به مناسبت روز جهانی حیات وحش / «گربه های بزرگ، شکارچیانی در معرض تهدید»







پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران (iew):
بر اساس پیشنهاد ارائه شده در شانزدهمین نشست متعاهدین کنوانسیون منع تجارت جهانی گونه های در معرض خطر انقراض (CITES) در سال ۲۰۱۳ به سازمان ملل متحد، این سازمان طی نشست عمومی خود در تاریخ ۲۰ دسامبر ۲۰۱۳، روز سوم ماه مارس (۱۳ اسفند در سال های شمسی) مصادف با تاریخ پذیرش کنوانسیون سایتیس در سال ۱۹۷۳ را به عنوان
«روز جهانی حیات وحش» معرفی کرده است.

در اعلامیه صادره از سوی این کنوانسیون از کشورها خواسته شده تا بر اساس اهمیت گونه های مختلف گیاهی و جانوری اقداماتی را برای افزایش آگاهی عمومی و معرفی این روز به انجام برسانند.
روز جهانی حیات وحش در حال حاضر مهمترین رویداد جهانی سالانه در مورد حیات وحش است.

روز جهانی حیات وحش در سال ۲۰۱۸ به موضوع گربه سانان بزرگ جثه پرداخته است و شعار امسال «گربه های بزرگ، شکارچیانی در معرض تهدید» انتخاب شده است.





گربه های بزرگ جانورانی شناخته شده و مورد تحسین در سراسر جهان هستند. با این حال، امروزه این شکارچیان کاریزماتیک با تهدیدات فراوان و متفاوت مواجه هستند که عمدتا ناشی از فعالیت های انسانی است.

به طور کلی، جمعیت آنها به علت از دست دادن زیستگاه و طعمه، درگیری با مردم، شکار و تجارت غیرقانونی، به شدت کاهش می یابد.





به عنوان مثال، جمعیت ببر در ۱۰۰ سال گذشته ۹۵ درصد کاهش یافته و جمعیت شیرهای آفریقایی فقط در ۲۰ سال ۴۰ درصد کاهش یافته است. اما برای کاهش این روند، اقدامات متعددی صورت گرفته است.





گربه های بزرگ شامل نه تنها شیر، ببر، پلنگ و جگوار، یوزپلنگ، پلنگ برفی، پوما، پلنگ ابری و سایر گربه سانان بزرگ جثه می باشد.

گونه های بزرگ گربه در آفریقا، آسیا، آمریکای جنوبی، مرکزی و شمالی، پراکندگی دارند.






در این گزارش می پردازیم به وضعیت هفت گربه بزرگ جهان یعنی شیر، ببر، پلنگ، یوزپلنگ، جگوار، پوما و پلنگ برفی





ببر (Panthera tigris)

در بین تمام گربه های بزرگ، ببرها نزدیک ترین گونه به انقراض هستند.
تا کمتر از از یک قرن پیش ۱۰۰ هزار ببر وحشی در آسیا زندگی می کرد اما امروز کمتر از ۳۹۰۰ ببر بصورت وحشی در طبیعت باقی مانده است.
۹۶ درصد از زیستگاه های تاریخی ببر در جهان از بین رفته و ببرها تنها در ۴ درصد از محدوده زیستگاه تاریخی خود وجود دارند.
بیشتر نابودی زیستگاه ببرها طی دو دهه اخیر رخ داده است.
ببرها در ۱۱ کشور آسیا وجود دارند، اما جمعیت های تایید شده ببر تنها در ۸ کشور موجود هستند.
ببرها در ۱۰ کشور از جمله ایران منقرض شده اند.
ببر به ۹ زیر گونه تقسیم میشود. سه مورد از آنها (جاوین، خزر و بالی) منقرض شده اند. زیرگونه جنوبی- چینی، به احتمال زیاد منقرض شده و هیچ نشانه ای از وجود آن در دهه گذشته وجود ندارد.
گونه های موجود شامل بنگال، هندوچین، سوماترا، سیبری و مالایی هستند.






یوزپلنگ (Cheetah)

یوزپلنگ همانطور که بعنوان سریعترین پستاندارن زمین شناخته می شود، با همان سرعت نیز به سمت انقراض پیش می رود و در میان گربه سانان بزرگ جثه پس از ببر بیشترین نگرانی را به خود اختصاص داده است.
تخمین زده می شود که تنها ۷/۱۰۰ یوزپلنگ وحشی در جهان باقی مانده اند و آینده آنها نیز نامعلوم است.
یوزپلنگ ها از حدود ۹۰ درصد از محدوده تاریخی زیستگاه خود در آفریقا ناپدید شده اند و در آسیا به جز یک محدوده و جمعیت کوچک شاید ۵۰ نفری در مرکز ایران، در سایر زیستگاه های خود از بین رفته اند.






پلنگ برفی (Uncia uncia)

پلنگ های برفی با توجه به ماهیت مخفیکار آنها و اینکه به ندرت آنها دیده می شوند در بین مردم محلی به عنوان ارواح کوهستانی معروف هستند.
پلنگ برفی یکی از کمیاب ترین گربه های بزرگ است.
پلنگ های برفی در ۱۲ کشور در محدوده ای به وسعت ۲ میلیون کیلومتر مربع زندگی می کنند. ۶۰ درصد زیستگاه پلنگ برفی در کشور چین است.
زیستگاه پلنگ برفی در ارتفاع تقریبا ۲۵۰۰ – ۵۵۰۰ متر از سطح دریا است.
اعتقاد بر این است که امروزه بین ۳/۹۲۰ تا ۷/۵۰۰ پلنگ برفی بصورت وحشی در طبیعت وجود دارد.
شکار پلنگ برفی برای عرضه به بازار غیر قانونی حیات وحش تهدید اصلی برای بقای این گونه است. پلنگ برفی زنده یا قطعات بدن آنها می تواند تا هزاران در آمریکا فروخته شود. پوست (خز) متمایز پلنگ برفی طرفدارن بسیاری دارد و استخوان های آنها در طب سنتی آسیا استفاده می شود.






جگوار (Panthera onca)

با وجودی که جمعیت جگوار در برخی مناطق بسیار زیاد است، نسل این گربه وحشی بر اثر شکار غیر قانونی، جنگل زدایی و از دست دادن طعمه تهدید می شود.
جگوارها در ۱۸ کشور آمریکای لاتین از مکزیک تا آرژانتین وجود دارند اما امروزه از ۴۰ درصد از محدوده زیستگاه تاریخی خود ریشه کن شده اند.






پلنگ (Panthera pardus)

پلنگ ها دارای وسیعترین طیف زیستگاه از گربه های بزرگ هستند و در زیستگاه های متنوعی از جنگل های جنگلی کنگو تا بیابان های خاورمیانه زندگی می کنند.
با وجود سازگاری قابل توجه پلنگ، جمعیت آنها در آفریقا و آسیا در حال کاهش است.
پلنگ ها تا کنون در شش کشور هنگ کنگ، چین، کویت، لیبی، سنگاپور، عربستان سعودی و تونس منقرض شده اند و حضور پلنگ در شش کشور دیگر عراق، قزاقستان، جمهوری کره، لبنان، لسوتو و موریتانی در حاله ای از ابهام قرار دارد.
حداقل ۴۰ درصد از زیستگاه تاریخی پلنگ در آفریقا و بیش از ۵۰ درصد از زیستگاه پلنگ در آسیا از بین رفته است.






شیر (Panthera leo)

علیرغم اینکه نماد آفریقای وحشی شیر است اما شیرها در معرض خطر فاجعه باری قرار گرفته اند.
شیرها در ۲۷ کشور آفریقایی و یک کشور آسیایی (هندوستان) وجود دارند، اما تنها ۷ کشور هستند که در آنها بیش از ۱۰۰۰ شیر زندگی می کنند.
شیرها در بیش از ۸۰ درصد از زیستگاه تاریخی خود تنها در ۱۰۰ سال گذشته ناپدید شده اند.
جمعیت شیر در سراسر جهان حدود ۲۰ هزار فرد تخمین زده میشود.






پوما (Puma concolor)

پوما که به عنوان شیر کوهی نیز شناخته می شود در ۲۸ کشور آمریکا وجود دارد، اما جمعیت این گونه رو به کاهش است.
پوماها دارای بزرگترین محدوده جغرافیایی یک پستاندار در نیمکره غربی کره زمین هستند و از جنوب آلاسکا تا جنوب شیلی زندگی می کنند.






در طول قرن گذشته ما بسیاری از گربه های بزرگ بعنوان با شکوه ترین شکارچیان سیاره زمین را از دست داده ایم. روز جهانی حیات وحش ۲۰۱۸ به ما فرصتی را برای بالا بردن آگاهی در مورد وضعیت بد آنها و حمایت از بسیاری از اقدامات جهانی و ملی که برای نجات این گونه های شناخته شده انجام می شود، فراهم می کند.

پس همین امروز برای کمک به حفاظت از این موجودات باشکوه کاری کن…