لاک پشت پوزه عقابی

[twin.64]

لاک پشت پوزه عقابی

طبقه بندی علمی

فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: خزندگان
راسته: سنگ پشتان
زیرراسته: نهان گردن
خانواده: لاک پشت های دریایی
سرده: Eretmochelys
گونه: E. imbricata

لاک پشت پوزه عقابی (Eretmochelys imbricata) گونه ای لاک پشت دریایی است که به شدت در معرض خطر انقراض قرار دارد. پوزهٔ این لاک پشت برای بیرون کشیدن غذای اصلیش یعنی اسفنج دریایی از لابه لای مرجان ها به شکل منقار عقاب درآمده و از همین رو به لاک پشت پوزه عقابی یا منقار کوتاه موسوم گشته است.

این لاک پشت به طور گسترده ای برای استفاده از گوشت در کشورهایی چون چین و ژاپن صید می شود، استفاده از لاک آن برای ساخت وسایل تزئینی سابقه طولانی دارد و در برخی مناطق از جمله ایران هم تخم های این خزنده را از شن بیرون کشیده و می خورند. البته در کشورهای عضو معاهده تجارت بین المللی گونه های در معرض خطر شکار و خرید و فروش این لاک پشت و محصولات به دست آمده از آن ممنوع است.

طول لاک پشت پوزه عقابی ِ بالغ به یک متر می رسد و وزن میانگین آن حدود ۸۰ کیلوگرم است.

تخم گذاری

تخم ها و نوزادان این لاک پشت منبع غذایی غنی برای انواع گوناگونی از گوشتخواران، پرندگان، خزندگان، ماهی ها و حتی حشرات و ویروس ها است. اما با گذر زمان و بزرگتر شدن بچه لاک پشت ها آمار مرگ و میر رو به کاهش گذاشته تا جایی که در سنین بزرگسالی تنها کوسه قادر به شکار این لاک پشت است.

وزن تخم لاک پشت های پوزه عقابی ۲۶ تا ۳۱ گرم، قطر آن حدود ۴۳ میلی متر و حجم تخم ها نیز حدود ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر مکعب است. تخم گذاری این لاک پشت هر ۲ تا ۳ سال یک بار در دو مرحله به فاصله دو هفته تکرار می شود و در هر مرحله لاک پشت مادر ۴۰ تا ۱۵۰ تخم می گذارد. لاک پشت های ماده به احتمال بسیار زیاد همیشه برای تخم گذاری به زادگاه خود باز می گردند. این حیوان در سن بالای ۳۰ بالغ می شود و تصور می رود عمر آن حدود ۳۰ تا ۴۰ سال باشد.

اهمیت برای انسان

شکار برای استفاده از گوشت و لاک از عوامل اصلی کاهش جمعیت این حیوان است، هرچند در بسیاری از کشورها شکار آن غیر قانونی است. گوشت این حیوان از ۵۰۰ سال پیش از میلاد در چین از غذاهای لذیذ به شمار می رود هرچند به دلیل نوع تغذیه این حیوان ممکن است برای انسان سمی باشد. همچنین سابقهٔ استفاده از لاک این حیوان برای ساخت لوازم تزئینی به یونان و روم باستان می رسد. بیشترین مصرف لاک این حیوان مربوط به ژاپن است، تا سال ۱۹۹۴ که دولت ژاپن واردات لاک این حیوان را ممنوع کرد، هر سال حدود ۳۰ تن لاک ِ لاک پشت پوزه عقابی به این کشور وارد می شد.

لاک پشت پوزه عقابی در ایران

لاک پشت پوزه عقابی یکی از ۴ لاک پشت دریایی است که در خلیج فارس مشاهده شده و یکی از دوگونه لاک پشت دریایی است که در سواحل ایران تخم گذاری می کند. بیشترین زادآوری لاک پشت های دریایی در ایران به این گونه مربوط می شود، البته در سال های اخیر زادآوری این گونه به جزایر نخیلو و ام الکرم در استان بوشهر و جزایر قشم، شیدور، هندورابی، هنگام و هرمز در استان هرمزگان محدود شده است. تعداد موارد حضور این لاک پشت در سواحل ایران حدود هزار تخم گذاری در سال برآورد می شود.
با این که در ایران مصرف گوشت لاک پشت و تجارت لاک آن مرسوم نیست اما خوردن و فروش تخم لاك پشت به دلیل اعتقاد به ارزش غذایی و دارویی بسیار رایج است. به طوری که گاه برای جمع آوری تخم ها لاک پشت ِ مادر را با چرخ دستی به گوشه ای می رانند یا گاهی دیده شده در اطراف لانه ای که لاک پشت مادر در حال تخم گذاری است، گروهی از مردم حلقه زده و منتظر پایان تخم گذاری هستند.

منبع:ويكيپيديا