منطقه حفاظت شده مظفری، فردوس




نام انگلیسی : Mozaffari protected areaنام فارسی : منطقه حفاظت شده مظفری


منطقه مظفری با مساحت ۹۲ هزار و ۸۰۸ هکتار بین E5726 طول غربی تا E5757 طول شرقی و بین N3402 عرض جنوبی تا N3420 عرض شمالی در خراسان جنوبی واقع شده است.


بنه، کسور، اسکنبیل، گز، تاغ، قیچ، بادام کوهی، زرشک وحشی، درمنه، آنغوزه، زیره سیاه، گیاهان علفی، گل بوماداران، آویشن ، لاله قرمز، خارشتر، افدرا و برخی از گیاهان خانواده کاسنی پوشش گیاهی این منطقه را شامل می شود.


قوچ و میش، کل و بز، گرگ، آهو، گربه شنی، کاراکال، روباه، شغال، تشی، شاهین، کبک، تیهو، انواع باقرقره ، کبوتر*چاهی ، زاغ بور، غراب ، کمرکولی ، انواع چک چک ، هوبره، شاهین، عقاب طلایی ، دلیجه ، قرقی، انواع گنجشک، بزمچه، انواع مارها و لاک پشت گونه های جانوری که در این منطقه زیست می کنند.


از نظر توپوگرافی بیش از نیمی از منطقه را عرصه های کویری، بیابانی و تپه ماهور و بقیه اراضی را تیپ کوهستانی تشکیل می دهد.
وجود ارتفاعات صخره ای و دشت های باز در اطراف این منطقه شرایط مناسبی را برای حضور حیات وحش فراهم کرده است .علاوه بر این نیز به دلیل وجود میدان دید مناسب شرایط مطلوبی برای حفاظت کامل مناطق فراهم شده است .
منطقه مظفري بر اساس آگهي رسمي مصوبه شماره 280 شورايعالي حفاظت محيط زيست مورخ 12/11/86 به عنوان منطقه حفاظت شده معرفي گرديد.



حدود اربعه

شمالاً: از روستا ابراهيم¬آباد به سمت شمال و غرب و در امتداد جاده تا روستا كجه و سپس ادامه راه تا تقاطع آن با راه حوض حاج¬ميرك و سپس در خط مستقيم مفروض تا محل اتصال كال¬نمك و جاده روستا نيگنان.
شرقاً: از تقاطع كال با جاده به سمت شمال تا روستا ابراهيم-آباد
جنوباً: از محل اتصال جاده بشرويه به سمت شرق و عبور از جنوب كوه¬آونج و حوض¬آونج و در امتداد كال تا تقاطع آن با جاده
غرباً: از محل اتصال كال¬نمك و جاده روستا نيگنان به سمت جنوب و در امتداد كال¬نمك پس از عبور از جنوب كوه¬هاي سه¬كوهه و علي-جمال تا اتصال آن به جاده بشرويه.
وسعت منطقه: وسعت منطقه 92808 هکتار مي¬باشد.



ویژگی و سیمای عمومی منطقه( شامل وضعیت توپوگرافی، چشم انداز، پوشش گیاهی و گونه های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها)
از نظر توپوگرافي منطقه دارای ارتفاعات صخره¬اي و دشت هاي باز در پيرامون آن که شرايط مناسبي را براي حضور حيات وحش در منطقه فراهم نموده است علاوه بر اين نيز بدليل وجود ميدان ديد مناسب شرايط مطلوبي جهت حفاظت كامل مناطق فراهم آمده است.
پوشش¬گياهي: بنه، كسور، اسكنبيل، گز، تاغ، قيچ، بادام كوهي، زرشك وحشي، درمنه، آنغوزه، زيره سياه، گياهان علفي، گل بوماداران, آويشن, لاله قرمز، خارشتر, افدرا و برخي از گياهان خانواده کاسني مي¬باشد.


حيات وحش: قوچ و ميش، كل و بز، گرگ، آهو، گربه شني، كاراكال، روباه، شغال، تشي، شاهين، كبك، تيهو، انواع باقرقره, کبوتر-چاهي, زاغ بور, غراب, کمرکولي, انواع چک چک, هوبره، شاهين، عقاب طلايي, دليجه, قرقي، انواع گنجشک، بزمچه، انواع مارها و لاك پشت مي¬باشند. از نظر توپوگرافي بيش از نيمي از منطقه را عرصه هاي كويري، بياباني و تپه ماهور تشكيل مي دهد و بقيه اراضي را تيپ كوهستاني تشكيل مي دهد.




جاذبه های اکوتوریستی

با عنایت به اینکه در منطقه حفاظت شده مظفری طرح مدیریت انجام نگرفته و در حال حاضر نیز قراردادی به شماره 15458 مورخ 17/12/90 جهت اجرای طرح مطالعاتی- پژوهشی منطقه حفاظت شده مظفری با دانشگاه محیط زیست کرج به امضاء رسیده است، تاکنون هیچگونه سرمایه گذاری برای امر تفریح و تفرج از سوی این اداره کل در داخل منطقه صورت نگرفته است. شایان ذکر است با عنایت به وجود جاذبه های کویری هرساله تورهای کویرنوردی در منطقه انجام می شود و اثر طبیعی دم یوز از مهمترین آثار طبیعی گردشگری در منطقه می باشد.


وضعیت عمومی، اقتصادی- اجتماعی


از آنجایی که مردم منطقه به امر کشاورزی و دامداری اشتغال دارند متاسفانه خشکسالی های اخیر در وضعیت معیشتی مردم بسیار تاثیر گذار بوده لذا این اداره کل در راستای جبران بخشی از خسارات حاصله و نیز در راستای مشارکت جوامع بومی در مدیریت منطقه اقدام به جذب نیروی قراردادی، شرکتی و جذب سرباز از جوامع بومی مستقر در منطقه نموده است که خود سهم بسزایی در مدیریت بهتر منطقه با آشنا شدن آنها از فواید حفاظت از منطقه بوده است همچنین به صورت ناچیز در اقتصاد ساکنین تاثیر گذاشته است.

روستاي طاهرآباد با جمعيت 150 خانوار و داراي طرح هادي مصوب و در حال اجرا، در حاشيه مرز شرقي و خارج از منطقه قرار گرفته كه فعالت هاي عمده معيشتي در آن زارعت و دامداري مي باشد.



روستاي ابراهيم آباد با جمعيت 12 خانوار و فاقد طرح هادي مصوب، در حاشيه مرز شرقي و خارج از منطقه قرار گرفته كه فعالت هاي عمده معيشتي در آن زارعت و دامداري مي باشد. روستاي گل پخون با جمعيت 5 خانوار و فاقد طرح هادي مصوب، در حاشيه مرز شمالي و خارج از منطقه قرار گرفته كه فعالت هاي عمده معيشتي در آن زارعت و دامداري مي باشد. روستاي كجه با جمعيت 130 خانوار و داراي طرح هادي مصوب، در حاشيه مرز شمالي و خارج از منطقه قرار گرفته كه فعالیت هاي عمده معيشتي در آن زارعت و دامداري مي باشد. روستاي چاه نو با جمعيت 60 خانوار و فاقد طرح هادي، در حاشيه مرز شمالي و خارج از منطقه قرار گرفته كه فعالت هاي عمده معيشتي در آن زارعت و دامداري مي باشد. روستاي پلوند با جمعيت 5 خانوار و فاقد طرح هادي مصوب، داخل منطقه قرار گرفته كه فعالت هاي عمده معيشتي در آن دامداري مي باشد.


زراعت در منطقه با استفاده از آب چاه موتورها انجام مي شود كه غالباً در حاشيه روستاها و داخل دشت ها پراكنده اند. انواع محصولات كشاورزي از قبيل پسته، جو، گندم، پنبه و غيره كشت مي گردد. حدود 10 هكتار از اراضي داخل منطقه كه شامل اراضي كشاورزي چاه موتور موسوم به ريگ آهويي، محدوده روستاي پلوند و بندسارهايي كه در صورت بارندگي مناسب تحت كشت ديم قرار مي گيرند مستثنيات منطقه مي باشند.




تعارضات مهم منطقه


1 - خشكسالي ها و كمبود نزولات آسماني
2- كمبود پاسگاه محط باني، تجهيزات، نيروي انساني و عدم استاندارد حفاظتي مناطق.
3- تخريب زيستگاه بر اثر پيشروي شن هاي روان
4- لزوم ارتقاء فرهنگ زيست محيطي جامعه
5- چراي بي رويه دام هاي اهلي و به ويژه صدور پروانه چراي دام در داخل محدوده امن.
بر اساس تفاهم نامه منعقد شده در زمان ارتقاء سطح منطقه مبنی بر حذف 10 درصد از سطح منطقه به بخش صنعت، با حذف ده درصد از منطقه حفاظت شده مظفري، محدوده معادن سنگ آهك شركت سيمان سفيد، معدن مس شركت احياء صنايع خراسان و معدن سنگ تزئيني آقاي عباس طاهري از محدوده منطقه خارج گرديده است. در حال حاضر قسمتي از محدوده معدني خاك صنعتي آقاي رضا شهرياري در داخل منطقه و مرز جنوبي آن قرار دارد. ضمناً در جريان اصلاح مرز منطقه، روستاي گل پخون، قسمتي از حريم جاده آسفالته طاهرآباد به كجه و اراضي كشت ديم واقع در محدوده ذكر شده از منطقه خارج شده است و ارتفاعات موسوم به چاه چشمه و قسمتي از جنگل تاغ طاهرآباد پس از بررسي و برداشت محدوده، جهت الحاق به منطقه پيشنهاد گرديده است. در محدوده پيشنهادي يك معدن سنگ لاشه در حال بهره برداري و فعال واقع گرديده است.



تجهیزات و امکانات


منطقه در حال حاضر داراي دو پاسگاه محيط باني و یک انبار علوفه با تعداد 4 نفر نيرو مي¬باشد. همچنین طرح احیاء، تکثیر و پرورش گورایرانی در منطقه در حال بهره برداری است.



سایر ملاحظات

برخی از پیشنهادات این اداره کل در راستای بهبود وضعیت منطقه عبارتند از:
1- زون بندي منطقه و اجراي طرحهاي گردشگري:
2- عدم برداشت بيرويه از منابع گياهي
3- استخدام نيروي محيط بان مطابق با استاندارد جهاني و ملزومات شاخصهاي تنوع زيستي کشور.
4- تجهيز پرسنل گارد به اسلحه و لوازم دفاع شخصي با توجه به مخاطرات موجود.
5- خريد اراضي و مستثنيات.
6- اجراي طرحهاي مرتعداري بصورت دقيق وکارشناسي شده و خروج دام مازاد از مراتع منطقه
7 - تامین بودجه جهت نصب دوربین های مداربسته در سطح منطقه جهت پایش لحظه ای
8- تامین اعتبارات پژوهشی جهت امر تحقیق و پژوهش به منظور شناخت ظرفیتهای آن به منظور حفاظت و حمایت از منطقه

















منبع:کویرها و بیابان های ایران



لینک: منطقه حفاظت شده مظفری، فردوس