آنفلوآنزای پرندگان، از انواع بیماریهای ویروسی است. ویروس عامل این بیماری از خانواده Orthomyxooviridae می*باشد. این ویروس خود، مشتمل بر دو نوع A و B می*باشد . امروزه تمامی ویروسهایی که در آزمایشات جداسازی می*شوند از نوع A این ویروس و از زیر رده*های H5 و H7 می*باشند .
همه گیری آنفلوآنزای پرندگان
در اوایل ژوئیه سال ۲۰۰۵ میلادی گزارشاتی رسمی از مسئولین دولتی چندین کشور مبنی بر شیوع ویروس H۵N۱ در مرز برخی کشورها به OIE تسلیم گردید. در اواخر ماه ژوئیه، روسیه و قزاقستان هر دو شیوع آنفلوآنزای طیور را در کشورهای خود گزارش دادند و تائید کردند که عامل بیماری ویروس H۵N۱ می*باشد.
در این گزارشات همچنین اشاره ایی به مرگ تعدادی از پرندگان مهاجر بر اثر آلودگی به این ویروس شده*است. شیوع این بیماری در هردو کشور را به ارتباط میان پرندگان آبزی وحشی و پرندگان اهلی از طریق منابع آبی مشترک می*دانند.
این اولین شیوع ویروس H۵N۱ در سطح بالا در هردو کشور بود. با بررسی*های صورت گرفته، هر دو کشور قبل از این شیوع، عاری از این ویروس بودند.
از زمان نخستین گزارشات شیوع این ویروس در طیور موجود در روسیه که دامنه شیوع آن تنها بصورت محدود در سیبری بود، این ویروس شروع به گسترش بسمت غرب نمود تا حدی که شش ناحیه مجزای دیگر را نیز آلوده کرد.
در قزاقستان چندین روستای مجاور مناطق آبی نخستین مناطقی بودند که شیوع این ویروس را تجربه کردند. این اشاعه در هردو کشور برخی از مزارع بزرگ پرورش طیور و همچنین بسیاری از گله*های کوچک را آلوده کرد. در این آلودگی ۱۲۰٫۰۰۰ قطعه پرنده در روسیه و ۹۰۰۰ نیز در قزاقستان بر اثر بیماری مردند و یا توسط مسئولین منهدم شدند.
در اوایل اوت سال جاری میلادی[چه سالی؟] کشور Mongolia گزارشی فوری را مبنی بر مرگ ۸۹ قطعه پرنده مهاجر در دو برکه شمالی آن کشور منتشر کرد. پس از تحقیقات بعمل آمده در این کشور نوع A ویروس آنفلوآنزای طیور دلیل این مرگ و میر شناخته شد.
زیر رده ویروس در آزمایشات بعمل آمده با قطعیت تشخیص داده نشد و برای همین نمونه*های گرفته شده به مراجع آزمایشگاهی WHO ارجاع داده شد. در اوایل ماه اوت سال جاری[چه سالی؟] همچنین گزارشاتی مبنی بر شیوع ویروس H۵N۱ در تبت چین منتشر گردید.
در آلودگیهای اخیر کارشناسان مسئول اعلام نمودند که میزان شیوع را بر حسب استانداردهای پیشنهادی FAO و OIE کنترل کرده*اند. در اشاعه اخیر هیچ مورد انسانی یافت نشده*است.
آلودگیهای روسیه و قزاقستان شواهدی را فراهم کرد مبنی بر اینکه ویروس H۵N۱ بیشتر از نخستین آلودگی آن در آسیایی جنوب غربی شیوع یافته*است. اما این ویروس اکنون از اوایل سال ۲۰۰۳ میلادی شناخته شده تر است. برغم تلاشهای شدید برای کنترل و مهار این ویروس، چندی پیش FAO اخطارهایی داد مبنی بر گسترش آلودگی در برخی از نقاط ویتنام، اندونزی و Combodia. نتیجه و پیامد این گسترش*ها مرگ و انهدام بیش از ۱۵۰ میلیون قطعه پرنده بود.
این مرگ و انهدام علاوه بر ضررهای مالی هنگفت سازمانهای کشاورزی بزرگ، عواقب شدید و نامناسبی را نیز برای روستائیانی که درآمد ماهیانه و همچنین غذای روزانه آنها از گله*های کوچک سنتی بدست می*آمد داشت.
موارد ابتلای انسان به این بیماری نیز بیشتر در مناطق روستایی مشاهده شده*است.
علل آلودگی انسان*ها در موارد یافت شده:
ارتباط مستقیم با پرندگان بیمار
ارتباط مستقیم با لاشه*های پرندگان کشته شده به*وسیله این بیماری
موارد ابتلای انسان به این بیماری تنها در چهار کشور ویتنام، تایلند، اندونزی و کامبوج مشاهده شده*است. همچنین موارد معدودی از انتقال انسان به انسان ثبت شده*است. شیوع ویروس H۵N۱ در ژاپن، مالزی و جمهوری کره بطور کامل کنترل شد.
لازم بذکر است که برای کنترل این ویروس توافقاتی میان سه سازمان WHO، FAO و OIE صورت گرفته*است.
پرندگان آبزی وحشی به*عنوان منابع طبیعی ویروس آنفلوآنزای نوع A شناخته شده*اند. پرندگان مهاجر می*توانند فرم ضعیف این ویروس را برای مسافتهای طولانی با خود حمل کنند بدون اینکه علائمی را از خود نشان دهند و یا در تعداد بالایی دچار مرگ و میر شوند.
در این پرندگان همچنین فرم قوی ویروس آنفلوآنزای طیور بندرت جدا شده*است. بنابر این نقش این پرندگان در پخش آنفلوآنزای طیور با قدرت بیماری زایی قوی ناشناخته باقی می*ماند.
آمار بالای مرگ و میر پرندگان مهاجر بر اثر آنفلوآنزای طیور، مانند آنچه در اواخر آوریل در دریاچه Qinghai چین روی داد که در آن ۶۰۰۰ قطعه پرنده کشته شدند، مورد تحقیق و بررسی قرار گرفت و همه کارشناسان نتایج بدست آمده را غیر عادی شمردند. نتایج این تحقیقات در ماه ژوئیه سال اخیر میلادی[چه سالی؟] در اختیار همه قرار گرفت. نتایج نشان می*داد که ویروس H۵N۱ در این مرگ و میر شبیه ویروسهایی است که در جنوب شرقی آسیا در دو سال اخیر گسترش یافته*است.
نتایج آزمایشات صورت گرفته بر روی ویروسی که اخیرا در روسیه گسترش پیدا کرده*است چندی پیش در سایت اینترنتی OIE منتشر شد. نتایج بدست آمده نشان داده بود که ویروسی که اخیرا در روسیه جدا شده*است شباهت واضحی به ویروسی که در Qinghai جدا شده بود دارد.
کنترل کامل رشد ویروس H۵N۱ در طیور و مقایسه سریع آن با نتایج قبلی برای ارزیابی میزان ریسک آلودگی این ویروس در جهان ضروری می*باشد.