تهران- ایرنا- مدیرکل دفتر موزه های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی گفت: پنج گونه از لاک پشت های پشت چرمی از جمله لاک پشت فراتی در ضمیمه دو و زیر چتر حمایتی کنوانسیون تجارت بین المللی گونه های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض ( سایتیس ) قرار گرفتند.






به گزارش ایرنا از پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، اصغر مبارکی با اشاره به حضور خود به نمایندگی از ایران در هفدهمین نشست سراسری کنوانسیون تجارت بین المللی گونه های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض (CITES)، گفت: یکی از طرح های مطرح شده در این نشست که از سوی کشورهای آفریقایی مطرح و مورد موافقت اعضاء قرار گرفت، درخواست برای قرار گرفتن لاک پشت های پشت چرمی در لیست ضمایم کنوانسیون بود.

وی با بیان اینکه این طرح، پنج گونه لاک پشت چرمی از جمله لاک پشت فراتی را در بر می گیرد، اظهار کرد: اگرچه طرح از سوی کشورهای آفریقایی و برای گونه های بومی آن منطقه ارائه شده بود اما مطابق قانون سایتیس مبنی بر اینکه اگر گونه ای در ضمایم این کنوانسیون قرار گیرد، سایر گونه های مشابه به لحاظ شکل ظاهری نیز در فهرست جای می گیرند، طرح حمایت از لاک پشت فراتی را نیز پوشش داد.

مبارکی افزود: قرار گرفتن پنج گونه از لاک پشت های پشت چرمی در ضمیمه دو کنوانسیون سایتیس به منظور جلوگیری از هرگونه آسیب رسانی به گونه با توجیه عدم اطلاع به دلیل شباهت ظاهری صورت می گیرد.

مدیرکل دفتر موزه های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: اگرچه ترجیح دولت ایران و مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست این بود که این طرح با هماهنگی ایران تهیه شود تا اطلاعات کامل تری از لاک پشت فراتی ارائه شود اما به دلیل ارائه زودتر طرح توسط کشورهای آفریقایی و آمریکا، ایران برای جذب حمایت سایر اعضاء با ارائه دهندگان طرح همگام شد.


*** ایران، ترکیه و عراق زیستگاه لاک پشت فراتی



وی ضمن تاکید بر اهمیت این اقدام بین المللی برای افزایش حفاظت از این گونه ارزشمند و جلوگیری از قاچاق و تجارت غیرقانونی آن، تصریح کرد: لاک پشت فراتی مشهور به لاک پشت، پشت چرم فراتی در حال حاضر فقط در ایران، ترکیه و عراق پراکنش دارد.

مبارکی با بیان اینکه این گونه در ایران و ترکیه از جمعیت بالاتر و شرایط بهتری برخوردار است، اظهار کرد: پیش از این سوریه نیز از جمله میزبانان این گونه ارزشمند بود اما در حال حاضر، 10 سال است که هیچ رکوردی از لاک پشت فراتی در سوریه گزارش نشده است.

به گفته وی، از جمعیت لاک پشت فراتی در عراق به ویژه در قسمت های دجله و فرات اخبار و اطلاعات چندان دقیقی در دست نیست و به نظر می رسد بهترین زیستگاه این گونه در عراق در حاشیه هورالعظیم قرار دارد.


*** لاک پشت فراتی در فهرست IUCN


مدیرکل دفتر موزه های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست ضمن یادآوری این موضوع که لاک پشت فراتی در فهرست سرخ اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) هم به عنوان گونه در معرض خطر انقراض قرار دارد، اظهار کرد: متاسفانه در حال حاضر عوامل متعددی همچون خشکسالی، احداث سد، فعالیت های صیادی و آلودگی ها، سرعت تهدید و انقراض این گونه را افزایش داده است.

وی با بیان اینکه احداث سدها منجر به تکه تکه شدن زیستگاه این گونه و آسیب پذیری جمعیت آن می شود، گفت: همچنین سدها به دلیل ایجاد دریاچه هایی با عمق زیاد و دمای پایین که خلاف طبع گرما دوست لاک پشت فراتی است، بخش عظیم زیستگاه این گونه را نابود می کنند تا لاک پشت های فراتی مجبور به مهاجرت به قسمت های گرم تر شوند و همین امر نیز قطع ارتباط جمعیت ها و افزایش خطر انقراض این گونه را به همراه دارد.

مبارکی اشاره ای هم به تهدیدهای ناشی از فعالیت های صیادی با استفاده از روش قلاب و تور در خوزستان داشت و افزود: علاقه لاک پشت فراتی به گوشت خواری منجر به جذب این گونه در تورها و قلاب های صیادی می شود که غالبا منجر به مرگ آنی یا تدریجی بر اثر ماندن قلاب در بدن گونه و ایجاد عفونت ناشی از آن می شود.

به گفته وی، آلودگی بسیار شدید ناشی از سرریزی پسماندها و فاضلاب ها به آبها، شور شدن آب تالاب شادگان، حضور گونه های غیر بومی، همچنین کمبود آب و خشکسالی از دیگر تهدیدهایی است که این گونه ارزشمند را درگیر خود کرده و هر سال عرصه را برای ادامه حیات این گونه تنگ تر می کنند.


*** پیشنهاد تاسیس مرکز پرورش و تکثیر لاک پشت فراتی


مدیرکل دفتر موزه های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به مطالعات انجام شده در خصوص این گونه، همچنین تهیه و انتشار کتابچه دو زبانه ای در خصوص لاک پشت فراتی و توزیع آن در سطح وسیع، یادآوری کرد: یکی از پیشنهادهای مطروح شده برای حفظ گونه ارزشمند لاک پشت فراتی، تاسیس مرکز پرورش و تکثیر برای این گونه با اهداف حفاظتی و مطالعاتی و پژوهشی است که در حال حاضر به علت فقدان اعتبارات کافی، مقدور نیست.

مبارکی همچنین بر ضرورت توجه جدی تر و بیشتر به حفظ تنوع زیستی و گونه ها در موضوع مدیریت هورالعظیم و کارون تاکید کرد و افزود: مدیریت محیط زیستی این حوزه ها باید با توجه بیشتر به حفظ گونه ها صورت گیرد.

وی ضمن یادآوری ارزش اکولوژیکی و ظاهری لاک پشت فراتی به عنوان عجیب ترین گونه لاک پشت ایران با لاک نرم، پوسته ای و چرمی، خاطرنشان کرد: جمعیت این گونه ارزشمند در حال حاضر تنها در قسمت های گرم تری از خوزستان همچون دز، کرخه، شاپور، بهمن شیر، کارون و هورالعظیم سکنی دارد و از این رو ضروری است نگاه ویژه تری به برنامه های حفاظتی این گونه و کاهش عوامل متعدد تهدید کننده آن داشته باشیم.

کنوانسیون تجارت بین المللی گونه های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض (CITES) با دستور کار حمایت از گونه های جانوری وگیاهی وحشی در معرض خطر انقراض از طریق برقراری و اعمال کنترل های لازم در زمینه تجارت این گونه ها به وسیله صدور مجوزهای صادرات و واردات در سال 1973 به تصویب رسید و ایران در سال 1976 به آن پیوست. مرجع ملی کنوانسیون در ایران ـ معاونت محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست است.

هفدهمین نشست سراسری این کنوانسیون از تاریخ 3 لغایت 14 مهرماه سالجاری به میزبانی ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی برگزار شد.