پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: این منطقه از سال ۱۳۴۶ جزو مناطق حفاظت شد*ه اعلام و طی مصوبه شماره ۱۱۷ شورای عالی محیط زیست مورخ ۱۳۵۷/۷/۱۷ به عنوان پناهگاه حیات وحش خوش ییلاق معرفی گردید.
پناهگاه حیات وحش خوش یـیلاق به مساحت ۱۵۰,۰۵۷ هکتار در شمال شرقی شهرستان شاهرود و د*ر ۴۷ کیلومتری جاد*ه آزاد*شهر واقع گردید*ه است. این منطقه از غرب به جاد*ه آسفالته شاهرود – آزاد شهر، از جنوب غربی به منطقه نظامی چهل دختر و دشت جیلان و از شرق هم به جاد*ه حسین آباد – کالپوش منتهی می شود.
ازرش بالای پناهگاه حیات وحش خوش ییلاق بدلیل وجود “اکوتون” مابین اکوسیستم بیابانی و جنگلی است. اکوتون مرز بین دو اکوسیستم متفاوت و جدا از هم است. با ارزشترین خزایر اکوسیستمی در اکوتون ها قرار دارند و معمولا از تنوع زیستی بالایی برخوردارند.
در د*اخل پناهگاه حیات وحش خوش ییلاق روستایی وجود ند*ارد ولی روستاهای مهم اطراف که می تواند حیات و اکوسیستم منطقه را تحت تاثیر قرار د*هند عبارتند از: روستای نراب، مزج، کاشید*ار، تیل آباد، جیلان، خیج، نردین، ری آباد و شهرکلاته خیج.
نقاط مرتفع منطقه بیشتر در قسمت شمالی قرار د*ارد که مهمترین آنها ارتفاعات بایرام شیخ، اولنگ، چهل پق، جوزک، تیل*آباد، قره پالچق، هاد*ی کمر،* قره گرد*ه، سارو گرد*ه و چیـلا می باشند. در قسمت میانی و جنوبی منطقه کوه*های کم و بیش بلند*ی مانند قلندر سر، انجیلو، کافر قلعه، ریزو و حیدران، کلاته بن، سوخته کوه و میانکوه وجود د*ارد.
از دشت*های مهم منطقه می توان به دشت زرد*ابه که تقریبا در مرکز پناهگاه قرار د*ارد و د*ارای تنوع گیاهی فراوانی می باشد و دشت خونیچه اشاره نمود. از شخ*های مهم منطقه می توان به شخ قلندر سر اشاره کرد. شخ در اصطلاح محلی یعنی زمین سخت و ناهموار و به هر چیز محکم و استوار گفته می شود.
دره*های معروف پناهگاه شامل: دره زو، دره گلسرخ، دره سنگ بن، نرگلان، غنچه دره، چپ دره و یورعلی می باشند.
دشت زردابه و دره گل سرخ مکان مناسبی برای مشاهده قوچ و میش و خرس قهوه ای است.
منابع آب:
منابع مهم آبی پناهگاه حیات وحش خوش ییلاق چشمه ها و سنگاب*ها هستند. سنگاب*ها منابع آبی کاملا طبیعی در د*امنـه کوه هستند که بستر آنها به طور کامل حالت سنگی د*ارد و آب در اثر ریزش باران و یا مدخل*های آبی کوه به این قسمت روان می گردد و به دلیل شرایط آب و هوایی کاملا محلی، منبع آبی در گود*ی سنـگ*ها به مدت مدید*ی نگهد*اری می شود. چشمه*های مهم منطقه شامل: چشمه زرد*آبه، سرخ چشمه، همد*انو، ریزو، کافر قلعه، چشمه پری، چشمه باد*و، قطار چشمه و بربلاغ می باشد.
پوشش گیاهی:
منطقه خوش ییلاق به لحاظ قرارگیری میان دو اقلیم متفاوت تورانی و خزری از پوشش گیاهی بسیار متنوعی برخورد*ار است.
در بخش شمال غربی و غرب منطقه می توان به درختان جنگلی پهن برگ خزری همچون افرا، بلوط، راش،* ولیک و ازگیل اشاره* کرد. در بخش جنوبی هم که پوشش گیاهی عمد*ه این منطقه را تشکیل می د*هد، می توان گیاهان استپی مانند ارس، زرشک، قیچ، افـدرا، انواع گونه*های خانواد*ه کنوپودیاسه، درمنه کوهی، اسپرس خارد*ار، کلاه میرحسن، گون، زرشک و … را مشاهد*ه کرد.
گونه های شاخص جانوری:
با توجه به غنای گونه*های گیاهی، پناهگاه حیات وحش خوش ییلاق از تنوع جانوری مناسبی برخورد*ار می باشد. به طوری که د*ر قسمت شمالی و جنگلی آن* می توان جانورانی همچون مرال، شوکا و خرس قهوه*ای را مشاهد*ه کرد و د*ر قسمت جنوبی تر آن می توان گونه هایی همچون یوزپلنگ، پلنگ، کل و بز، قوچ و میش، آهو و … را رؤیت نمود.
گونه های شاخص جانوری خوش ییلاق عبارتند از:
پستاند*اران: گراز، گرگ، روباه معمولی، شغال، کفتار، گربه پالاس، تشی، خرگوش
تا سال ۱۳۷۹ گورخر ایرانی نیز در پناهگاه حیات وحش خوش ییلاق زیست می کرده که نسل آن به دلیل شکار غیر مجاز در این منطقه از بین رفته است.
پرند*گان: انواع پرند*گان شکاری (نظیر بالابان، شاهین، بحری)، هوبره، چاق لق، بلدرچین، کبک، تیهــو، هـد*هــد، شاه بوف، جغد، سیـنه سرخ
خزند*گان و دوزیستان: افعی، کفچـه مار، مار جعفری، انواع آگاما، بزمـجه، لاک پشت و انواع وزغ ها
حوادث و رخدادها:
- در تیر ماه سال ۱۳۹۰ پس از ۲۸ سال در دامنه کوه تپه کفتار (غار کفتار) ۲ قلاده یوزپلنگ مشاهده شده است.
- از پلنگ و خرس قهوه ای در این منطقه تصویربرداری شده است.
تصاویر پناهگاه حیات وحش خوش ییلاق:








منبع :پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران