۶ یوز قربانی جاده‌ای که ایمن‌سازی نمی‌شود

مدیرکل راه‌وترابری سمنان اظهارات مدیر پروژه یوز را تکذیب کرد






اظهارات چند روز پیش مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی درباره تعلل در ایمن‌سازی مسافتی حادثه‌خیر به طول ۱۲ کیلومتر از جاده تهران-مشهد که تاکنون ۶ یوز را به کام مرگ کشانده، با واکنش مدیرکل راه و ترابری استان سمنان مواجه شد.

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم،‌ سید عبدالمجید نژادصفوی - مدیرکل راه و ترابری استان سمنان؛ اظهارات چند روز پیش هومن جوکار- مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی درباره به تعویق افتادن ایمن‌سازی مسافت حادثه‌خیر به طول 12 کیلومتر از جاده تهران-مشهد را خلاف واقع عنوان کرد.در اردیبهشت‌ 95، مرگ یک ماده یوز بر اثر تصادف در جاده عباس‌آباد محور شاهرود ــ سبزه‌وار خبرساز شد. به گفته مسئولان پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، این تصادف هم در محدوده حادثه‌خیز جاده عباس‌آباد رخ داده بود. محدوده‌ای به مسافت فقط 12 کیلومتر که تا‌‌کنون 6 یوزپلنگ را به کام مرگ کشیده است. مرگ دلخراش این ماده یوز و سرگردانی چندروزه توله‌هایش در اطراف محل تصادف، سبب شد انتقادات فعالان محیط زیست و رسانه‌ها نسبت به عملکرد ضعیف سازمان حفاظت محیط زیست در رابطه با ایمن سازی این محدوده حادثه‌خیز 12 کیلومتری بالا بگیرد.


آن زمان، هرمز ذاکری - معاون دفتر ایمنی و دبیرخانه کمیسیون ایمنی وزارت راه و شهرسازی در گفت‌وگو با تسنیم عنوان کرده بود: «هر چند فنس‌کشی جاده‌ها و بزرگراه‌ها جزو وظایف این وزارتخانه به حساب نمی‌آید اما طبق دستورالعمل ارزیابی محیط زیستی طرح‌های راه و راه آهن، آسیب‌های وارد شده به محیط زیست در نتیجه راهسازی، باید تا حدامکان جبران شود. بنابراین فنس‌کشی محدوده 12کیلومتری مورد نظر سازمان حفاظت محیط زیست در جاده تهران ــ مشهد با رعایت ضوابط فنی ایمنی حریم راهها نه تنها از نظر وزارت راه مانعی ندارد بلکه مورد استقبال هم قرار خواهد گرفت؛ حتی شاید بتوانیم در صورت درخواست مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست در تأمین بودجه فنس‌کشی‌ این محدوده سهمی داشته باشیم.

امیدواریم با بررسی‌های میدانی و برگزاری نشست‌هایی با مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست بتوانیم با فنس‌کشی محدوده مورد نظر و آماده‌سازی زیرگذرهای موجود برای عبور حیوانات، مسیری ایمن برای عبور حیات وحش خصوصاً یوزپلنگ به آن سوی زیستگاهش فراهم آوریم».سرانجام، شهریور 95، هومن جوکار - مدیر پروژه حفاظت از یوز آسیایی با بیان اینکه مطالعات لازم برای انجام عملیات فنس‌کشی و آماده‌سازی زیرگذرها انجام شده است، اعلام کرد: «این عملیات تا پایان آبان 95 در مسافتی 12 کیلومتری حادثه‌خیز جاده عباس‌آباد اجرا خواهد شد»، وعده‌ای که هرگز محقق نشد.

اما هفته گذشته، روزنامه ایران در گزارشی به مناسبت روز ملی یوزپلنگ نوشت: ایمن‌سازی 12 کیلومتر از جاده تهران مشهد هم که بودجه‌اش به مبلغ یک میلیارد تومان از سوی دولت در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته، 6 ماه است که در هزار توی بودجه‌های چند هزار میلیاردی این وزارتخانه گم شده و به دست فراموشی سپرده شده است! در ادامه این گزارش علت اجرا نشدن پروژه فنس‌کشی نقاط خطرساز جاده توران به نقل از هومن جوکار - مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی چنین عنوان شده است: «قرار بود 12 کیلومتر از مسیر فنس کشی شود و وزارت راه بودجه این پروژه را هم دریافت کرده و حتی با پیمانکار قرارداد هم بسته ولی اکنون 6 ماه است که کار شروع نشده و می‌گویند شرکت طرف قرارداد بیش از حد رتبه‌اش پروژه داشته و نمی‌تواند فعلاً پروژه را اجرا کند».

به منظور بررسی علت عدم همکاری وزارت راه با پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در راستای ایمن‌سازی مسافتی 12 کیلومتری از یک جاده که تاکنون مرگ 6 قلاده از بازماندگان نسل یوزپلنگ آسیایی را رقم زده، خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، پرسش‌هایی را با روابط عمومی اداره کل راه و ترابری استان سمنان در میان گذاشت. پاسخی که با امضای سید عبدالمجید نژادصفوی - مدیرکل راه و ترابری استان سمنان از سوی روابط عمومی این اداره به خبرگزاری تسنیم رسیده را در ادامه می‌خوانید:

"حسب اعلام و اطلاع رسانی رسانه‌ها و ngoهای حامی یوزپلنگ آسیایی مبنی بر خطر انقراض این گونه نادر جانوری، اداره کل راه و ترابری استان سمنان نیز همسو با دیگر نهادهای ذی‌ربط و با حساسیت بسیار به این موضوع ورود پیدا کرده است. به طوریکه جلسات مستمری در دفتر نماینده مردم شریف شهرستانهای شاهرود و میامی در مجلس شورای با موضوع فوق برگزار و حتی 2 جلسه نیز به میزبانی این اداره کل و با حضور متولیان امر (آقای جوکار - مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، مسئولان اداره کل حفاظت محیط زیست سمنان، ngoها و رسانه‌ها) در خصوص راهکارهای جلوگیری از انقراض این گونه جانوری برگزار شده و با بحث و تبادل نظر مقرر شد، اجرای راهکارها به صورت اقدامات کوتاه مدت و بلند مدت در دستور کار قرار گیرد.



اقدامات کوتاه مدت صورت گرفته توسط این اداره کل و با هزینه این اداره کل به شرح ذیل است:
  1. نصب 8 عدد بنر اطلاعاتی برای اعلام محل عبور یوزپلنگ (محور میاندشت – عباس آبادکه محدوده عبوری یوزپلنگ‌ها است)
  2. نصب 8 عدد تابلوی اطلاعاتی برای اعلام محل عبور یوزپلنگ
  3. نصب 8 عدد چراغ تک خانه چشمک زن خورشیدی جهت آشکارسازی مسیر
  4. نصب استپ و تابلوهای محدودیت سرعت جهت کاهش سرعت در طول مسیر
  5. نصب 8 عدد تابلوهای طراحی شده توسط اداره کل محیط زیست استان

همچنین در راستای تحقق راهکارهای بلندمدتِ پیشنهاد‌شده، به منظور اجرای طرح ایمن‌سازی محور میاندشت-عباس‌آباد، پس از بازدید از منطقه مشخصات فنی و خصوصی و برآورد و نقشه‌های اجرایی بصورت نمونه جهت اطلاع به مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان ارسال شد.با عنایت به پیگیری‌های مستمر صرفا مبلغ یک میلیارد تومان بابت اجرای طرح ایمن‌سازی جاده از وزارتخانه به این اداره کل ابلاغ شد. مبلغی که تنها برای حصارکشی مسافتی در حدود 9 کیلومتر و فقط در یک سمت از مسیر (طبق مشخصات فنی و خصوصی ارسالی و نقشه پیوست و بدون در نظر گرفتن ضریب پیمان) کفایت می‌کرد. در حالیکه به منظور حصارکشی مسافت 27 کیلومتر از هر دو طرف جاده، که در صورت‌جلسه از سوی پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی درخواست شده بود، اعتباری بالغ بر 3 میلیارد تومان (بدون در نظر گرفتن نصب دوربین و اتصال برق ضعیف به فنس که در جلسه مطرح شد) مورد نیاز بود.بنابراین طی نامه‌ای دیگر به مدیرکل محیط زیست استان سمنان با ارسال اسناد مناقصه حصارکشی در محور میاندشت- عباس آباد، بر کافی نبودن ابلاغ اعتبار مبلغ یک میلیارد تومانی برای اجرای طرح مذکور و فرصت اندک باقیمانده تا پایان سال مالی 1395، تاکید کردیم اما علی‌رغم تمامی پیگیری‌های به عمل آمده توسط این اداره‌کل، متاسفانه پاسخی از سوی آن اداره کل محترم واصل نگردید. در این نامه خواهان اصلاح، تغییر و تطبیق مشخصات فنی و خصوصی شده و آیتم‌های برآورد ریالی ارسالی در سقف اعتبار اختصاص‌داده‌ شده را اعلام کرده بودیم تا با توجه به شرایط و خصوصیات اقلیمی منطقه، اعتبار موجود با هماهنگی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای بر حسب ضرورت و اولویت‌های ایمنی در ایمن سازی محدوده فوق الذکر به هزینه منظور گردد.سپس طی نامه ای به پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی اعتبار مورد نیاز برای اجرای حصارکشی در دو طرف محور در محدوده مورد نظر را اعلام و در نامه‌ای جداگانه، برآورد حجم عملیات و نقشه ها و مشخصات فنی بر اساس اعتبار ابلاغ شده، جهت تایید به اداره کل محیط زیست ارسال شد که با توجه به عدم پاسخ مناسب توسط آن اداره کل، پیگیری‌های لازم انجام گردید و در نهایت اداره کل محیط زیست در تاریخ 16/2/96 و 20/2/96 جوابیه را ارسال و مختصات مورد نظر را به این اداره کل اعلام کرد که در نهایت اسناد مناقصه عملیات اجرایی به طول 9 کیلومتر از مسیر تهیه و روند برگزاری مناقصه انجام شد.بنابراین، طی درخواست معاونت راهداری (اداره نگهداری راههای اصلی و فرعی) در تاریخ 24/2/1396 مربوط به عملیات حصارکشی در محور میاندشت-عباس آباد مناقصه ای در روزنامه کیهان در تاریخ 1/3/1396 به چاپ رسیده، پاکت‌های مناقصه در تاریخ 4/4/1396 بازگشایی و شرکت پیشگامان پدیده شاهرود به‌عنوان برنده مناقصه در تاریخ 20/4/1396 از سوی اعضا کمیسیون اعلام شد و پس از دو مرحله استعلام از سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان مبنی بر تایید صلاحیت شرکت فوق الذکر انجام مراحل عقد قرارداد در دست اقدام است.لذا اظهاراتی مبنی بر اینکه اجرای این طرح به دلیل تعلل این اداره 6 ماه به تعویق افتاده قطعاً خلاف واقع است!لازم بذکر است با توجه به همکاری و مساعدت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور، ابلاغ مابقی اعتبار مورد نیاز که بناست در 3 سال متوالی صورت پذیرد مورد پیگیری قرار خواهد گرفت."


به گزارش تسنیم، اجرای وعده ایمن‌سازی مسافتی 12 کیلومتری از محور تهران-مشهد که بارها به تعویق افتاد، آخرین بار توسط جوکار به پایان خرداد 96 موکول شده بود اما جوکار سرانجام هفته گذشته به مناسبت روز ملی یوزپلنگ در گفت‌وگو با رسانه‌ها از عدم همکاری وزارت راه در ایمن‌سازی این مسافت 12 کیلومتری گله کرد و این بار دیگر حتی زمانی برای عمل به این وعده هم اعلام نکرد. وعده‌ای که از سال گذشته تاکنون به تعویق افتاده است و عملکرد پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی به میزان قابل توجهی زیر سوال است، گفتنی است تصادفات جاده‌ای و حضور دامداران و سگ‌های گله دو عامل اصلی کاهش جمعیت یوزپلنگ در کشور عنوان شده است.

گزارش: شادی مدرس