مزایا و معایب عقیم کردن سگ نر
حتماً شما هم شنیده اید که می گویند عقیم کردن سگ ها امری مهم و ضروری است و سگ ها حتماً باید تا پیش از 6 ماهگی عقیم شوند. ولی آیا واقعاً این کار ضروری است؟ آیا عقیم کردن سگ مطلقاً مفید است و هیچ گونه معایبی ندارد؟شاید در ظاهر توصیه هایی از این دست بسیار جدی و مهم به نظر برسند ولی حقیقت آن است که اگر به مطالعه و بررسی تحقیقات انجام شده در این زمینه بپردازید، متوجه می شوید نتیجه گیری در مورد مفید بودن یا نبودن عقیم کردن آن چنان که در ابتدا به نظر می رسد، ساده نیست. در واقع عقیم کردن حیوانات خانگی خطراتی را به همراه دارد که معمولاً صاحبان حیوانات خانگی از آن ها بی خبرند.
برای ارزیابی مفید بودن یا نبودن عقیم کردن سگ، بهتر است ابتدا معایب و مزایای آن را با هم مرور کنیم. بگذارید با ذکر مزایا، که احتمالاً آگهی نسبی از آن ها دارید، شروع کنیم:

حتماً شما هم شنیده اید که می گویند کاهش ادرار نا به جا : سگ های نری که عقیم نشده باشند به شدت تحت تأثیر هورمون تستسترون خود هستند و بسیاری ویژگی های شخصیتی آن ها توسط رفتار های جنسی کنترل می شود. به طور مثال آن ها تمایل دارند برای نشانه گذاری قلمروی خود در هر جایی ادرار کنند. روش کار آن ها هم به این شکل است که هر سگی بتواند ادرار خود را در ارتفاع بالاتری بر روی دیوار بریزد، توجه سگ های دیگر را بیشتر به خود جلب کرده و تحسین آن ها را بر می انگیزد. نتیجه این رفتار آن است که سگ های علاقه مند به ایجاد قلمرو، در کنار تمام درخت ها و ستون ها اقدام به نشانه گذاری می کنند. اگر شانس با شما یار نباشد، خانه شما هم جزو قلمروی او به حساب خواهد آمد!
باید توجه داشته باشید که عقیم کردن راه و روش درمان این خصلت سگ ها نیست. حتی سگ هایی که عقیم هستند هم به انجام این کار تمایل دارند. علت ادامه پیدا کردن رفتار آن ها حتی پس از عقیم شدن آن است که علاوه بر بیضه ها، غدد دیگری هم در بدن هستند که هورمون های تستسترون ترشح می کنند. در نتیجه این رفتار حتی در سگ های عقیم هم دیده می شود، هر چند که شدت و تمایل به آن کاهش می یابد. رفتار سخت‌گیرانه و جدی با سگ هم ممکن است خود موجب تمایل سگ به مشخص کردن قلمرو شود که با تمرین و تغییر نحوه رفتار با سگ ها ، برطرف می شود.

1. کاهش پرخاشگری و روحیه سلطه گری: همان طور که توضیح داده شد، سگ های نری که عقیم شده اند باز هم تا اندازه ای رفتار های ناشی از ترشح تستسترون یا همان رفتار های جنسی نر را در خود بروز می دهند، ولی با شدت کمتر. در صورتی که سگ نری روحیه ای جسورانه و بی پروا داشته باشد، به اندازه کافی فعالیت نداشته باشد، به درستی اجتماعی نشده یا آموزش ندیده باشد به احتمال زیاد رفتار های پرخاشگرانه از خود بروز خواهد داد و عقیم کردن آن به رفع این مسئله کمک چندانی نمی کند. با آن که عقیم کردن سگ اولین قدم در جهت خشک کردن ریشه مشکل محسوب می شود، ولی نهایتاً مشکل پرخاشگری و روحیه سلطه گری باید توسط آموزش و تمرینات درست و مناسب برطرف گردد.
2. کاهش احتمال درگیری با سگ های دیگر: عقیم نبودن سگ باعث می شود که بیشتر مورد توجه و حمله سگ های دیگر واقع شود . حتی اگر سگ شما خوی پرخاشگری نداشته باشد، باز هم سگ های دیگر ممکن است او را به عنوان یک رقیب بالقوه به شما آورند.
3. افزایش توجه سگ به شما: سگ نری که عقیم نشده باشد بیشتر توجهش به سگ های دیگر جلب می شود چرا که همیشه به دنبال مورد مناسب برای جفت گیری و رعایت مراتب احتیاط در مورد رقبای احتمالی هستند. در نتیجه عقیم کردن سگ می تواند به از بین بردن توجه او به سگ های دیگر و تمرکز حواس بر روی شما به عنوان صاحبش کمک کند.
4. کاهش رفتار های جنسی: سگ های نر عقیم نشده تمایل بیشتری به لیس زدن آلت تناسلی خود دارند. آنها همچنین ممکن است بر روی سگ های دیگر، بالش، اسباب بازی های نرم و حتی پای انسان ها سوار شوند! این رفتار ها همچنین ممکن است به علت هیجان بیش از حد، نداشتن تجربه و عدم تمرین و آموزش مناسب در مورد حدود و رفتار های نا مناسب باشد. ولی به هر حال عقیم کردن سگ های نر جلوی بخشی از این رفتار ها را می گیرد.
5. آرام و قرار داشتن سگ در کنار سگ های ماده غیر عقیم: سگ های غیر عقیم رفتارهایی از خود بروز می دهند که نشان می دهند تمام سگ های ماده اطراف خود را به عنوان یک شریک بالقوه برای زندگی مشترک می پندارند. آن ها معمولاً با دیدن یک سگ ماده در اولین اقدام بر روی او سوار می شوند و کاری می کنند که چهره تمام اطرافیان سرخ شود! زمانی که سگ ماده فحل شده باشد، واکنش های سگ نر هم به مراتب شدید تر خواهد بود. در این مواقع باید انتظار زوزه کشیدن، ریزش آب دهان، بی قراری و حتی گاهی فرار از خانه را داشته باشید. در واقع این سگ های ماده هستند که با ترشح فرومون های شیمیایی قابل سگ های نر را تحریک می کنند. این فرومون ها از یک کیلومتر دور تر قابل حس هستند و سگ نر شما ممکن است تحت فرامین رفتار های جنسی خود نهایتاً با رفتار های شتاب زده و غیر پیش بینی شده، به خودش آسیب برساند. عقیم کردن می تواند یک بار و برای همیشه تمام این مشکلات را به اتمام برساند
6. کاهش خطر اختلالات پروستات: زمانی که از اختلالات پروستات صحبت می کنیم، منظورمان سرطان پروستات نیست. چرا که این سرطان در سگ ها بسیار نادر است. در واقع عقیم کردن سگ می تواند به کاهش خطر بزرگ شدن پروستات، کیست های پروستات و عفونت پروستات کمک کند. تقریباً 80 درصد از سگ های بزرگ تر از 5 سال که عقیم نشده اند، به مشکل بزرگی پروستات دچار می شوند. سگ هایی که مشکل بزرگی پروستات دارند معمولاً در ادرار کردن و دفع مدفوع مشکل پیدا می کنند. خوش بختانه این مشکل با عقیم کردن به موقع سگ به وجود نخواهد آمد. عقیم کردن به موقع باعث کوچک شدن پروستات شده و مشکل برطرف می شود. توجه داشته باشید که کیست ها و عفونت های پروستات همانند مشکل بزرگی پروستات به سادگی قابل درمان نیستند.7. پیش گیری از سرطان بیضه: تقریباً 7 درصد از سگ های عقیم نشده به تومور بیضه مبتلا می شوند. خوش بختانه این سرطان به ندرت در دیگر نقاط بدن پخش می شود و نرخ درمانی معادل 90 درصد دارد. با این حال عقیم کردن سگ می تواند از این بابت موجب اطمینان خاطر شود.
نکته مهمی که در این باره باید دانست آن است که سگ هایی که بیضه های خود را در داخل شکم خود جمع می کنند (کریپتورکیدیسم یا نهان بیضگی)، 14 برابر بیشتر در معرض ابتلا به سرطان بیضه هستند. یعنی به طور ساده تر می توان گفت که اگر سگ شما چنین رفتاری دارد، حتماً باید عقیم شود.
8. کاهش احتمال ابتلا به فیستول مقعد: درمان این بیماری پوستی دردناک که در آن بافت های اطراف مقعد عفونت کرده و متورم می شود، بسیار دشوار است. این بیماری هر سگی را می تواند مبتلا کند ولی بیشتر در سگ های عقیم نشده نژادهای ژرمن شپرد ، آیریش ستر و لئون برگر دیده می شود.
9. جلوگیری از تولید مثل ناخواسته: اگر یک روز سگ تان به مدت چند ساعت گم شود و بعداً متوجه شوید که با سگ ماده یک فرد دیگر جفت گیری کرده است، چه حسی پیدا خواهید کرد؟ مطمئناً موقعیت جالبی نخواهد بود.
در این حالت توله سگ هایی به دنیا خواهند آمد که جای کافی ندارند و کسی پذیرای آن ها نخواهد بود. در بیشتر موارد هم توله ها از پدر و مادرشان جدا می شوند و در خانه های دیگر به زندگی شان ادامه می دهند.
صاحب سگ ماده شاید تصمیم بگیرد که توله ها را بزرگ کند ولی اگر او اهمیتی به نحوه بزرگ شدن توله سگ ها ندهد چه؟ در حقیقت بزرگ کردن، تربیت و رسیدگی به یک سگ تا زمانی که صاحبی جدید برای آن ها پیدا شود، زمان و هزینه زیادی می طلبد که کار هر کسی نیست. پس باید بدانید که مسئولیت توله سگ های به وجود آمده، به طور غیر مستقیم بر گردن شماست.
بدترین حالت در این زاد و ولد ناخواسته آن است که توله های به دنیا آمده دچار مشکلات ژنتیکی و وراثتی باشند؟ دادن مجوز به هر سگی برای تولید مثل با هر سگ دیگر، آن هم بدون انجام آزمایش و تعیین سلامت، واقعاً رفتاری غیر متعهدانه است. نتیجه این عدم مسئولیت پذیری می تواند به دنیا آمدن سگی باشد که به جای داشتن یک زندگی خوب و شاد، تمام عمرش را با درد و مشکلات بسیار بگذارند. همه این ها ممکن است به این خاطر اتفاق افتد که شما به سگ تان اجازه زاد و ولد داده اید.
همان طور که گفته شد، داشتن یک سگ عقیم نشده مسئولیت های زیادی بر عهده فرد می گذارد. اگر یک سگ عقیم نشده دارید، باید همیشه مراقب او باشید و هیچ گاه نگذارید از جلوی چشم های شما دور شود.
معایب احتمالی عقیم کردن سگ
1. افزایش احتمال ابتلا به چاقی: اضافه وین می تواند منجر به بیماری های مفصلی، آرتروز، بیماری های قلبی، آماس لوزالمعده و دیابت شود. تأثیر عدم ترشح برخی هورمون ها در سگ های عقیم شده چنان است که آن ها با خوردن غذایی با حجم مساوی آن چه قبل از عقیم شدن می خوردند، می توانند دچار اضافه وزن شوند. بنابر این اگر سگ تان را عقیم می کنید، حتماً باید به فیزیک بدن و تناسب اندام او هم توجه داشته باشید. بهتر است پس از عقیم کردن سگ، مقدار غذای او را هم کاهش داده تا تناسب اندام او حفظ شود. همچنین می توانید از ورزش و تحرک بیشتر برای سوزاندن انرژی اضافی که ممکن است به او بدهید، استفاده کنید. به این صورت دیگر سگ تان دچار اضافه وزن و مشکلات مرتبط به آن نخواهد شد. 2. افزایش احتمال ابتلا به سرطان همانژیوسارکوما: سرطان همانژیوسارکوما (Hemangiosarcoma) یکی از انواع خطرناک و کشنده سران می باشد که معمولاً قلب و طحال را مورد هدف قرار می دهد. ظاهراً ترشح هورمون های مشخص که سگ ها را در برابر این سرطان خاص محافظت می کند، پس از عقیم شدن کاهش می یابد. در نتیجه احتمال ابتلای سگ های نر عقیم شده به همانژوسارکوما در مقایسه با سگ های دیگر 1.6 برابر است.
همانژیوسارکوما می تواند هر نژادی را مبتلا سازد ولی در برخی نژاد های خاص بیشتر یافت می شوند. این نژاد ها شامل: افغان هاند (Afghan Hound) ، پلژین شپرد (Belgian Shepherd) ، برنس مانتن داگ (Bernese Mountain Dog) ، بویر دس فلندرز (Bouvier des Flanders)، باستن تریر (Boston terrier) ، باکسر (Boxer) ، بولداگ (Bulldog) ، دوبرمن پنیچر (Doberman Pinscher) ، انگلیش ستر (English Setter) ، فلت کوتد رتریور (Flat Coated Retriever)، فرنچ بولداگ (French Bulldog) ، ژرمن شپرد (German Shepherd)، گلدن رتریور (Golden Reriever) ، لابرادور رتریور (Labrador Retriever) ، ردیژن ریج بک (Rhodesian Ridgeback) ، روتوایلر (Rottweiler) ، سالوکی (Saluki) ، اسکاتیش تریر (Scottish Terrier) ، اسکای (Sky Terrier) و ویشلا (Vizsla) ، هستند.

3. افزایش احتمال کم کاری تیروئید: برداشتن هورمون های جنسی باعث می شود سیستم غدد درون ریز بدن دچار اخلال گردد که نهایتاً موجب سطح پایین ترشحات غده تیروئید می شود. کم کاری غده تیروئید خود می توانند موجب چاقی، افسردگی و ریزش مو شود. البته این مشکل با رسیدگی روزانه و دارو های تیروئید قابل رفع است.
4. افزایش احتمال ابتلا به اختلال ادراک در پیری: سگ ها هم مانند انسان ها در دوران پیری ممکن است دچار مشکلات و اختلالات ذهنی و مغزی شوند. آن ها ممکن است در خانه و یا حیاط سردرگم شده یا رفتاری متفاوت و غیر معمول با خانواده و انسان های اطراف خود نشان دهند و آموزش های خود را فراموش کنند. سگ های عقیم شده در برابر این بیماری ها آسیب پذیر تر هستند چرا که هورمون های جنسی از مغز آن ها در برابر زوال و از بین رفتن تدریجی در دوران پیری، محافظت می کند.
5. عقیم کردن شامل عمل جراحی و بی‌هوشی است: تحقیقات نشان داده اند که تقریباً 20 درصد از عمل های عقیم سازی همراه با حداقل یک عارضه جانبی مانند واکنش نا مناسب در برابر بی‌هوشی، خون ریزی داخلی، التهاب، عفونت یا چرک، پاره شدن بخیه و ... . خوش بختانه بیشتر این عوارض جانبی خطر زیادی در پی ندارند. تنها 5 درصد از عوارض جانبی پیش آمده جدی هستند و مرگ بر اثر عوارض جانبی بسیار کم و در حدود 1 درصد است.
6. احتمال ابتلا به دیسپلازی لگن، پارگی رباط یا استئوسارکوما: در صورتی که عمل عقیم کردن در سن و شرایط نا مناسبی انجام گیرد ممکن است مشکلاتی مانند دیسپلازی لگن، پارگی رباط یا استئوسارکوما را به همراه داشته باشد. علتش این است که وجود هورمون های جنسی برای کمک به ایجاد و تکمیل ساختار استخوان ها و مفاصل بسیار ضروری می باشد. اگر ترشح هورمون های جنسی در بدن زودهنگام توقف یابد، بدن زمان کافی برای تکمیل ساختار خود به کمک هورمون ها را در اختیار نخواهد داشت که منجر به:
• رشد نا متناسب استخوان های پا می شود. این مسئله یعنی داشتن پاهای نا مساوی، خطر ابتلا به دیسپلازی لگن را افزایش داده و او را در معرض خطر پارگی رباط قرار می دهد.
• احتمال ابتلا به سرطان استخوان را تا چهار برابر بیشتر می کند. با آن که سرطان استخوان بیشتر سگ های درست اندام و بزرگ راتهدید می کند، ولی به هر حال سگ های کوچک تر عقیم هم در معرض این بیماری کشنده قرار می گیرند.
بنابر این حتماً باید توجه داشته باشید که می خواهید سگ خود را عقیم کنید، این کار را در زمان مناسب و درست انجام دهید و پیش از زمان مناسب اقدام نکنید. بگذارید بدن سگ و غدد جنسی آن ها زمان کافی برای بازسازی و تکمیل ساختار ضروری بدن را داشته باشند.
در نهایت چه باید کرد؟ عقیم کردن بهتر است یا عقیم نکردن؟
1. آیا سگ شما چنین رفتار هایی دارد و آیا این رفتار ها آزار دهنده هستند؟
• آیا سگ شما بیش از حد به نشانه گذاری علاقه نشان می دهد؟ بیشتر نژاد های کوچک اندام به این کار علاقه دارند و نژاد هایی با خوی سلطه گری بالا هم معمولاً تمایل نشان می دهند.
• آیا سگ تان در برابر سگ های دیگر از خود رفتار های پرخاشگرانه بروز می دهد؟
• آیا سگ شما لجباز است و در برابر شما مقاومت می کند؟ آیا تمرین دادن او سخت است و در کنترل او دچار مشکل هستید ؟
• آیا بیشتر توجه سگ تان روی شما متمرکز است؟ یا آن که همیشه حواسش پرت سگ های دیگر است؟
اگر سگ تان مشکلاتی که ذکر شد را دارد، بهتر است او را آموزش دهید و در سن مناسب او را عقیم کنید.2. آیا با سگ های بسیاری در تعامل یا درگیری است؟ اگر چنین است، بهتر است او را عقیم کنید. با این کار او دیگر علاقه ای به درگیری با دیگر سگ های نر نداشته و احتمال کمتری وجود دارد که سگ های دیگر او را برای خود به عنوان یک تهدید به شمار آورند. همچنین دیگر مشکل رفتار های جنسی آن ها در برابر سگ های ماده را نخواهید داشت.3. آیا سگ ژرمن شپرد، آیریش ستر یا لئون برگر دارید؟ این سگ ها بیشتر از نژاد های دیگر در برابر ابتلا به فیستول مقعدی آسیب پذیر هستند. عقیم کردن این سگ ها می تواند به کاهش ابتلا به این بیماری کمک کند.4. سگ تان نهان بیضه است (یک یا هر دو بیضه)؟ در سگ های جوان بالا رفتن بیضه ها به مدت چند ماه، چیز غیر معمولی نیست. ولی اگر بیضه ها به مدت طولانی (مثلاً تا 10 ماهگی) هنوز بالا هستند، احتمالاً سگ تان نهان بیضه است. از آن جا که بیضه های بالا مانده و نهان ممکن است باعث سرطان شوند، عقیم کردن سگ یک امر مهم و ضروری محسوب می گردد. البته به یاد داشته باشید که نباید در قضاوت خود عجله کنید. عقیم کردن زودهنگام هم خود مشکلات سلامتی دیگری را می تواند به همراه داشته باشد.5. آیا می توانید سگ تان را در مراحل زندگی اش تحت کنترل داشته باشید و مطمئن باشید که او را هیچ گاه گم نکرده و یا سگ تان هیچ گاه موجب تولد توله سگ های ناخواسته نمی شود؟ اگر مطمئن نیستید که بتوانید از پس این کار برآیید، بهتر است سگ تان را عقیم کنید.در صورتی که هیچ کدام از مشکلات بالا را ندارید، آن گاه معایب عقیم کردن برای شما بیشتر از مزایای آن خواهد بود و در نتیجه بهتر است به فکر عقیم کردن سگ تان نباشید.باز هم باید تاکید کرد که عقیم کردن سگ در سن نا مناسب می تواند عواقب نا خوشایندی را برای یک سگ در تمام طول زندگی اش، به همراه داشته باشد. بنابر این در تصمیم گیری به هیچ وجه عجله نکنید و سگ خود را سریع و بدون تصمیم گیری درست به زیر تیغ جراحی نفرستید.اگر هم نهایتاً تصمیم گرفتید که سگ تان را عقیم کنید، باید بدانید که بدن سگ تان برای ساخت و تکمیل ساختار استخوان ها، مفاصل و تاندون ها به هورمون های جنسی اش نیاز دارد. بنابر این حتی برای عقیم کردن هم یک زمان درست و مناسب و یک زمان بد و مخرب تعریف شده است که باید به آن توجه کرد.همچنین به یاد داشته باشید که عقیم کردن شامل انجام جراحی و استفاده از مواد بی‌هوش کننده است که می تواند عواقب و عوارض جانبی بسیاری برای سلامت او داشته باشد. پس بهتر است تصمیم گیری در مورد این مسئله را ساده نگیرید. به علاوه نباید انتظار داشته باشید که صرفاً با سپردن سگ تان به دستان یک جراح، بهترین و ایمن ترین روش ها برای درمان او استفاده شود. در حقیقت در بیشتر موارد این شما هستید که با درخواست مستقیم از عوامل جراحی و پافشاری بر استفاده از ایمن ترین روش جراحی و بی‌هوشی، می توانید از سلامت سگ تان تا حد زیادی اطمینان حاصل کنیددر نهایت باید گفت که پیش از تصمیم گیری نهایی، باید از خود 6 سؤال بپرسید و به آن ها صادقانه پاسخ دهید و آن ها را ارزیابی کنید، سپس بهترین راهکار و تصمیم ممکن را انتخاب کنید.
گردآوری و ترجمه: باشگاه اطلس دام پارسیان