امروزه كودهای آلی كه به صورتهای مختلف بسته بندی و فله ای چه در كشاورزی و چه در گلخانه ها و گلدانهای منازل استفاده می شود از اهمیت زیادی برخوردار شده است. از طرف دیگر منابع مختلف برای تولید این قبیل كودها یا به عبارت دیگر تقویت كننده های خاك مورد استفاده قرار می گیرد كه در كیفیت و در نهایت در نحوه مصرف آنها تاثیر دارد.


ما در این مقاله سعی داریم به شما بگوئیم، در چه موردی و از چه كودی استفاده كنید؟ و ثانیاً خودتان چگونه می توانید بدون هزینه، این مواد را تهیه و تولید كنید. همچنین به چگونگی انتخاب و استفاده از اینگونه مواد، متناسب با شرایط محیط و گیاه خواهیم پرداخت.





مقدمه


تصمیم گیری در مورد اینكه كدامیك از مواد اصلاح كننده و تقویت كننده را برای خاك خود، انتخاب كنید اغلب بصورت یك مشكل مطرح می شود. مخصوصاً وقتی شما با انواع و اقسام و ماركهای متنوع این مواد آلی تولیدی روبرو می شوید. یا شاید اصولاً از این دسته از اشخاص هستید كه به این مورد بسیار مهم توجهی نكرده اید؟

آیا تا كنون از فروشنده پرسیده اید كه این كود از چه مواد اولیه ای تولید شده یا حتی یادداشتهای روی بسته بندی آنها را خوانده اید؟

تولید كنندگان بسیاری از كمپوست ها ، پیت ماس، و دیگر تركیبات آلی تولیدی، به شما اطمینان می دهند كه برای خاك شما بهترین توصیه را دارند ولی شما به گفته آنها مطمئن نیستید.
نگران نباشید. ما می دانیم شما نمی توانید مثل یك متخصص، عناصر این مواد را تجزیه شیمیائی كنید وبا در نظر داشتن همین مطلب، این مقاله را برای شما تنظیم نموده ایم.


بیشترتقویت كننده های خاك، بافت خاك را بهبود می بخشند و توانائی خاك را در نگهداری آب افزایش می دهند. بسیاری ار آنها، پوشش بسیار مناسبی هم برای خاك تولید می کنند و برخی از نظر ارزش غذائی مناسب هستند، هر چند ممكن است حاوی مقادیر متغیری از سه عنصر مهم و ضروری یعنی نیتروژن ، فسفر و پتاسیم باشند.


در اینجا لازم است كه منظور خود را نیز از كود آلی یا اصلاح كننده آلی یا طبیعی بیان كنیم. منظور ما این است كه این كود، از تعامل بین موجودات زنده ( میكرو ارگانیسمها و ..) بوجود آمده باشد مثل كودی كه از گاویا كرم خاكی یا درختان و .. بوجود آید.


بسته های كودی موجود در بازار هم در صنایع وابسته به كشاورزی تولید می شوند. كشاورزان، كمپوست قارچ، پوسته برنج و دیگر مواد ی را كه در حین تولید محصولشان بدست می آورند را می فروشند تا به كود آلی تبدیل شود. در برخی از شهرها هم مواد مختلف زاید جمع آوری شده و پس از طی فرآیندها و بسته بندی، به رایگان یا بصورت فروش، در اختیار مردم قرار داده می شود.
كی و چگونه از مواد اصلاح كننده یا تقویت كننده ( كود آلی) استفاده كنیم؟


از پائیز تا زمستان كه هنگام خواب گیاهان است، فرصت خوبی است كه مواد را در 30 سانتیمتری خاك مخلوط نموده تا در این زمان به موادی مورد استفاده گیاه تبدیل شوند. در خاكهای شنی این مواد اصلاح كننده، ذرات خاك را بهم می چسبانند و ظرفیت نگهداری آب خاك را افزایش می دهند و از دیگر سو در خاكهای رسی یا سنگین هم می توانند به افزایش نفوذ پذیری خاك، منجر شوند. شما می توانید یك لایه 54/2 سانتیمتری هم روی خاك از این كودها قرار دهید.


وقتی شما بسته كودی را می خرید روی آنرا مطالعه كنید. برخی كارخانه ها لیست مواد غذائی موجود در این بسته را روی آن درج نموده اند و البته برخی هم اینكار را انجام نمی دهند. هر چه سن كود تولیدی بیشتر باشد كود بهتری است. بعبارت دیگر تجزیه مواد كافی، و اوره حیوانی از آن جدا شده است.


یكی از راههائی كه كود تازه یا به عبارتی داغ را می توانیم تعدیل كنیم این است كه آنرا در معرض هوا قرار دهیم . اگر كود تازه ای داشتید كه بوی آمونياك میداد باید بمدت 6 هفته آنرا در معرض هوا قرار دهید. مكرر آنرا در این 6 هفته زیر و رو كنیم و هرگز كود تازه مصرف نكنیم.


كودها


كودهای گاوی تولید شده( از مدفوع گاو شیرده یا گوساله) حاوی 1 تا 2 درصد نیتروژن، 3/0 تا 5/0 درصد فسفر و 5/0 تا 1 درصد پتاسیم است. كودی كه از گاو شیری بدست می آید مقادیر نمك كمتری نسبت به كودی دارد كه از گوساله بدست می آید. كودی كه تازه نباشد و بمدت كافی از زمان تولید آن توسط حیوانات گذشته باشد، كودی مناسب برای سبزیجات، گیاهان یكساله و چند ساله می باشد.


كود بدست آمده از مرغ هم كود غنی و عالی است، بطوریكه تا 3 درصد نیتروژن، 4 درصد فسفر و 3 درصد پتاسیم دارد، هر چند كه بوی شدیدی دارد. این كود موجب به اصطلاح "سوزانیدن" برخی گیاهان می شود. بنابر این نباید در گیاهان حساس یا گیاهانی كه درارای ریشه سطحی هستند، استفاده شود. اگر این كود بطور مناسب استفاده شود رشد سریع سبزیجات و گیاهان یكساله را در پی دارد
برای جلوگیری از سوزانده شدن گیاه توسط این كود، این كود را باید در ضخامت كمتر از 5/2 سانتیمتری در روی زمین پخش كرده و تا حد امكان در عمق بیشتری با خاك مخلوط كنیم.
برخی از باغ وحش ها، كودها را از حیوانات مختلف جمع آوری و بسته بندی می کنند. كود فیل بهترین كودی است كه از این حیوان گياه خوار جمع آوری می شود.


حالت دهنده های خاك


كمپوست های شهری اغلب از چمن های چیده شده ،برگ درختان و باقیمانده هرس گیاهان و البته زباله های شهری،ابتدا به كمپوست تبدیل شده و سپس در بسته هایی فروخته شده یا رایگان داده می شود. كمپوست ، بافت خاك را بهبود می دهد و ظرفیت نگهداری خاك را افزایش می دهد و مواد غذایی را به تدریج آزاد می كند. ارزش غذایی این مواد متفاوت خواهد بود. 3/1 تا5/1درصد نیتروژن ، 15/0 تا 22/0 درصد فسفر و 44/0 تا 60/0 درصد پتاسیم .


كمپوست قارچی، كه در مزارع پرورش قارچ تولید می شود، از نظر میزان نیتروژن و فسفر كم، ولی از نظر میزان پتاسیم ،مقادیری كافی پتاسیم را دارد كه این كمپوست برای گلهایی مثل رز قرمز مناسب است .این كود به علت خاصیت قلیایی در خاكهای اسیدی هم نتیجه خوب می دهد.


پیت و خزه اسفاگنوم ، برای نگهداری و رطوبت خاك و حل كردن مشكل خاك هایی كه دانسیته بالا دارند ( خاك سنگین ) مناسب هستند. پیت، اسیدیته خاك را افزایش می دهد و برای گیاهان اسیدی دوست مثل آزالیا مناسب است .
پیشنهاد می شود كه لایه ای از پلاستیك روی خاكی كه با پیت مخلوط شده است كشیده شده، سوراخهایی در آن تعبیه و قطره قطره، آب به آن اضافه شود. بیشترین پیت موس، از كانادا تولید می شود و خطر كم شدن این منبع نیز احساس می شود.
ورمی كمپوست ها یا كودی كه به كمك كرم خاكی تولید می شود و مخصوصاً كودی كه از پوسته های برنج تولید می شود بیشتر در مناطقی كه محصولاتی مثل برنج و امثال آن را دارند مورد نظر هستند ولی از لحاظ ارزش غذایی كودی اهمیت كمتری نسبت به موارد اشاره شده در بالا دارند.



منبع:iranwormcenter