در کشور مان ایران ۴ نوع خار پشت شناسایی شده است.
۱-خارپشت اروپاییErinaceous co color
2-خار پشت بیابانی Hemichinus aethiopicus
3-خار پشت گوش بلند Hemiechinus auritus
4- خارپشت برنت Hemiechinus hypomelas




خارپشت اروپائی Erinaceus concolor




خارپشت برانت Paraechinus hypomelas


از بین این گونه ها خارپشت ایرانی یا خارپشت برانت(Brandt hedgehog) خارپشتی است که تاکنون از ایران گزارش شده است. در میان چهار گونه خارپشتی که تا کنون درمنطقه ایران شناسایی شده اند، خارپشت برانت به جهات دارا بودن پوشش سیاه رنگ که ناشی از سیاه بودن ناحیه انتهایی خار در آنها است از سایرین تمیز داده می شود.
البته در بخش هایی از پراکندگی این گونه نمونه هایی با رنگ کاملاً روشن نیز مشاهده می شود. خارهای ناحیه پیشانی در این گونه و خارپشت بیابانی که تنها از جزیره تنب گزارش شده دارای یک ناحیه برهنه فاقد خار است. موهای بدن در ناحیه شکمی، روی پاها و صورت ترکیبی از موهای سیاه و سفید بوده اما تعداد موهای سیاه بسیار بیشتر و به سیاهی می زند.

خارپشت برانت از لحاظ اندازه، تنوع بالایی را نشان می دهد.
با وجود آن در اکثر قسمت های اروپا و آسیا نیز این جانوران منحصر به فرد، آرام و دوست داشتنی پراکنده اند اما جمعیت گونه های مربوط به این نواحی از جمله همین خارپشت برانت به مانند سایرین زیاد نبوده و رویت آنها به سختی انجام می شود. خارپشت برانت مشابه سایر خارپشت ها، کف رو است؛ یعنی این که در هر گام تمام کف پای جانور با زمین تماس پیدا می کند. آنها سر و پوزه ای دراز و جمجمه کوچک دارند. چشم ها و گوش ها در خارپشت ها به خوبی توسعه یافته است. نرها و ماده ها شبیه یکدیگرند و مهم ترین مشخصه ظاهری که آنها را از هم متمایز می کند فاصله بین مقعد تا عضو تناسلی است که در نرها این فاصله بسیار زیاد است.

خارپشت برانت درفک بالا در هر طرف سه دندان پیش، یک نیش، سه پیش آسیا و سه دندان آسیا دارد و معمولاً دندان پیش اول در همه خارپشت ها از جمله خارپشت برانت از سایرین بزرگ تراست.

خارهای پشت و طرفین بدن مهم ترین مشخصه همه خارپشت ها است و این خارها دارای نوکی تیز بوده و برای کاهش وزن تو خالی شده اند. بخش زیرین بدن در زمان برخورد با یک جسم سفت و تماس با عامل خارجی همانند یک گیرنده شوک عمل می کند. درحالت عادی خارها روی سطوح بدن می نشینند و هر خار توسط یک ماهیچه منفرد راست میشود. (درست مانند ساختار مو در همه پستانداران) موهای زیر بدن نرم و در زمان جمع کردن بدن توسط جانور ممانعتی به عمل نمی آورند.از پاهای جلویی و چنگال های قوی برای حفر کردن زمین به منظور یافتن غذا و یا ساختن لانه استفاده می کنند .

خارپشت ها سرعت بالایی ندارند و حداکثر سرعت در آنها در حدود ۱۰ کیلومتر بر ساعت است اما آنها قادرند به آسانی از موانعی چون سیم های خاردار عبور کنند .




خارپشت گوش بلند


همان طور که خارهای بدن، خارپشت ها را از حیوانات بزرگی که به دنبال شکار آنها هستند، محافظت می کند این خارهای غیرقابل نفوذ محیط خوبی را نیز برای مکنده های خون با جثه کوچک ایجاد میکنند . کک ها، کنه ها، مایت ها و قارچ ها از جمله آفت های پوستی هستند که در خارپشتها به تعداد بسیار زیاد دیده می شوند.

خارپشت برانت به مانند سایر خارپشت ها موجودی شب فعال است. چشم های قوی آنها برای دید در شب سازش یافته اما به نظر می رسد آنها دیدی تک رنگ دارند. مشابه بسیاری از حیوانات شب فعال دیگر، خارپشت ها هم عمدتاً به حس بویایی خود وابسته اند. خارپشت برانت از حس بویایی بسیار خوبی برخوردار است که از آن در اعمال مختلفی چون ردیابی طعمه و در جفتگیری استفاده می کند.

قوه شنوایی نیز در خارپشت ها بسیار خوب است بطوریکه قادرند اصواتی با فرکانسبالا تا ۴۵ کیلو هرتز را بشنوند در حالی که انسان حداکثر اصوات ۱۸-۲۰ هرتز را قادر است، بشنود. همگی خارپشت ها از جمله خارپشت برانت علاوه بر سوسک ها و کرم های خاکیبه عنوان غذایی عمده، میل شدیدی به خوردن گوش خیزک ها ، حلزون ها، جیرجیرک ها، ملخ ها





خارپشت بیابانی

و کرم های حشرات دارند. مهره دارانی چون قورباغه ها، وزغ ها، مارمولک ها،مارها و جوندگان کوچک هم در لیست غذایی خارپشت برانت دیده می شود.

خارپشت هابه دلیل داشتن نعمت بزرگی(خار) که دارند نیازی به فرار و مخفی شدن ندارد و دشمنان طبیعی کمی دارند. گاه گداری دیده شده که سگ یا روباهی توانسته بر سد دفاعی خارپشت فایق بیاید. حتی شیرهای زیادی در هنگام مواجهه با یک خارپشت در عین گرسنگی و تلاش برای خوردن این جانور ره به جایی نبرده اند. از سوی دیگر طبیعت ساکن و غیر گریزی آنها آسیب بزرگی را به جمعیت خارپشت ها وارد می کند. تعداد بسیار زیادی از این جانوران در جاده ها زیر لاستیک های وسایط نقلیه از بین می روند.

تنها شکارچیان تخصص یافته خارپشت ها جغدهای بزرگ و گورکن ها هستند. در خارپشت هایی که در نواحی سرد زندگی می کنند زمستان خوابی دیده شده و مدت زمان زمستان خوابی در جاهای مختلف متفاوت است.

خارپشت برانت بیشتر در نواحی خشک و کم آب زندگی می کند و گاهی در کوه پایه ها و زمین های سبز و کشتزارها و باغ های میوه پیدا می شود. این خارپشت تا کنون از شمال ایران، ترکمن صحرا، چاه بهار، سیب و دیزک در بلوچستان، کرمان، فارس، مشهد، انجدان اراک، سراوان بلوچستان و نیز از جزایر خلیج فارس گزارش شده است.
جثه این جانور از خارپشت اروپایى کوچکتر بوده و پوزه کشیده و نوک تیزى دارد. گوشهایش بسیار دراز و از خارهاى پشت سر بلندتر است. دستها و پاهاى بلندى دارد. برخلاف خارپشت بیابانى و خارپشت ایرانى ، خارهاى جلوى پیشانى دو قسمت نمى شوند. خارها کوتاهند، طول خارهاى پشت حدود ۱۵ میلى متر است. خارها گندمى رنگ اند و دو نوار تیره متمایل به قهوه اى دارند. معمولا رنگ خارهاى وسط پشت به علت نبودن نوارهاى تیره، روشنتر است. رنگ موهاى صورت، گلو، و پیشانى دارچینى متمایل به زرد است. موهاى زیر بدن، پهلوها، دم، دست و پا سفیدند. طول سر و تنه ۱۵۰ تا ۲۷۰ میلی تر، وزن حدود ۵۰۰ گرم است. زیستگاهش علفزارها، بوته زارهاى حاشیه جنگلها و مناطق استپى، باغها ومزارع است.


خارپشت گوش بلند:

جثه این جانور از خارپشت اروپایى کوچکتر بوده و پوزه کشیده و نوک تیزى دارد. گوشهایش بسیار دراز و از خارهاى پشت سر بلندتر است. دستها و پاهاى بلندى دارد. بر خلاف خارپشت بیابانى و خارپشت ایرانى ، خارهاى جلوى پیشانى دو قسمت نمى شوند. خارها کوتاهند، طول خارهاى پشت حدود ۱۵ میلى متر است. خارها گندمى رنگ اند و دو نوار تیره متمایل به قهوه اى دارند. معمولا رنگ خارهاى وسط پشت به علت نبودن نوارهاى تیره، روشنتر است. رنگ موهاى صورت، گلو، و پیشانى دارچینى متمایل به زرد است. موهاى زیر بدن، پهلوها، دم، دست و پا سفیدند. طول سر و تنه ۱۵۰ تا ۲۷۰ میلی تر، وزن حدود ۵۰۰ گرم است. زیستگاهش علفزارها، بوته زارهاى حاشیه جنگلها و مناطق استپى، باغها و مزارع است.


خارپشت بیابانی:

خار پشت بیابانی بسیار شبیه به خارپشت ایرانی یا برانت است .(تفاوت اصلی آن با خارپشت برانت در اندازه دندان پیش آسیای دوم است که در این جوجه تیغی بسیار کوچک شده است.

طول تیغهای نازک و متراکم آن حدود ۲۷ میلیمتر است و یک ناحیه لخت در پیشانی دارد.رنگ بدن آن مانند جوچه تیغی گوش بلند ،گندمی است.در جلوی پیشانی ،چانه و گلو موهای سفید رنگ دارد و دستها و پاها و نوک دماغ قهوه ای است.جثه این جوجه تیغی کوچک بین ۱۴ تا ۲۳ سانتیمتر می باشد و در بوته زارها و مناطق گرم ساحلی و استپهای بیابانی به دنبال حشرات می گردد.در آفریقا و خاورمیانه دیده شده اند.وجود این خارپشت در ایران در جزیره تنب گزارش شده است.




تشی:


جانوری پستاندار و جونده است که بدنش با پوششی از تیغ پوشیده شده*است و بهنگام احساس خطر تیغ های خود را به بدن دشمن فرو می برد.
تشی را نباید با جوجه*تیغی که از خانوادهٔ دیگری است اشتباه گرفت. این جانور از زیرراستهٔ تشی*شکلان (Hystricomorpha)، خانوادهٔ تشی*های بر جدید (Erethizontidae) است.




بزرگ*ترین جونده ایران است. خارهای بلند روی بدنش او را از سایر پستانداران متمایز می*کند. خارهای ناحیه گردن و شانه نازک و بلند است، موقعی که آن*ها را سیخ می*کند به شکل بادبزن در می*آیند و حیوان بزرگ*تر به نظر می*رسد. خارهای قسمت پشت کوتاه*تر و کمی کلفت*تر با نوارهای سیاه و زرد، و خارهای ناحیه دم کوتاه و سفیدند.
اندازه*ها:
طول سر و تنه ۷۰ تا ۹۰ سانتی*متر، دم ۸ تا ۱۰ سانتی*متر، طول خار ۱۸ تا ۳۵ سانتی*متر، وزن ۱۱ تا ۲۵ کیلوگرم.
زیستگاه:
در بیشتر زیستگاه*ها اعم از جنگلی، کوهستانی، استپی و بیابانی زندگی می*کند. گاهی نیز در پیرامون باغ*ها و زمین*های کشاورزی ساکن می*شود.
پراکندگی:
قاره آسیا. در بیشتر مناطق ایران به استثنای آذربایجان غربی

عادات:

شبگرد است. به صورت انفرادی زندگی می*کند ولی گاهی یک گروه فامیلی کوچک در یک لانه ساکن می*شوند. بر خلاف آنچه که شایع است تشی نمی*تواند خارهای خود را پرت کند. در موقع احساس خطر برای بزرگ جلوه دادن خود خارها را سیخ می*کند و خود را از پشت و یا بغل به حیوان مهاجم می*کوبد.

غذا:

از تمام قسمت*های گیاهان تغذیه می*کند. برای خوردن پیاز و ریشه گیاهان زمین را حفر می*کند.

تولید مثل:

در سال یک بار تولید مثل می*کند. دوره آبستنی حدود۱۱۲ روز است و ۱ تا ۴ بچه می*زاید. طول عمر تشی حدود ۱۵ سال است، یک تا چهار بچه می*زاید. بچه*ها د رموقع تولد دارای مو. چشم*های باز هستند. تا دو ماهگی وابسته به مادرند. در یک سالگی بالغ می*شوند. طول عمر تشی حدود ۱۵ سال است.