پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: پناهگاه حیات وحش میاندشت در سال ۱۳۵۲ در جهت حفاظت از تراکم بسیار زیاد آهو، یوزپلنگ، قوچ و میش، حفظ پوشش گیاهی و حفاظت از آب و خاک منطقه خصوصا جلوگیری از هجوم شنهای روان طبق مصوبه شماره ۴۰ مورخه ۱۳۵۲/۹/۲۰ شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان پناهگاه حیات وحش اعلام گردید.
پناهگاه حیات وحش میاندشت با مساحت ۸۴۴۳۵ هکتار در استان خراسان شمالی و در ۱۰ کیلومتری شرق شهرستان جاجرم قرار گرفته است. فاصله این منطقه با پارک ملی گلستان ۱۰۰ کیلومتر، با منطقه حفاظت شده قرخود ۸۰ کیلومتر، با منطقه حفاظت شده توران ۷۵ کیلومتر و با منطقه حفاظت شده سالوک ۳۰ کیلومتر می*باشد.
این منطقه از طریق راه آسفالته جاجرم به ایستگاه راه آهن جاجرم و همچنین راه آسفالته دشت جوین به جاجرم و راه شوسه جاجرم به سنخواست قابل دسترسی می*باشد.
پناهگاه حیات وحش میاندشت دارای زمستانهای خشک و سرد و تابستانهای گرم و خشک است، حداقل دما در زمستان ۱۰ – و در تابستان ۳۵ + درجه سانتی*گراد می*باشد. میانگین بارندگی در این منطقه ۲۵۰ میلیمتر بوده و زمستان ها این منطقه را سفید پوش می کند.
سیمای عمومی پناهگاه حیات وحش میاندشت در جنوب از یک سری کوههای تپه ماهوری خشک با دره*های خشک و بی آب و در شمال از یک دشت وسیع مملو از گیاهان شورپسند که کال شور جاجرم نوار شمالی آن را تشکیل می دهد آکنده شده است. شرق و غرب منطقه نیز از دشتهای نسبتا وسیع با یک سلسله تپه ماهور تشکیل شده است. بلندترین نقطه پناهگاه حیات وحش میاندشت قله خواجه در جنوب شرقی منطقه با ارتفاع حدود ۱۲۵۰ متر و پست*ترین نقطه آن حواشی کال شور جاجرم با ارتفاع حدود ۹۵۰ متر در شمال غربی منطقه واقع شده که در حقیقت زهکش منطقه نیز محسوب میشود.
منابع آبی:
تلمبه بادی*ها شامل ۴ تلمبه بادی* قاسمعلی، دوشاخ، قلعه چه و فرز است که همگی دارای آب شور می*باشند. پناهگاه حیات وحش میاندشت دارای ۶ چشمه دائمی می*باشد که عبارتند از چکو، ساتلمیش، گرداب، شیرعلی، چشمه خانی و چشمه*نی که همگی دارای آب نسبتا شیرین هستند. تانکرهای ثابت فایبرگلاس شامل ۵ تانکر ۶ هزار لیتری نصب شده در زمین که به وسیله تانکر سیار آبرسانی می*گردد در قلعه چه، یار قلی، دو شاخ، دهنه غلام آباد و بلند بیز نصب گردیده*اند. وجود رودخانه فصلی کال شور تا حدی از مشکل کم آبی منطقه کاسته است.
گونه های شاخص جانوری:
پستانداران: یوزپلنگ، آهو، قوچ و میش، گرگ، کفتار، کاراکال، گربه*شنی، گربه وحشی، روباه، شغال و سمور سنگی
پرندگان: هوبره، باقرقره، کبک، تیهو، بلدرچین، سفتر خاکستری، عقاب طلایی و سایر انواع عقابها
خزندگان: بزمجه خزری، لاک*پشت افغانی، افعی شاخدار، تیرمار و گرزه*مار
تعداد آهوان میاندشت در ابتدای حفاظت منطقه (سال۱۳۵۲) بالغ بر ۳۵۰۰ راس بوده است که هم اکنون به حدود ۵۰۰ راس کاهش یافته است.
کوشکی نام یوزپلنگ نری است که در سال ۱۳۸۶ زمانیکه توله چند ماهه ای بود توسط یکی از علاقمندان به حیات وحش به سازمان حفاظت محیط زیست تحویل داده شد. پس از چند ماه نگهداری در پارک طبیعت پردیسان، به محوطه ای دوازده هکتاری واقع در پناهگاه حیات وحش میاندشت که در نزدیکی زیستگاه اصلی او بود منتقل و در آنجا به زندگی در اسارت ادامه می دهد.
پوشش گیاهی:
پناهگاه حیات وحش میاندشت از پوشش گیاهی متنوعی برخوردار است. پراکنش انبوه گیاهان شورپسند در شمال منطقه قابل ملاحظه است. عمده پوشش گیاهی منطقه را تاغ، قیچ، گون و کاروان کش تشکیل می دهد.
حوادث و رخدادهای پناهگاه حیات وحش میاندشت:
- در بهار سال ۱۳۸۹ دو قلاده یوزپلنگ در این منطقه مشاهده شد و چند ماه بعد در مرداد همان سال دو توله یوزپلنگ به همراه مادرشان در منطقه “قطار گزی” در شمال شرقی پناهگاه حیات وحش میاندشت ساعت ۶ صبح مشاهده شدند.
- تصویر برداری ازیک قلاده یوز پلنگ ماده به همراه سه توله اش در شهریور ۱۳۹۱ (گزارش مرتبط)
- تصویر برداری از یوزپلنگ، کفتار، گرگ، شغال، گربه وحشی، روباه و سمور سنگی در شهریور ۱۳۹۱ (گزارش مرتبط)
- دستگیری شکارچی دو راس آهو در مهرماه ۱۳۹۱ (لینک مرتبط)
- دستگیری شکارچی متخلف که در حاشیه شمالی پناهگاه حیات وحش میاندشت مبادرت به شکار آهو نموده بود. (گزارش مرتبط)
- محیط بانان و همیاران محیط زیست شهرستان جاجرم در تاریخ ۱۳۹۲/۱/۱۳ ساعت ۷٫۳۰ صبح موفق به مشاهده و فلیم برداری همزمان از شش قلاده یوزپلنگ آسیایی در منطقه قلعه سفید واقع در حاشیه شمالی پناهگاه حیات وحش میاندشت شدند. (لینک مرتبط)
- دوربین های تله ای موجود در این منطقه مجددا در اردیبهشت ماه ۱۳۹۲ از یک قلاده یوز و ۳ توله اش عکسبرداری نمودند. (لینک مرتبط)
- تصاویر حاصل از دوربین های تله ای در خردادماه ۱۳۹۲ شکار بره آهوها توسط گرگ ها را به نمایش درآوردند. (لینک مرتبط)
- ثبت تصاویر از خانواده یوزپلنگ ها در مرداد ۱۳۹۲ (لینک مرتبط)
- ثبت تصاویر زیبایی از ۳ قلاده یوزپلنگ، آهو، گرگ، کفتار، خرگوش و سایر گونه های جانوری. (لینک مرتبط)
- در شهریورماه ۱۳۹۲ بخشی از پناهگاه حیات وحش میاندشت با وسعت ۱۶ هزار هکتار به پارک ملی ضامن آهو ارتقا یافت.(لینک مرتبط)
تعارضات و تهدیدهای منطقه:
در حال حاضر مهمترین مشکل منطقه چرای بیش از ظرفیت دام و شکار غیرمجاز است.
تصاویر پناهگاه حیات وحش میاندشت:









منبع : پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران