افعی کوهستانی دماوندی ماری است که هم اکنون جمعیت آن با نیش طمع و دستبرد انسان کاهش یافته و نبود آن با برهم زدن تعادل جوندگان سلامت انسان را تهدید می‌کند.





باربد صفائی مدیر اجرائی طرح حفاظت از افعی کوهستانی دماوندی (لطیفی) در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛ در خصوص این گونه و طرح حفاظتی آن اظهار داشت: حدود 20 الی 30 سال گذشته افعی کوهستانی لطیفی (دماوندی) در ایران جزو گونه‌های آسیب پذیر معرفی شده بود که هم اکنون جهت بیان وضعیت جدید آن به نسبت تهدیدات انجام شده در زیستگاه های آن ،کارشناسان اتحادیه جهانی حفاظت از گونه‌ها باید وارد کار شده و رسما این موضوع را به روز رسانی کنند ولی انچه در پی مطالعات ما به دست آمده کاهش چشمگیری این گونه بوم زاد و ارزشمند کشورمان بوده است.

وی با بیان اینکه داده‌های مطالعه ما وضعیت بحرانی و خطرناک تری را برای جمعیت و زیستگاه‌های افعی کوهستانی دماوند در پارک ملی لار برای آینده نزدیک توصیف می‌کنند، ادامه داد: صید و خارج کردن افعی‌ها توسط مارگیرها از زیستگاه‌ها به منظور سم گیری و کسب درامد، چرای بی رویه دام‌ در مراتع تخریب و تکه تکه شدن زیستگاه، آتش زدن بوته‌ها توسط چوپان‌ها ، از بین رفتن پناهگاه این گونه، گشته شدن مارها توسط افراد ناآگاه و دام‌ها و همزمانی چرای دام و زاد آوری افعی در پارک ملی لار از مهمترین عوامل تهدیدات این گونه در این منطقه محسوب می‌شود.

کارشناس ارشد محیط زیست با بیان اینکه در دنیا 8 گونه افعی کوهستانی وجود دارد و 3 گونه از آن بومی ایران است، تصریح کرد: افعی کوهستانی دماوندی که به افتخار محمود لطیفی نویسنده کتاب مارهای ایران نام جهانی دیگری به نام لطیفی به خود اختصاص داده تنها در تهران، مازندران و البرز یافت می‌شوند که پارک ملی لار به عنوان زیستگاه این گونه در بین تهران و مازندران تحت مطالعه طرح حفاظت از این دسته از مارهای کشور قرار گرفته است.

صفائی در خصوص این نوع از افعی‌ها تصریح کرد: افعی کوهستانی جزء معدود خزنده‌های ایران است که در شرایط بسیار سرد کوهستانی زندگی کرده و در راس شکار گرها قرار دارد تا بتواند حضور موش‌ها جوندگان و مارمولک ها را در طبیعت کنترل کند.

کارشناس ارشد محیط زیست افزود: به همین دلیل با از بین رفتن و یا کاهش جمعیت افعی های کوهستانی تعادل جوندگان طبیعت بر هم ریخته و با افزایش جمعیت برخی جوندگان مواجه خواهیم شد که با طغیان آنها آفات و زیان کاری در عرصه طبیعی رخ می‌دهد.

وی با تاکید بر اینکه افعی یا مارهای سمی از گونه‌های خطرناک هستند، گفت: فوائد حاصل از حضور این گونه در طبیعت بسیار زیاد است و در زمان مواجه با آن اگر خونسردی خود را حفظ و به راحتی از کنارش بگذریم مطمئنا مشکلی برای ما پیش نخواهد آمد.

مدیر اجرائی طرح حفاظت از افعی کوهستانی دماوندی افزود: اگر مردم بدانند که از 83 گونه مار موجود در ایران 55 گونه غیر سمی است و کشتن حتی یک گونه باعث ضرر به زندگی انسان و بر هم خوردن تعادل طبیعت می‌شود هیچ گاه مرتکب چنین رفتاری نخواهد شد.


صفائی در خصوص دیگر اهمیت مارهای سمی تصریح کرد: مار سمی ثروتی است که در آینده به اهمیت و ارزش آن پی خواهیم برد، چرا که زهر و سم این گونه‌ها در تولید داروهای ضد سرطانی بسیار کاربرد دارد و با ورود تکنولوژی این علم به ایران امیدواریم در حفظات از آنها موفق تر باشیم.

وی با بیان اینکه طرح حفاظت از افعی کوهستانی لطیفی 5 ساله است و سال گذشته اولین سال شروع آن بوده افزود: سال گذشته فعالیت میدانی طرح شروع و مطالعه روی زیستگاه، تهدیدات و تعارض اینگونه بین انسان و دام انجام شد و هم اکنون با به نتیجه رسیدن مرحله اول وارد فاز دوم شده ایم که با کمک محیط بانان پارک ملی لار در جهت آموزش جوامع محلی، عشایر و گردشگران اقدام خواهیم کرد طوریکه مقرر شده از ابتدای ورود عشایر به این منطقه هر هفته با ملحق شدن به آنها آموزش های مورد نظر را در جهت بهبود جمعیت و زیستگاه‌های افعی به آنها داده تا شاید شاهد احیا جمعیت و کمرنگ شدن تهدیدات این گونه باشیم.

گفتنی است؛در واژگان فارسی ،کلمه بیماری از این جهت به این حروف اختصاص یافته که بی مار شدن سلامت انسان را دچار تهدید و با خطر مواجه می‌کند چرا که در تاریخ ما، موش‌ها به عنوان بزرگترین قاتل انسان و شیوع طاعون شناخته شده که در نبود مارها باعث این اتفاق شده‌اند.


منبع:باشگاه خبر نگاران