گربه پالاس

[twin.64]

گربه پالاس

طبقه بندی علمی

فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: گوشت خواران
خانواده: گربه سانان
زیرخانواده: گربه سانان کوچک
سرده: گربه ها
گونه: F. manul
نام دوجمله ای: Felis manul

گربهٔ پالاس یا مانول یک گربه سان وحشی کوچک بومی آسیای میانه است. این جانور تقریباً به اندازهٔ یک گربه خانگی است و دارای حدود ۶۰ سانتی متر طول (بدون احتساب دم ۲۵ سانتی متری اش) و به طور متوسط ۳٫۶ کیلوگرم وزن است. رنگ موهای بدن اش خاکستری روشن یا زرد تیره همراه با نوارهای عمودی است که گاهی در میان موهای انبوه و متراکم بدن، دیده نمی شوند.

این گربه شکل های گوناگونی دارد که آن را از دیگر گربه سانان متمایز می سازد. چشمان گرد این جانور، برجسته ترین ویژگی اش به شمار می آید. پاهایش کوتاه هستند، سرین اش نسبتا بزرگ است و موهایش بلند و انبوه هستند.

بوم شناسی

گربه پالاس در استپ های تا ارتفاع ۴٫۰۰۰ متر زندگی می کند. سحرگاه و غروب ها به شکار می رود و از جوندگان، پیکاها و پرندگان تغذیه می کند. زیستگاه وی با زیستگاه پیکای افغانی و یا اجتماعات بزرگ جوندگان همپوشانی دارد. در برخی نقاط نیز از کبک چوکار تغذیه می کند.

زیستگاه و وضعیت

ایران: ایران غربی ترین محدودهٔ زندگی گربه پالاس است. این حیوان بیشتر در شمال شرق ایران مشاهده شده و گزارش های پراکنده ای از حضور آن در مرکز و شمال غرب نیز در دست است. در سال ۲۰۰۸ یک دوربین تله ای با ثبت تصویری از این گونه در
پارک ملی خجیر حضور این گونه را در البرز مرکزی نیز ثابت کرد. بیشتر گزارش ها از گربه پالاس مربوط به حیوانات مرده یا زنده گیری شده توسط چوپانان در ارتفاعات بالا می شود. اطلاعات بسیار کمی در مورد تغذیه، زیستگاه ها، تولید مثل و رفتارهای اجتماعی این حیوان در دست است و به نظر می رسد کشته شدن توسط سگ های گله تهدید مهمی برای ادامهٔ حیات گربه پالاس در این کشور باشد.

زیرگونه ها

سه زیرگونه از این گربه شناسایی شده است:

اتوکولوبوس مانول مانول در مغولستان، چین باختری.

اتوکولوبوس مانول فروگینه در ایران، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، افغانستان و پاکستان.

اتوکولوبوس مانول نیگریپکتا در کشمیر، نپال و تبت.


نام اين گربه نيز در ليست قرمز انقراض قرار گرفته است.
به نسبت جثه اش از تمام گربه هاى ديگر موهاى بلندتر و پرپشت ترى دارد. به اندازه يك گربه اهلى اما از آن پرتر و دست و پاهايش كوتاه تر است. رنگ بدن خاكسترى روشن كه ممكن است به زردى يا قرمزى بزند. نوك موها سفيد است كه به آن ظاهرى يخ زده مى دهد. روى گونه هاى موهاى بلند و دو نوار تيره واضح دارد. داراى سرى گرد و پهن با گوش هاى خوابيده و كوچك در بيشترين فاصله از هم است. روى پيشانى خال هاى نامنظم دارد. در نيمه انتهايى پشت و روى پاها چندين نوار عرضى تيره دارد. چشم ها كاملاً رو به جلو هستند كه نشان مى دهد براى شكار وابسته به بينايى است و همين ظاهرى جغدمانند به آن مى دهد. مردمك چشمش برخلاف ساير گربه هاى كوچك به صورت دايره اى منقبض مى شود. موى بلندش سازشى است براى زندگى در سرما و كوچك و پايين بودن گوش هايش براى آن است كه در مناطق باز با پوشش گياهى اندك كمتر ديده شود. به راحتى از صخره ها بالا مى رود. تا ارتفاع ۴۸۰۰ مترى ديده شده و به ندرت در نواحى جلگه اى حضور مى يابد. تك زى و شب گرد است اما به هنگام غروب و صبح زود نيز فعال است. روز ها مى خوابد و نقش و نگار و رنگبندى اش اجازه مى دهد كه به آسانى با محيط اطرافش يكى شود.زيرگونه ايرانى آن در تهديد است. در ايران تاكنون از مشهد و سرخس و خوش ييلاق شاهرود و نيز سواحل رود ارس در آذربايجان غربى گزارش شده است.