شبانفریب یا چَکاوَک هُدهُدی (نام علمی: Alaemon alaudipes)
پرندهای دانهخوار و حشرهخوار با منقاری بلند و خمیده، دشتی و بومی، بهویژه در مناطق نیمهبیابانی که مملو از درختچهاست و تلماسهها، و احیاناً در تلماسههای ساحلی، و درههای کوهستانی و مناطق باز و سنگلاخی دیده میشود. شبانفریب اندکی از چکاوک بزرگتر است. این پرنده در فصلهای مختلف در دشت و صحراهای ایران زیاد دیده میشود. عموماً پرندهای بومی است و در قطر و سایر مناطق شبه جزیره عربستان نیز وجود دارد.
در مناطق مرکزی ایران به آن «ابله دوون» میگویند که به معنی پرندهای است که ابلهان را به دویدن (برای گرفتن آن) میدارد.
ویژگیها
طول تقریبی شبانفریب ۲۰ سانتیمتری است با بدنی نسبتاً لاغر، سطح پشتی شبانفریب به رنگ خاکی مایل به خرمایی با لکههای سیاه، باکنارههای سیاه که شهپرهای آن رفته رفته از وسط به کنار کوتاهتر است. در کنار گردنش لکهای مرکب از رگههای سفید وسیاه تو هم است. قسمت زیر بدنش مایل به سفید و پر زیر دمش به رنگ سیاهاست. منقاری دراز وکمی خمیده، وطول منقارش ۴ سانتیمتر میباشد. بالهایش مانند بالهای هدهد مخطط سیاه وسفید و پاهایش بلند است. از منقارش برای حفر در زمین برای ایجاد لانه، وکسب غذا استفاده میکند.
لانه شبانفریب
پرنده نر در ارتفاع ۲۰ متری پرواز میکند، هنگام پرواز با بالهای باز و کشیده اش حرکاتی بندبازانه ایجاد میکند وبه سرعت از بالای به سوی زمین میآید، بالهایش هنگام پرواز به ۴۱ سانتیمتر میرسد. در تلماسهها بیشتر دویدن به پرواز ترجیح میدهد. پاهای بلندش به وی کمک میکند که شکمش به ریگ گرم صحرا نخورد، چون این پرنده در تلماسه میدود، وباز میایستد اطراف خودش نگاه میکند، و دوباره به دویدن ادامه میدهد.
موسم تخمگذاری
موسم تخم گذاری و جفتگیری شبانفریب معمولاً از اواخر فصل بهار و اعتدال بهاری آغاز میشود و تا اواخر پائیز ادامه دارد. پرنده ماده از ۲ تا ۳ تخم میگذارد، مدت یک هفته روی تخمها میخوابد سپس جوجهها از تخم بیرون میآیند. تا مدت ۴ روز توانایی بینایی ندارند. اگر احساس خطر کرد، ویا عابری به لانه اش نزدیک شد، از لانه بیرون میجهد برای حفاظت از لانه وجوجههای وبه مسافت کوتاهی جلو آن شخص عابر میدود وتوجه عابر به خود جلب میکند، وبا این صورت آن را از لانه دور میسازد.
منبع:ویکی پدیا