پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: ۲۲ ماه MAY مصادف با اول خردادماه از سوی سازمان ملل متحد روز جهانی تنوع زیستی (IDB- International Day for Biological Diversity) ، برای افزایش درک و آگاهی مردم جهان از اهمیت مسائل مربوط به تنوع زیستی نام گرفته است.
تنوع زیستی یعنی چه؟
تنوع زیستی (Biological Diversity که به طور مخفف Biodiversity خوانده می شود) یعنی گوناگونی یا تنوع گیاهان و حیوانات و دیگر موجودات زنده در یک ناحیه یا منطقه خاص.
تنوع زیستی همچنین به معنای تعداد یا فراوانی گونه های زنده مختلف در یک منطقه خاص است. دانشمندان گاهی تنوع زیستی را اکوسیستم (منطقه ای طبیعی مشتمل بر مجموعه ای از گیاهان، حیوانات و سایر موجودات زنده در یک محیط خاص فیزیکی و شیمیایی) می نامند.
در عمل،هنگامی که برنامه ریزی فعالیت های انسانی، استفاده از زمین و منابع طبیعی را تحت تأثیر قرار می دهد باید در ابتدا بر تنوع زیستی و حفظ گونه ها در هر اکوسیستم تأکید شود.
چرا تنوع زیستی مهم است؟
تمام موجوداتی که در یک اکوسیستم زندگی می کنند از جمله انسان، بخشی از شبکه حیات هستند. هر گونه پوشش گیاهی و هر موجود نقش بسیار مهمی در چرخه حیات دارد. گیاهان، حیوانات و انسانها در تعامل با یکدیگرند و بر اساس آنچه هر کدام ارائه یا تولید می کنند مانند غذا، سرپناه، اکسیژن و غنی سازی خاک به یکدیگر وابسته اند.
حفظ گستردگی تنوع گونه ها در هر اکوسیستم برای حفظ شبکه حیات و حفظ تمام موجودات زنده لازم است. ادوارد ویلسون زیست شناس مشهور دانشگاه هاروارد که به عنوان پدر تنوع زیستی شناخته شده است در کتاب خود با عنوان “تنوع زندگی” می گوید: “این فرض که تنوع زیستی می تواند به طور نامحدود و بدون تهدید حیات خود انسان ها، کاهش یابد موضوعی عاری از هرگونه حس مسؤولیت است.”
تعریف تنوع زیستی از نظر ژن ها، گونه ها و اکوسیستم ها (که سه سطح اساسی مرتبط با سازمان بیولوژیکی می باشند) در ۳ سطح تعریف می شود.
تنوع ژنتیکی
تنوع ژنتیکی نشان دهنده تنوع ارثی درون و مابین جمعیتی در میان موجودات زنده (ارگانیسم ها) است.
تنوع گونه ها
شاید به دلیل این که دنیای موجودات زنده بیشتر از نظر گونه ها مورد توجه قرار گرفته است، تنوع زیستی به طور معمول مترادف با تنوع گونه ها و بویژه غنای گونه ها (تعداد گونه ها در یک مکان یا زیستگاه) درنظر گرفته می شود.
بحث در مورد تنوع زیستی جهانی غالبا در زمینه تعداد جهانی گونه ها که در گروه های مختلف طبقه بندی شده اند می باشد. تخمین زده می شود که تا به امروز ١/۸ میلیون گونه شناسایی شده اند. تخمین ها برای تعداد گونه های موجود بر روی زمین در حال حاضر از ۵ میلیون تا حدود ١٠٠ میلیون متفاوت است. برآورد محافظه کارانه نشان می دهد که ممکن است در حدود ١٢/۵ میلیون گونه وجود داشته باشد.
تنوع اکوسیستم
ارزیابی کمی تنوع در سطح اکوسیستم، زیستگاه یا جامعه هنوز با مشکل مواجه است. در حالی که این امکان برای تعریف اصولی مفهوم تنوع ژنتیکی و گونه ها و اندازه گیری های متنوع آنها وجود دارد، هیچ تعریف و طبقه بندی منحصر به فردی برای اکوسیستم در سطح جهانی نیست. لذا ارزیابی تنوع اکوسیستم (بجز در مقیاس محلی و یا منطقه ای و پس از آن تنها تا حد زیادی از لحاظ پوشش گیاهی) در عمل دشوار است.
منبع خبر : پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران