سلامت تالاب بین المللی انزلی در معرض خطر جدی/ تالاب در محاصره آلاینده های صنعتی و آزولا



تالاب انزلي كه به عنوان يكي از اكوسيستم‌ هاي پر اهميت از ابعاد گوناگون زيست‌ محيطي و اقتصادي در دنیا مطرح است به دليل افزايش بيش از حد آلودگی ناشي از فعاليت‌ هاي انساني، كشاورزي و صنعتي با مخاطرات جدي روبرو شده است.






به گزارش خبرنگار مهر، این تالاب جلوه اي ويژه اي از منابع آبي به شمار می رود و داراي اهميت هاي متعددي از قبیل تقليل ورود آلاينده ها به دريا، زيستگاه پرندگان، حفظ تنوع ژنتيكي، اكوتوريسم و غيره بوده و از نظر شيلاتي نيز اصلي ترين منبع بازسازي ذخاير ماهيان مهاجر درياي خزر بوده و به عنوان زيستگاه اختصاصي گونه هاي خاص ماهيان از اهميت ويژه اي برخوردار است.


تالاب بین المللی انزلی در تب بی مهری انسان ها می سوزد



تالاب انزلي مجموعه اي از تالاب هاي طبيعي آب شيرين است كه از سوی رودخانه هاي حوزه آبريز خود همانند سياه درويشان، هندخاله و پسيخان تغذيه مي شود. این تالاب انزلي زيستگاه مناسبي براي تخمريزي و تكثير ماهيان و نيز محل زمستانگذراني و جوجه آوري گونه هاي زيادي از پرندگان آبزي محسوب مي شود.


گياه (نی) فراوانترين پوشش گياهي منطقه را تشكيل مي دهد، منطقه شكار ممنوع سرخانگل جزئي از مجموعه تالاب انزلي است كه در بخش مياني این تالاب واقع شده است، عمده پوشش گياهي این تالاب را (ني )و ( لويي ) تشكيل مي دهد.


اين تالاب جزء تالاب هاي بين المللي كنوانسيون رامسر است. در ساليان اخير تالاب انزلي تحت تاثير عواملي چون تبديل قسمت هايي از زمين هاي تالاب به زمين هاي زراعي، ته نشيني رسوبات آب هاي وارده و در نتيجه كاهش سطح تالاب و همچين رشد بي رويه گياهان آبزي و غير بومي همانند آزولا قرار گرفته است.
اين تالاب در سال 1354 در فهرست تالاب هاي بين المللي كنوانسيون رامسر به ثبت رسيد. همچنين سازمان بين المللي حيات پرندگان اين تالاب را به عنوان زيستگاه با اهميت براي پرندگان تشخيص داده است، منطقه حفاظت شده سياه كشيم، پناهگاه حيات وحش سلكه و منطقه شكار ممنوع سرخانكل در تالاب انزلي واقع شده اند.


احیای تالاب بین المللی انزلی نیازمند مدیریت جهادی است



آزولا یک علف هرز مهم آبزی شناور است که سطح وسیعی از تالاب انزلی را اشغال کرده است. رشد بیش از اندازه این گیاه تاثیر نامطلوب بر کیفیت آب و ایجاد مشکلات اکولوژیکی بر سایر گونه های گیاهی و جانوری شده است.
این تالاب در حال حاضر دچار مشکلات متعددی است می طلبد مردم و مسئولان برای رفع این بی مهری ها تلاش مضاعف داشته باشند.
به هر ترتیب تالاب انزلی با مساحتی افزون بر 200 کیلومتر مربع در حاشیه جنوبی دریای خزر و در میان شهرهای انزلی، رشت، صومعه سرا و رضوانشهر واقع شده است.


این تالاب از دیدگاه جهانگردی و سیاحتی یکی از جاذبه های مهم استان و حتی کشور است.تالاب انزلي به عنوان يكي از حساس ترين بوم سامانه هاي موجود در كشور، عليرغم داشتن اهميت بين المللي همواره مورد بهره برداري قرار مي گيرد و در معرض آلودگي است.
در بين اكوسيستم هاي آبي، تالاب ها و رودخانه ها از لحاظ اكولوژيك اهميت به سزايي دارند. تالاب انزلي از يك طرف پذيراي آب 19 رودخانه از قبیل پيربازار، رمضان بکنده، قنادی، لله كا، بيجرود، نوخاله، هندخاله، سـياه درويشـان، گازرودبار، نرگستان، چومثقال، كلسر، شيجان، اسپند، چكوور، مرغك خالكايي، بهمبر، شـيله سـر و كانال مادر است و از طرف ديگر از طريق دو خروجي به نام هاي انزلي و غازيان اين آب ها را به درياي خزر انتقال مي دهد.
اين رودخانه ها با عبور از مناطق جنگلي، شــهري و روســتايي انواع مواد آلي، معدني، مواد رسوبي، پساب هاي خانگي و صنعتي را با خود حمل مي کنند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گیلان در این زمینه می گوید: تالاب بین المللی انزلي از منحصر به فردترين اكوسيســتم هاي آبي ايران و یکی از زیباترین مناظر آبی گیلان سبز است.
محمد رضا برجی افزود: این تالاب محل تخم ریزی آبزیان و پناهگاه و مامن پرندگان بومی و مهاجر است.
وی همچنین با اشاره به اینکه تالاب انزلی امروز از مشکلات زیادی رنج می برد، اظهارداشت: ورود حجم زیاد زباله، پساب، رسوب، کاهش عمق آب و غیره از مهمترین معضلات این تالاب است.


آهنگ رشد تخریب تالاب زیبایی انزلی کند شود



مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان با بیان اینکه احیای تالاب انزلی در مدت کوتاه امکان پذیر نیست، گفت: با اقدامات اساسی باید جلوگیری تخریب بیشتر این تالاب را سد کرد.
وی با اشاره به تاثیرگذاری دریای خزر بر تالاب انزلی و تاثیر پسروی آب خزر بر کاهش آب تالاب افزود: این مسئله موجب تصرفات اراضی از سوی حاشیه نشینان خواهد شد.

به هر ترتیب تالاب انزلی با وسعت ۱۸۰ تا ۲۰۰ کیلومترمربع حکم تصفیه خانه را برای آب رودخانه هایی دارد که به دریای خزر می ریزد. این تالاب با بیش از ۱۰۰ گونه پرنده، ۵۰ گونه ماهی، صدها گونه موجودات گیاهی، جانوری و میکروسکوپی اکوسیستم کم نظیری دارد. تالاب انزلی که از سال ۱۳۵۴ جزو تالاب های بین المللی تحت حفاظت قرار گرفت، مهمترین منبع تکثیر و تولید ماهیان خاویاری و استخوانی دریای خزر است.
یک فعال زیست محیطی به مهر می گوید: هرسال بیش از ۳۲ میلیون مترمکعب فاضلاب خانگی شهرستان های رشت، انزلی، صومعه سرا، فومن و ماسال که حوضه آبخیز تالاب انزلی هستند، وارد تالاب می شود.
رضا باقری افزود: تالاب انزلی همچنین محل تخم ریزی بسیاری از ماهیان بومی و مهاجر است که ورود مواد سمی ذخایر موجود در این زیستگاه را به شدت تهدید می کند.
وی اظهارداشت: رسوبات حوضه آبخیز تالاب انزلی به طور فزآینده ای در حال افزایش است و به دلیل ضعف عملیات آبخیزداری و تخریب بیش از اندازه حوضه این تالاب سالانه ۵۸۵ هزار تن خاک به صورت رسوب به این تالاب سرازیر می شود.

این فعال زیست محیطی می گوید: بخشی از فاضلاب صنعتی کارخانه های حوزه و تمامی فاضلاب های شهری و روستایی بدون تصفیه به رودخانه های منتهی به تالاب تخلیه و باعث آلودگی شدید این پهنه آبی خواهد شد.

وی افزود: صید و شکار بی رویه برای تامین نیازمندی های غذایی و گذران اقتصادی نیز منجر به کاهش جمعیت گونه های وابسته به تالاب می شود.
باقری ادامه داد: رشد و توسعه شهرها و شهرک های صنعتی بدون مکان یابی صحیح، از عوامل تهدید کننده تالاب انزلی و از منابع مهم آلودگی آب تالاب است.
به هر حال برای نجات تالاب بین المللی انزلی از انواع آلودگی باید اقدامات اساسی در خصوص جلوگیری از ریزش پساب کشتارگاهها، واحدها صنعتی، بیمارستانی، خانگی و کشاورزی به داخل تالاب انزلی انجام داد. علاوه بر این وجود کارخانه کمپوست زباله برای ادامه حیات تالاب انزلی ضروری است.
با توجه به ارزش بین المللی تالاب انزلی هم اکنون آژانس همکاری های بین المللی کشور ژاپن ( جایکا) مشغول پژوهش برای احیای این تالاب زیبا است.
در این ارتباط استاندار گیلان نیز تالاب بندر انزلی را گنجینه بی نظیر زیست محیطی دانست و گفت: حفظ این گنجینه بی نظیر تلاش و همت تمامی مسئولان کشوری و استانی را می طلبد.


تامین سلامت تالاب بین المللی انزلی نیازمند عزم همگانی است



محمد علی نجفی بر ایجاد سیستم یکپارچه در تالاب بندر انزلی تاکید کرد و افزود: کاهش آلودگی آب این تالاب از دغدغه های مهم مسئولان استان است.
وی همچنین با اشاره به اقدامات انجام گرفته در فاز نخست پروژه مدیریت اکولوژیک تالاب اظهار داشت: در فاز نخست مشکلات و چالش های شناسایی و در فاز دوم پروژه با تمام توان و با توجه به مسائل زیست محیطی به صورت گسترده نسبت به احیای تالاب اقدامات لازم انجام خواهد شد.
استاندار گیلان گفت: دولت تدبیر و امید نگاه ویژه ای به مسائل زیست محیطی دارد و تاکیدات رئیس جمهوری در حفظ محیط زیست در کشور نشان از حمایت های جدی دولت از پروژه های زیست محیطی است.

وی در ادامه ايجاد اشتغال و حفظ محيط زیست را از مهمترين برنامه های پایدار در استان عنوان کرد و افزود: اندیشه حفظ محیط زیست با توسعه پایدار از جمله اولویت های استان به شمار می رود.

به هر حال تالاب‌ها یکی از بی‌ نظیرترین، زیباترین، بکرترین و شگفت‌ انگیزترین پدیده‌ های طبیعی هستند که هر یک دارای جلوه‌ های بسیار بدیع، جالب، ناشناخته و پررمز و رازی هستند.
از تالاب‌ ها می توان به عنوان کانون ‌های تفرج و تفریح، بازدید و سیاحت و جلب گردشگری استفاده کرد، به شرط اینکه این برنامه‌ ها همراه با یک نظام مدیریتی هدفدار باشد.
علاوه بر افزایش آگاهی عموم افراد جامعه و شناخت زیبایی‌ های تالاب ها می‌توان از مردم در حفاظت از این گنجینه های ارزشمند کمک خواست.
عضو کمیسیون عمران مجلس شورای در این زمینه می گوید: تالاب بین المللی انزلی از بسترهای مهم اشتغال و پویایی اقتصاد منطقه است.
حسن خسته بند افزود: فشار و سنگینی بار بهره‌ برداری‌ های مکرر، غیر آگاهانه و بیش از حد و حصر از منابع طبیعی به ویژه تالاب‌ ها بر همه بخش‌ های زیست بشریت به شدت احساس می‌ شود.

وی همچنین عوامل انسانی را یکی از مولفه های عمده تخریب تالاب‌ ها دانست و اظهارداشت: شناخت واقعی ارزش‌ های بالقوه این پهنه های آبی نقش مهمی در حفاظت از تالاب‌ ها و جلوگیری از تخریب آنها دارد.

نماینده مردم انزلی در مجلس شورای گفت: رودخانه‌ ها و جریانات آبی دیگر در مسیر خود به وسیله فاضلاب‌ های شهری، کشاورزی، صنعتی و بیمارستانی آلوده و در نهایت موجب آلودگی تالاب می‌ شوند.

وی افزود: مسمومیت ناشی از انواع فاضلاب‌ حیات آبزیان، پرندگان، حیات وحش و به طور کلی بقای تالاب را به شدت به مخاطره می‌ اندازد.
خسته بند اظهارداشت: رسوبات رودخانه های منتهی به تالاب انزلی موجب پر شدن تالاب و در نتیجه کم شدن گستره و توسعه این پهنه آبی شده است.
وی اذعان داشت: استفاده از تالاب‌ ها به عنوان مناطق تفرجگاهی اگر بدون برنامه‌ ریزی صحیح و لجام گسیخته باشد نه تنها هدف مزبور محقق نخواهد شد بلکه گاهی به روند تخریب تالاب نیز کمک می‌ کند.



تالاب انزلی از شدت درد آلودگی به دور خود می پیچد



عضو کمیسیون عمران مجلس شورای در ادامه بر لزوم تسریع در روند آهنگ اجرای احیای تالاب بین المللی انزلی تاکید و افزود: زیبایی تالاب باید به تالاب برگردد.
به گزارش خبرنگار مهر، رسوبات حاصل فرسايش آبخيز و انتقال این مهم از طريق رودخانه هاي منتهي به تالاب انزلی و همچنين رهاسازي فاضلاب هاي انساني، صنعتي، بیمارستانی و غیره در رودخانه هاي مزبور و انتقال پساب و زباله به تالاب باعث كاهش حجم مخزن تالاب و آلودگي ها نيز باعث تسريع در تخريب محيط زيست این پهنه آبی منحصر بفرد شده است.


بنابراین می طلبد مسئولان اقدامات موثري در پيشگیري از تخريب بيشتر تالاب بین المللی انجام دهند. همچنین باید اذعان کرد به دلیل عدم آگاهي ساكنان در حوزه آبخيز تالاب بین المللی انزلی و از بين بردن جنگل و پوشش هاي گياهي عمل فرسايش خاك در حوزه تشديد مي شود بنابراین باید ضمن آموزش هاي لازم، عمليات آبخيزداري در حوزه انجام تا در آينده از فرسايش جلوگيري شود.


منبع:مهر