد غذایی کمترین عکس العمل را در مقابل کود از خود نشان میدهند لذا مقدار کود در واحد سطح را زیادتر کرده تا گیاه بتواند از کود زیاد نیاز حقیقی خود را جذب کند لذا قبل از کاشت نهالها 50 تن کود حیوانی 80 کیلو کود ازته به صورت N و 50 کیلو کود فسفر به صورت P2O5 و بالاخره 50 کیلو کود پتاسی به صورت K2O در هر هکتار به زمین داده آنرا شخم عمیق زده تا کودها به عمق خاک رفته و بتوانند به موقع در دسترس ریشه های درخت چه انار قرار گیرند و گیاه از آن استفاده کند. نیاز درخت انار به کلسیم زیاد است لذا حدود 50 کیلوگرم کود آهکی به صورت Cao در هر هکتار به زمین اضافه می کنند سالهای اول زندگی درختچه انار به هر هکتار 100 کیلو ازت، 40 کیلو فسفر و 40 کیلوگرم پتاس داده می شود.

ازدیاد

ازدیاد درختچه اگر چه به وسیله بذر هم امکان پذیر است ولی رواج ندارد زیرا گیاه بدست آمده لزوماً تمام خواص گیاه مادر را ندارد روش مناسب ازدیاد درختچه انار از طریق غیر جنسی قلمه می باشد قلمه زدن می تواند در پائیز یا بهار زیرگر مخانه یا در هوای آزاد صورت گیرد. قلمه ها را می توان حتی در محل اصلی کاشت.
مهمترین خواص خوب یک گیاه قلمه دهنده انار عبارتند از :
(1) میوه هایش درشت باشند.
(2) میوه ها پوست نازک باشند.
(3) دانه ها درشت و آبدار باشند.
(4) شیرین و خوشمز باشند.
(5) قرمز یاقوتی و یا حتی قرمز بنفش باشند.
(6) در مقابل امراض مقاومت خوبی داشته باشند.
قلمه ها به بزرگی 50 تا 60 سانتی متر انتخاب شده و قبل از کاشتن آنها را 24 ساعت داخل آب می گذارند تا خوب آب به خودشان بگیرند. قلمه را باید در فصلی کاشت که درخت برگ نداشته باشند. انار پاجوش هم می دهد و ازدیادش به وسیله پا جوش نیز امکان پذیر است. شرایطی که برای قلمه ذکرشده برای پا جوش هم مهم است تعداد ریشه های پا جوشها هر چه زیادتر باشد بهتر است چون ساده تر می گیرند. انار به وسیله پیوند هم قابل ازدیاد است معمولاًً از پیوند شکمی ، لوله ای و اسکنه ای استفاده می شود.