توانايي عقرب ها دربرابر تغييرات حرارت و رطوبت

آزمايش هاي انجام شده روي عقرب هاي ايراني نشان داده است که حتي انواع خشک زي اين جانوران نمي توانند حرارت بالاتر از 40 درجه را تحمل کنند. تواناي تحمل حرارت به درصد رطوبت محيط بستگي دارد.هرچه درصد رطوبت بالاتر باشد،تواناي جانور نسبت به تحمل حرارت کمتر مي شود.در اين آزمايش ها،زمان زنده ماندن جنس آندرکتونوس در رطوبت 31درصد و حرارت 47 درجه، حداکثر يک ساعت بود.در اين فاصله ي زماني نيمي از وزن جانور کاسته شد.درباره ي ساير عقرب ها نيز نتيجه هاي مشابهي به دست آمد.

سه عامل مرگ عقرب ها در اين آزمايش ها

1-از دست دادن سريع آب بدن،
2-انعقاد همولنف،
3-انسداد عروق و مجاري.
حالت آخر دراثر فشار مايعات دروني و استحکام پوشش کيتيني است.در واقع، افسانه ي خودکشي عقرب هايي که در آتش محصور هستند،به همين علت است.دردرجه حرارت پايين توانايي تحمل عقرب ها بيشتر است و مي توانند ساعت ها حرارت نزديک به صفررا تحمل کنند.

توانايي عقرب ها در برابر اثر پرتوها

تجربه هاي آزمايشگاهي به دست آمده دراثر تابش پرتوها روي عقرب ها، بيشتربا استفاده از پرتوهاي گاماي کبالت 60 و پرتوهاي ايکس بوده است. آزمايش هاي انجام شده نشان مي دهد که بي مهرگان در برابر اثر پرتوها از مهره داران مقاوم تر هستند.در بين بي مهرگان بندپايان و در بين بندپايان، عقرب ها از بقيه مقاوم تر هستند.قدرت مقاومت برحسب ld50 (28)و با واحد راد محاسبه مي شود.قدرت مقاومت با توجه به نوع عقرب متفاوت است و رقم هاي به دست آمده بين 40000 تا 90000 راد تغيير مي کند.جالب است که عقرب هاي تيره ي بوتيده به ويژه انواع خطرناک آنها در برابر اثر پرتوها مقاوم تر هستند. برخي صاحب نظران علت اين امر را سروتونين موجود در سم عقرب هاي مي دانند که در برابر تشعشعات ماده ي مقاومي است.


درباره ي مقاومت کلي عقرب ها در برابر اثر پرتوها نظريه هاي متفاوتي وجود دارد.مثلاً اثر پرتوهاي يونيزه با شدت تقسيم سلولي ارتباط مستقيم دارد.يعني،هرچه شکل ظاهري سلول ثابت تر و تغييرات دروني کمتر باشد، اثر پرتوهاي يونيزه روي اين نوع سلول کمتر است.درعقرب ها، تقسيم رشد سلولي (ميتوز)فقط در مرحله ي پوست اندازي انجام مي گيرد و در مراحل ديگر سلول وضع ثابتي دارد.به همين دليل، مقاومت عقرب ها در برابر اثر پرتوها را ناشي از اين مسئله مي دانند.

برخي نيز معتقدند که هر چه هسته ي سلولي کوچک تر و در نتيجه مقدار dna کمتر باشد،سلول در براب اثر پرتوها مقاوم تر است. شايد به علت کوچکي هسته ي سلولي است که عقرب ها چنين مقاومتي دارند.همچنين،وجود مقدار زياد اسيد آمينه ي تورين درهموسيانين عقرب ها که عامل محافظي در برابر تشعشعات است، دليل مقاوم بودن اين جانوران مي دانند.متأسفانه هنوز علت مقاومت طبيعي عقرب ها دربرابر عواملي مانند گرسنگي، تشنگي، سرما، بي اکسيژني و پرتوهاي يونيزه به درستي روشن نيست.


منبع:کویرها و بیابان های ایران