ایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: جزیره آشوراده تنها بخش سواحل دریای خزر که از دخالت‌های غیر مسئولانه مصون مانده بود، قرار است به مرکز گردشگری تبدیل شود. به گزارش همشهری، رئیس‌جمهور که هفته گذشته به استان گلستان سفر کرده بود، حین بازدید از این استان گفت: «پس از برگزاری چندین جلسه کارشناسی و با توافق مسئولان، جزیره آشوراده استان گلستان در دریای خزر با مراعات مسائل زیست‌محیطی به یک مرکز گردشگری تبدیل میشود.»
جزیره آشوراده بخشی از پناهگاه حیات‌وحش میانکاله محسوب میشود که در سال ۱۳۵۴ به‌عنوان ذخیرگاه زیست‌کره در فهرست یونسکو ثبت شد. این جزیره تنها جزیره در سراسر سواحل جنوبی دریای خزر است و از آنجا که در خلیج گرگان واقع شده بخش عمده تخم ریزی ماهیان خاویاری در این منطقه صورت می‌گیرد و از لحاظ شیلاتی اهمیت فراوانی دارد. علاوه بر این، آشوراده زیستگاه پرندگان کمیابی چون قرقاول، زنگلوله بال و ایستگاه زمستانگذرانی پرندگان مهاجر است.
اعلام خبر تبدیل شدن آشوراده به مرکز گردشگری، جامعه کارشناسان و فعالان محیط‌ زیست را بهت‌زده کرد. کارشناسان میگویند که واگذاری آشوراده و تبدیل آن به قطب گردشگری خطای بزرگ زیست‌محیطی است اما آنچه بیش از تصمیم رئیس‌جمهور باعث شگفتی کارشناسان محیط‌ زیست شد، موافقت سازمان حفاظت محیط‌ زیست با اجرای این طرح است.
پیشینه
بخش جالب ماجرا اینجاست که آشوراده دوبار پیش از این هم تا آستانه واگذاری پیش رفته بود؛ بار نخست سال ۸۴ و اواخر دولت هشتم بود؛ زمانی که معصومه ابتکار، ریاست سازمان حفاظت محیط‌ زیست را بر عهده داشت. ماجرا از این قرار بود که یک شرکت گردشگری در سال ۸۲ مدعی مالکیت ۳۸۰ هکتار از اراضی آشوراده شد. مدیر آن شرکت ادعا کرد که اسناد مربوطه را از بنیاد … گرفته است. این درحالی است که میانکاله و آشوراده از سال ‌۱۳۴۹ به‌عنوان منطقه حفاظت‌ شده اعلام شده و هرگونه سندی مبنی بر مالکیت این منطقه یا بخشی از آن فاقد وجاهت قانونی است.
با وجود این، سال ۸۴ مدعیان مالکیت ۳۸۰ هکتار اراضی آشوراده با این ادعا که می‌خواهند آشوراده را تبدیل به کیش دوم کنند، توانستند در پایان دولت هشتم موافقت سازمان حفاظت محیط‌ زیست را برای اجرای طرح گردشگری در آشوراده جلب کنند. در آن زمان ریاست سازمان حفاظت محیط‌ زیست را معصومه ابتکار برعهده داشت.
با اتمام دولت هشتم و روی کار آمدن دولت نهم، فاطمه واعظ جوادی، رئیس وقت سازمان حفاظت محیط‌ زیست، با این طرح مخالفت کرد و با پیگیری از طریق مراجع قضایی و سازمان بازرسی کل کشور اجرای طرح گردشگری در آشوراده غیرقانونی اعلام شد و در سال ۸۶ جزیره آشوراده به سازمان حفاظت محیط‌ زیست بازگردانده شد.
ماجرای آشوراده تا سال ۹۰ مسکوت ماند اما با انتصاب محمد جواد محمدی‌زاده به ریاست سازمان حفاظت محیط‌ زیست، واگذاری آشوراده بار دیگر به یکی از مباحث جنجالی زیست‌محیطی تبدیل شد و در صدر اخبار زیست‌محیطی قرار گرفت. این بار مالک یکی از شرکت‌های فرآورده‌های لبنی وارد میدان شده بود با این رویکرد که ۵۰ هکتار اراضی آشوراده را تبدیل به منطقه گردشگری کند.
در آن زمان با حمایت‌های مسئولان وقت سازمان حفاظت محیط‌ زیست، آشوراده تا آستانه واگذاری پیش رفت اما مخالفت شدید بدنه کارشناسی سازمان حفاظت محیط‌ زیست و فشار رسانه‌ها مانع تغییر کاربری آشوراده شد و بدین‌ترتیب یکبار دیگر، آشوراده از تخریب مصون ماند.
در آن زمان یکی از منتقدان جدی واگذاری آشوراده معصومه ابتکار بود که ریاست کمیته محیط‌ زیست شورای شهر را برعهده داشت. در آْن زمان علاوه بر ابتکار، مدیران کل وقت منابع طبیعی و محیط‌ زیست مازندران هم با این طرح به‌شدت مخالفت کردند. این طرح مخالف دیگری هم داشت؛ علیرضا اورنگی، رئیس وقت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری هم حاضر به امضای تفاهمنامه‌ای نشد که رئیس وقت سازمان حفاظت محیط‌ زیست برای واگذاری آشوراده تنظیم کرده بود. بدین‌ترتیب اجرای طرح گردشگری در آشوراده ناکام ماند.
تصرف در منطقه حفاظت شده
پرونده تغییر کاربری آشوراده که گمان می‌رفت با روی کارآمدن دولت یازدهم (که یکی از شعارهایش حفظ محیط‌ زیست بود) برای همیشه مختومه اعلام شود، آبان‌ماه سال گذشته برای نخستین‌بار در دولت یازدهم از سوی معاون اول رئیس‌جمهور مطرح شد. اسحاق جهانگیری آبان‌ماه سال گذشته گفت که قرار است جزیره آشوراده با همکاری و مسئولیت سازمان میراث فرهنگی تبدیل به قطب گردشگری شود.
جهانگیری در حالی از تغییر کاربری آشوراده و تبدیل آن به قطب گردشگری سخن می‌گفت که این منطقه ۴۴ سال است به منطقه حفاظت‌شده تبدیل شده است. ضمن آنکه براساس طرح مدیریت جامع پناهگاه حیات وحش میانکاله که به پایمردی زنده‌یاد کامبیز بهرام سلطانی تدوین شد و به تأیید سازمان حفاظت محیط‌ زیست رسید ۷۰درصد عرصه‌های آشوراده جزو «زون حفاظت» است و دخل و تصرف در زون حفاظتی تحت هیچ شرایطی مجاز نیست.
همچنین بر اساس طرح مدیریت جامع پناهگاه حیات وحش میانکاله، حتی در زون تفرج هم نباید بازار، هتل و سایر کاربری های گردشگری ساخته شود. این در حالی است بر اساس طرحی که قرار است در آشوراده اجرا شود، پیست دوچرخه‌سواری و اتومبیلرانی، احداث هتل و بازار هم پیش‌بینی شده است. علاوه بر این، با اجرای این طرح، بخشی از ساحل جزیره آشوراده که ایستگاه زمستانگذرانی پرندگان مهاجر است به قایقرانی و ایجاد پلاژ شنا اختصاص یافته است. درحالیکه در طرحی که قرار بود در دولت دهم در آشوراده اجرا شود، متقاضی اجرای طرح گردشگری متعهد شده بود که هتل، بازار و سایر مراکز مرتبط را در بندرترکمن احداث کند.
منبع خبر : پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران