مقايسه كودهاي شيميايي و ارگانيك

الف: كودهاي ارگانيك

تعريف:
كود ارگانيك از يك موجود زنده (گياه، حيوان و يا تركيب هر دو) و يا فراورده هاي جانبي آنها (كودهاي حيواني، كمپوست، گرد خون و غيره) مشتق شده ، به همين دليل كود ارگانيك نامگذاري شده است و تركيب اجزا تشكيل دهنده آنها به صورت آميخته و درهم مي باشد و تمامي اجزا تشكيل دهنده آن مواد غذايي مورد نياز گياهان هستند.

ويژگيها:
عناصر تشكيل دهنده اين كودها علاوه بر ازت، فسفر و پتاسيم شامل صدها نوع مواد معدني و ساير مواد ضروري و مورد نياز براي رشد گياه و بهبود ساختمان خاك مي باشد(درصد هر يك از عناصر ازت، فسفر و پتاسيم حدودا كمتر از 14 درصد است) اين كودها مواد غذايي را به تدريج و در زمان طولاني تري آزاد مي كنند و در اختيار گياه قرار مي دهند به همين دليل استفاده بيشتر آن در گياهان بدون خطر و يا كم خطر است و خطر كمتري براي آلودگي محيط دارند.

استفاده از اين كودها ظرفيت نگه داري آب را در خاك هاي شني و ماسه اي در نقاط كم باران بطور چشمگيري افزايش مي دهد. همچنين اين كودها فسفر قابل دسترس در خاك را به طور قابل توجهي افزايش داده و شستشوي فسفر را از خاك كاهش مي دهند. گياهاني كه بوسيله اين كودها تغذيه مي شوند داراي محصول با مواد مفيد بيشتري هستند و در مقابل بيماري ها مقاومت بيشتري دارند. هزينه استفاده از اين كودها نسبت به كودهاي شيميايي كمتر است و استفاده از آنها باعث افزايش فعاليت كرم هاي خاكي در خاك شده كه اين كرم ها با ايجاد تونل در خاك باعث زهكشي موثرتر خاك مي شوند و در جذب آب و جابجايي مواد ارگانيك نقش مهمي دارندكه نتيجه آن افزايش مقاومت گياه به امراض، خشكي، آلودگي و سموم مي باشد. كودهاي ارگانيك مي توانند انرژي لازم براي انجام فعاليت هاي ميكروبي خاك را تامين كرده، در نتيجه باعث افزايش ميكروارگانيسم هاي خاك مي شوند.


معايب:



با توجه به اينكه كودهاي ارگانيك بايستي توسط ميكروارگانيسم هاي خاك شكسته شده و تبديل به مواد معدني مورد مصرف گياه شود، و به دليل اينكه اين عمل به تدريج و آهسته صورت مي گيرد، در هنگام تعويض سيستم كوددهي از شيميايي به ارگانيك تا مدتي زمين دچار كمبود مواد غذايي مي گردد كه به دوران گذر مشهور است.

همچنين اضافه كردن بيش از حد اين مواد به خاك ممكن است بطور موقتي باعث نقصان و كمبود ازت در خاك و گياه شود، زيرا مي بايست اين مواد توسط باكتريها و ميكروارگانيسم هاي خاك تجزيه شوند. و چون اين باكتري ها ابتدا ازت آزاد شده را صرف انجام فعاليت هاي خود به منظور تجزيه مواد آلي مي كنند، تا مدتي كمبود ازت در خاك و گياه مشهود است و به همين دليل كودهاي ارگانيك بايستي بطور مداوم به خاك داده شود.

مقدار دقيق عناصر قابل دسترس كه توسط اين كودها به خاك اضافه ميشود به عوامل و فاكتورهايي همچون سن كود و كمپوست، نوع كود (از چه مواد زنده اي مشتق شده است)، شرايط آب و هوايي مانند دما ، بارندگي و غيره بستگي دارد بنابراين مقدار دقيق عناصر غذايي اضافه شده را به خاك نمي توان مشخص كرد.





ب: كودهاي شيميايي

تعريف:
اين كودها موادي هستند كه اگرچه الگوي ساخت آنها از طبيعت منشا گرفته است ولي از مواد غير طبيعي و غير ارگانيك ساخته مي شود و در آنها تركيب مواد به صورت مجزا با هم آميخته شده است مانند: آمونيوم، آمونيوم سولفات، نيترات، پتاسيم سولفات، كلسيم فسفات و غيره


ويژگيها ومعايب:

اكثر كودهاي شيميايي داراي مقادير زيادي از عناصر ازت، فسفر و پتاسيم ( از 20 تا 60 درصد و يا بيشتر) هستند و محصولات تغذيه شده بوسيله اين كودها داراي مواد معدني كمتري مي باشند .اين كودها عمدتا به طور سريع حل شده و در دسترس گياه قرار مي گيرند، به دليل اينكه كودهاي شيميايي جهت آزاد سازي مواد غذايي خود به آب احتياج دارند، در هنگام بارندگي و يا جريان آب شسته شده و به طبقات پايين تر از سطح ريشه مي روند. ضمنا تعدادي از كودهاي شيميايي داراي نمك هاي مضر هستند و يا از زغال سنگ و نفت خام مشتق شده اند و در صورت استعمال زياد اين نوع كودها باعث جمع شدن نمك ها در خاك شده و عدم تعادل شيميايي را در خاك بوجود مي آورد و استعمال بيش از حد آنها باعث صدمه زدن به ريشه گياه (سوزاندن ريشه) مي شود. تخريب و از بين رفتن ميكروارگانيسم هاي خاك و كرم هاي خاكي بوسيله اين نوع كودها باعث كم شدن ماده آلي خاك و عدم توانايي خاك در نگه داري آب مي شود و در نتيجه خاك سفت و سخت شده و شكاف مي خورد.

كودهاي ازته نسبتا داراي شاخص نمك بالايي هستند و تكرار مصرف آنها به طور تصاعدي عملكرد خاك را كاهش مي دهد. همچنين احتمال اينكه اين نوع كودها شسته شده و وارد آب هاي زيرزميني شوند نيز وجود دارد كه نتبجه آن آلودگي آب هاي زيرزميني است.

مصرف بيش از اندازه كودهاي ازته منجر به آبدار شدن بافت گياه مي شود كه اين عمل باعث هجوم بيشتر حشرات، قارچ ها و باكتري ها شده و گياه را نسبت به بيماري ها، استرس گرما، سرما و خشكي آسيب پذير مي كند و بر عكس كودهاي ارگانيك در خاك سيستمي بوجود مي آورند كه باعث دور شدن حشرات و قارچ ها از گياهان مي شود.
هزينه استفاده از اين كودها زياد است و به دليل تركيب مجزاي عناصر تشكيل دهنده آنها مقدار عناصر اضافه شده به خاك را دقيقا مي توان مشخص نمود.


منبع:iranwormcenter