اتیولوژی و اپیدمیولوژی :

بروسلوز سگها بوسیله Brucella canis که یک باکتری داخل سلولی گرم منفی و کوچک است ایجاد میشود. سایر گونه*های بروسلا نظیر B. abortus و B. canis گاهی می توانند باعث بروز بیماری در سگها شوند اما در این بحث به آنها نمی پردازیم.

گونه بروسلا کنیس اولین بار در سال 1966 بعنوان عامل سقط و ناباروری جدا شد. این میکروب بخصوص در آمریکای مرکزی و جنوبی و در ایالت های جنوبی آمریکا و در میان سگهایی که برای فروش یا تحقیقات در محل متراکمی نگهداری می شوند در کشورهای مختلف به وفور جدا شده که از آنجمله می توان ژاپن را نام برد. بیماری بصورت انفرادی در اروپا هم مشاهده شده است. انسانها هم ممکن است به این میکروب آلوده شوند با این حال سگها میزبانان حقیقی این میکروب می باشند.

عفونت اغلب پس از بلع مواد همراه جفت آلوده یا جنین سقط شده و یا ترشحات واژن ماده سگ آلوده که در دوره فحلی باشد یا سقط نموده باشد اتفاق می افتد. متعاقب یک سقط ، میکروب ممکن است تا هفته ها دفع شود یا حتی بطور متناوب تا چندین ماه.

نرها هم ممکن است میکروب را در ادرار خود دفع کنند اما تعداد آن نسبتاً کم است مگر آنکه ادرار به مایع منی یا ترشحات پروستات آلوده گردد.

- علائم بالینی :

علائم بالینی اصولاً به دستگاه تناسلی مربوط می شود. در ماده ها مهمترین علامت سقط پس از 55-45 روزگی دوره آبستنی در 75 درصد موارد ابتلا می باشد. مرگ زودرس جنین و بازجذب یا سقط 10 تا 20 روز بعد از جفت گیری هم گاهی در برخی موارد رخ میدهد. البته گاهی اوقات این علائم از نظر مخفی می ماند و تنها حیوان با مشکل عمده عدم آبستنی روبرو میشود. در نرها علامت عمده تورم اپیدیدیم در یک یا دو بیضه و ناباروری است. آتروفی بیضه و درماتیت مرطوب کیسه بیضه (اسکروتوم) هم ممکن است رخ دهد. منی حیوان نر آلوده معمولاً حاوی تعداد زیادی اسپرم غیرطبیعی و سلولهای التهابی بخصوص در طی سه ماه اول پس از آلودگی میباشد.

در شکل مزمن آلودگی ، حیوان نر ممکن است یا اصلاً اسپرم نداشته یا به میزان کمی اسپرم نابالغ داشته باشد. آنتی بادیهای ضد اسپرم (خود ایمنی) به نظر میرسد در ناباروری نقش داشته باشند.

علائم غیراختصاصی در هر دو جنس شامل رخوت و سستی ، از دست رفتن میل جنسی و بزرگ شدگی عمومی گره های لنفاوی هستند. تورم عود کننده مشیمیه چشم (Uveitis) هم گاهی در میان سگهای آلوده پس از طی هفته ها از آلودگی گزارش شده است.

حیوانات نر آلوده بروسلا را در پروستات و اپی دیدیم برای ماهها نگه می دارند. باکتریها در مایع منی و گاهی ادرار منتشر می گردند.

B. canis بیرون از بدن سگ عمر کوتاهی داشته و در مقابل ضد عفونی کننده های معمول به آسانی غیرفعال می گردد

- تشخیص :

تشخیص بروسلوز سگها نیازمند تأیید آزمایشگاهی است. کشت خون قویاً قبل از اعلام حیوان به عنوان مورد مثبت بیماری توصیه میگردد. آزمونهای سرولوژیک که اغلب به منظور تشخیص استفاده می شوند عبارتند از :

- Rapid Slide Agglutination Test (RSAT) : این آزمون که همان تست Rose-Bengal می باشد در آمریکا بعنوان تست غربالگر این بیماری در داخل مطب مطرح است. منفی بودن پاسخ این تست اغلب نشانه عدم وجود بیماری است اما با این حال تنها 40 درصد سگهایی که تست آنها مثبت می شود واقعاً بروسلوز دارند. بنابر این سگهایی که تست RSAT آنها مثبت است نباید بیمار شمرده شوند تا زمانی که آزمایشات سرولوژی تکمیلی انجام شود. کشت خون در این زمینه همیشه توصیه میگردد و این به دلیل دوره طولانی و مستمر باکتریمی است بطوریکه بیش از 50 درصد سگهای آلوده ، باکتریمی بمدت یک سال یا بیشتر دارند.

- Agar Gel Immunodiffusion Test , Tube Agglutination Test (TAT) : این تست ها در اصل روشهای آزمون سرولوژی تکمیلی بشمار میروند. با این حال این تست ها از نظر واکنشهای مثبت کاذب دارای نقص هستند بخصوص زمانی که سرم مربوط به مرحله ابتدایی بیماری باشد یا از سگهای با آلودگی مزمن گرفته شده باشد.

روشهای دیگری نظیر الایزا و M-RSAT و IFAT (تست فلورسنت آنتی بادی غیر مستقیم) هم از جمله روشهای آزمایشگاهی تکمیلی تشخیص بشمار میروند.

علیرغم همه پیشرفت های حاصله در زمینه آزمون های سرولوژیک ، کشت خون همیشه باید در مورد مظنونین به این بیماری انجام شود. B. canis براحتی از خون تا ماهها پس از عفونت جدا می گردد.

- پیشگیری و کنترل :

هنوز علیرغم تلاشهای مکرر واکسن مؤثری برای این بیماری بصورت تجارتی در دست نیست. پیشگیری از بروز عفونت و حذف سگهای آلوده از محل نگهداری سایر سگها از اصول کنترل می باشد. سالانه باید سگهای مورد استفاده در پرورش و تولید مثل تست شوند و تنها سگهای غیرآلوده برای جفتگیری و باروری استفاده گردند.

دو تست منفی با فاصله 4 و 6 هفتگی می تواند مجوز ورود سگ مظنون به جمع سایر سگهای مولد باشد. اگر در این جمع ماده سگی سقط نمود فرض را بر عفونت می گذاریم مگر آنکه خلافش ثابت شود. چنین سگی باید جدا از سایرین نگهداری شده و محل حضور آن نیز ضد عفونی گردد. در چنین گله ای مواردی اگر حیوان نر علائمی نظیر بی میلی به جفت گیری ، ناهنجاریهایی در بیضه و ضعف باروری را نشان داد باید از نظر ابتلا به بروسلوز تست گردد.



- درمان :



درمان در مورد سگها بخصوص در گله های مولد اصلاً توصیه نمیشود. در شرایط خاص و در محیط ایزوله حداقل سه ما پس از درمان کشت مکرر خون و آزمایشات سرولوژیک باید انجام گیرد تا به جواب منفی تست اطمینان حاصل گردد. یادتان باشد که عود مجدد عفونت در این موارد پس از قطع آنتی بیوتیک امری محتمل است. به فرض حذف عامل بیماریزا از بدن حیوان باید دانست که سگ نر عقیم شده و توانایی باروری را بخاطر آسیب غیرقابل برگشت به بیضه ها و اپی دیدیم از دست میدهد.

تصور بر اینست که اخته نمودن حیوان شانس انتقال عفونت از سگ آلوده را کاهش میدهد با این حال این فرضیه بر تجربیات بالینی استوار نیست و اخته کردن حیوان باعث حذف عامل عفونت زا از بدن نمی شود. به این دلیل همه سگهای اخته آلوده باید تحت یک دوره آنتی بیوتیک تراپی قرار گیرند. تتراسایکلین و استرپتومایسین در طی سه ماه اول عفونت به نظر میرسد اثر مطلوبی داشته باشند.

باز هم اشاره میشود که درمان به صلاح نیست و تنها آنچه در مورد درمان گفته شد در خصوص سگهای مولد با ارزش مادی بالاست.

انسانها نسبت به B. canis حساسند اما عفونت در آنها شایع نیست و معمولاً اگر هم رخ دهد خفیف است. برخلاف سگها ، انسانها به خوبی به آنتی بیوتیکهایی نظیر تتراسایکلین به تنهایی یا در ترکیب با استرپتومایسین پاسخ میدهند.
S.J. Shin and L. Carmichael
Diagnostic Laboratory and Baker Institute for ****al Health, College of Veterinary Medicine, Cornell University, Ithaca, New York, USA
ماهنامه حكيم مهر