اکثر محققان بر این باورند که سگ ، اولین حیوان اهلی شده به دست انسان است. هیچ کس نمی داند که چه کسی و در چه زمانی برای اولین بار سگ را اهلی نمود، ولی محققان با بررسی آثار و شواهد موجود و تحقیق در روند زندگی اجداد نخستین انسان، بر این باورند که اهلی کردن سگ ابتدا توسط انسان های ساکن ایران، آمریکای شمالی و احتمالا آفریقای شمالی صورت گرفته است. در ارتباط با اهلی کردن سگ در ایران مطالعات انجام شده توسط Hole Frank بر پایه استخوان های به دست آمده در حفاری ها، نشان دهنده ی آن است که اهلی کردن این حیوان حدود 5500 سال پیش از میلاد در حوالی خوزستان صورت گرفته است.

البته بقایای استخوان های سگ های اهلی در ناحیه حاجی فیروز استان آذربایجان نیز حاکی از اهلی کردن این حیوان در منطقه مذکور می باشد. به هر حال این طور به نظر می رسد که بنای ارتباط بین انسان و سگ حداقل از 12000 سال قبل پایه ریزی شده باشد.

نخستین مدارک در ارتباط با وجود سگ ها به عنوان حیوان اهلی در اسکاتلند، دانمارک و آلمان با شناسایی استخوان ها و جمجمه های پیدا شده در حفاری های مربوط به حدود 15 هزار سال قبل بر دیواره غار های واقع در اسپانیا تصاویری از همراهی حیوانی شبیه به سگ با انسان در صحنه شکار به چشم می خورد. با بررسی بقایای فسیل های بدست آمده از 12 هزار سال قبل از میلاد در عراق، شواهدی از حضور سگ در کنار انسان به دست آمده است.

بر طبق یک نظریه انسان های اولیه با آوردن توله گرگ به محل زندگی خود در کمپ با غار و نگهداری و تربیت آن ها موفق به اهلی کردن گرگ ها و آموزش آن ها جهت کمک در امر شکار شدند و از این گرگ های اهلی شده در محل زندگی و در کنار خانواده نگهداری کردند.

نظریه ی دیگری این گونه عنوان می کند که سگ ها برای خوردن بقایای شکار و پس مانده غذای انسان ها و محل زندگی آن ها نزدیک شدند. آن ها به عنوان لاشخور در اطراف محل زندگی انسان پرسه زده و در واقع به نظافت محیط اطراف می پرداختند. به تدریج سگ ها توانستند خود را به عنوان یک حیوان مفید به انسان معرفی می نماید و نه تنها از جانب او رانده نشدند، بلکه کم کم به خدمت او درآمده و جز خانواده او محسوب شدند.

نظریه های مختلف دیگری نیز در این رابطه بیان شده است. در برخی از آن ها این گونه عنوان شده که شاید نیاز انسان به موجودی برای حمل بار و کشیدن سورتمه، بشر را به سمت اهلی کردن سگ هدایت نمود و برخی سگ را به عنوان یک منبع غذایی، برای انسان های اولیه تلقی می کنند. گروهی نیز وفا داری این حیوان را دلیل محبوبیت و مقدس شمردن آن می دانند. مطالعه در جنبه های مختلف زندگی بشر ابتدایی و تلاش آن ها در جهت حفظ بقاء و رفع نیاز های اولیه تا حدی تقویت کننده صحت هر کدام ازنظریات فوق می باشد.

به هر حال آن چه مهم است این است که سگ اهلی شد و هزاران سال به عنوان دوست و همدمی با هوش چه در قالب نگهبان و برای هشدار و دور کردن خطر و چه به عنوان کمک در امر شکار و یا هر خدمت دیگری در کنار انسان زندگی کرد.


منبع: کتاب راهنمای جامع حیوانات اهلی ( سگ )