پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو در ۴۵ کیلومتری شمال غرب اصفهان واقع شده است. وسعت پارک ملی قمیشلو ۲۹,۸۸۶ هکتار و وسعت پناهگاه حیات وحش قمیشلو ۸۳,۸۸۸ هکتار می باشد.
گفته می شود پارک ملی قمیشلو قدیمی منطقه حفاظت شده جهان است. ۱۵۰ سال قبل ظل السلطان پسر بزرگ ناصرالدین شاه و حاکم اصفهان قمیشلو را بعنوان قرق و شگارگاه اختصاصی اعلام و حتی از چرای دام در این منطقه جلوگیری نمود. در سال ۱۳۴۳ کانون شکار ایران این منطقه را با وسعت ۳۷هزار هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده در نظر گرفت. در سال ۱۳۵۰منطقه سیاه کوه و عمر کوه در مجاور منطقه حفاظت شده به عنوان منطقه شکار ممنوع تصویب شد. در سال ۱۳۷۴با الحاق دو منطقه حفاظت شده و شکار ممنوع، پناهگاه حیات وحش قمیشلو به تصویب رسید و در نهایت در سال ۱۳۸۶ با الحاق سه منطقه امن کرالیاس، کهوک و لاسمیان، محدوده ای با وسعت ۲۹,۸۸۶ هکتار طی مصوبه شماره ۲۹۷ مورخ ۱۳۸۶/۱۱/۱۲ از این پناهگاه به پارک ملی ارتقاء سطح پیدا کرد و طی مصوبه شماره ۳۴۳ مورخ ۱۳۸۹/۹/۲۹ مساحت پناهگاه به ۸۳,۸۸۸ هکتار افزایش یافت.
این منطقه از شمال با شهرهای دهق و علویجه و روستاهای هسنیجه و حسین آباد و از غرب با روستای میر آباد، مبارکه، محمدیه، افجان، تندران، ورپشت، جاجا و از جنوب با شهر های نجف آباد، ویلاشهر و خمینی شهر و از شرق با شهرهای اصفهان، شاهین شهر و روستای جهاد آباد ارتباط دارد.
اقلیم:
بیشتر اقلیم منطقه نیمه خشک بیابانی و قسمتهای کوچکی در ارتفاعات نیمه مرطوب هستند. میانگین دمای سالانه ۱۱/۵ ، میانگین دمای سردترین ماه سال ۶/۱- و گرمترین ماه سال ۲۳/۹ درجه سانتی گراد می باشد. دراین منطقه پرباران ترین فصل سال به ترتیب زمستان، پاییز و بهار می باشد که به ترتیب ۵/۴۸ ،۶/۲۸ و ۷/۲۱ درصد از کل بارش سالانه را به خود اختصاص می دهند.
پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو شامل دو بخش اصلی ارتفاعات و دشت می باشد.
ارتفاعات به صورت پراکنده در قسمت های مختلف دیده می شوند ولی در بخش جنوبی بیشتر هستند. حداقل ارتفاع از سطح دریا ۱۶۸۷متر در بخش غربی و حداکثر ارتفاع ۲۷۶۷ متر در بخش جنوبی منطقه قرار دارد. بخش غربی منطقه دشتی و کم ارتفاع است ولی مناطق دشتی نیز محدود به بخش غربی نبوده بلکه در سایر بخش های منطقه در قسمت های میانی بین ارتفاعات مختلف حوزه نیز وجود دارد.
شبکه زهکشی قمیشلو را تعدادی آبراهه های فصلی سرگردان تشکیل می دهند که در چهار جهت شمالی، جنوبی، شرقی و غربی، منطقه را زهکشی می کنند. به علت میکروکلیمای حاکم بر بخشهای مختلف و اختلاف ارتفاع موجود، منطقه قمیشلو را می توان به سه زیستگاه بزرگ تقسیم کرد.
۱- زیستگاه کوهستانی و برفگیر:
این نوع زیستگاه شامل مناطق کوهستانی و مرتفع با شیب تند و برفگیر و آب و هوای ییلاقی که پوشش گیاهی آن شامل علفزارها، بوته زار ها و تک درختان بنه و بادام می باشد. دارای زمستانی سرد و تابستانی معتدل و مناسب برای زیست کل و بز و در ارتفاع پاپین تر مناسب برای زیست قوچ و میش مخصوصا در تابستان است.
۲- زیستگاه تپه ماهوری:
این نوع زیستگاه به علت داشتن شیب و ارتفاع کم و آب و هوای معتدل و پوشش گیاهی مناسب، وجود آبشخورهای طبیعی و مصنوعی زیستگاه مناسبی برای قوچ ومیش وحشی می باشد.
۳- زیستگاه دشتی و استپی:
دشتهای کوچک و بزرگ مابین کوهها قرار گرفته و به نظر جدا از هم هستند اما این دشتها با هم مرتبطند. دشتها از نظر تامین امنیت و منابع تغذیه وحوش حائز اهمیت اند و شرایط اکولوژی مناسبی را برای زیست آهو به عنوان شاخص ترین حیوان دشتی در منطقه که در جمعیت های انبوه در محدوده این دشتها یافت می شود را فراهم می آورند. به گفته کارشناسان محیط زیست یکی از دلایل وجود این آهوها وجود چشمه های کوچک و پوشش گیاهی مناسب برای تکثیر آنهاست.
جاذبه های گردشگری:
باغ قمیشلو در مجاورت قلعه تاریخی قمیشلو، مشاهده جمعیت مطلوبی از آهوی ایرانی و قوچ ومیش از جاذبه های توریستی منطقه به شمار می رود.
وضعیت اجتماعی:
با توجه به وجود بیش از ۱۵ مزرعه و چاه آب دارای مالکیت در این منطقه و وجود روستاهای میرآباد، حسین آباد، محمدیه، تندران، ورپشت در مجاورت منطقه فعالیت های کشاورزی، باغداری، زنبورداری و دامداری در منطقه جریان دارد.
گونه های شاخص جانوری:
تاکنون تعداد ۳۷ گونه پستاندار، ۸۲ گونه پرنده، ۳۲ گونه خزنده و دو گونه دوزیست در این منطقه شناسایی و ثبت شده است.
شاخص ترین گونه جانوری پارک ملی قمیشلو آهو است که از تراکم جمعیتی مناسبی برخوردار است.
طبق آخرین سرشماری در سال ۹۰، آمار سمداران منطقه به شرح زیر می باشد:
کل و بز: ۱۱۵ قوچ ومیش: ۲۰۸۶ آهوی ایرانی: ۲۵۶۴
تعداد قابل توجهی گرگ خاکستری نیز در قمیشلو وجود دارد. پلنگ و کفتار سایر گونه های شاخص جانوری قمیشلو را تشکیل می دهند.
پوشش گیاهی:
پوشش گیاهی منطقه شامل انواع گیاهان بوته*ای و درختچه*ای است. تاکنون تعداد ۳۴۴ گونه گیاهی متعلق به ۲۲۳ جنس و ۵۵ خانواده در منطقه قمیشلو شناسایی و ثبت شده است.
تعارضات و تهدیدهای منطقه:
• عبور کنارگذر غرب اصفهان از منطقه و تقسیم آن به دو قسمت شرقی و غربی
• شهرک صنعتی بزرگ اصفهان در شمال شرق منطقه
• وجود میدان تیر و زاغه مهمات ارتش در قسمت شرقی و جنوب شرقی منطقه
• وجود دام در محدوده پارک ملی به دلیل عدم تخصیص بودجه مورد نیاز برای خریداری حقوق عرفی از سوی سازمان محیط زیست
• تعداد دام مازاد بر ظرفیت مراتع منطقه و چرا در خارج از فصل مجاز
• تصرفات و واگذاری های غیر قانونی از سوی ارگان های ذیربط
• شکار غیرمجاز
تجهیزات و امکانات حفاظتی:
پاسگاه سر محیط بانی شاه ماهور در شرق منطقه
پاسگاه محیط بان خرسک در غرب منطقه
پاسگاه محیط بانی قلعه یاور در جنوب منطقه
پاسگاه میرزا قاسم بک در شمال منطقه که در حال حاضر به دلیل عدم وجود امکانات، این پاسگاه غیر فعال می باشد.
پاسگاه محیط بانی قمیشلو در باغ قمیشلو (مرکز منطقه)
رخدادهای منطقه:
- شکارچی متخلف که شبانه وارد منطقه قمیشلو شده و با محیط بانان منطقه درگیر شده بود در جریان این درگیری کشته می شود. (لینک مرتبط)
- بره آهویی که در آبان ماه ۱۳۹۱ با همکاری نیروی انتظامی از متخلفین کشف و ضبط شده بود، پس از معاینه و بررسی های کارشناسی، در طبیعت رهاسازی شد.(لینک مرتبط)
- توقیف دو دستگاه موتور سیکلت تندرو به دنبال مشاهده آثار خون و موی آهو (لینک مرتبط)
تصاویر پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو:






منبع :پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران