گربه*های ماده در حدود 6 تا 7 ماهگي به سن بلوغ مي*رسند و در اين سن است كه رفتارهاي جنسي از آنها سر مي*زند از اين سن به بعد آنها چندين بار در سال فحل مي*شوند. كه فواصل بين فحلي حدود 3 تا 4 هفته است گربه*ها در طي اين دوران (دوران فحلي) به حالت پذيرش جنسي در مي*آيند . گربه*هاي نر كمي ديرتر به سن بلوغ مي*رسند . (بطور متوسط در 11 ماهگي).

در مواقع فحلي گربه ماده به گربه نر نزديك مي*شود و سپس در مقابل وي خم شده، صداي ناله مانندي از خود درآورده و بدن خود، مخصوصآ مقعد و دستگاه تناسلي*اش را مي*ليسد و آنگاه روي زمين غلطيده و بدن خود را بوسيله چنگالهايش مي*خارد. قبل از آميزش جنسي گربه*هاي نر وضعيت خاصي به خود مي*گيرند به اينصورت كه بي*حركت مانده و دهان خود را به مدت چند ثانيه باز نگه مي*دارند در اين موقع گربه ماده نيز پاها را جمع كرده و ستون فقرات وي در اين حالت دچار يك انحناي بسيار زياد به سمت جلو (Lordosis) مي*شود سپس در ابتداي شروع عمل جنسي به محض نزديك شدن گربه نر به گربه ماده، جنس نر صدايي از خود در مي*آورد در اين حين گربه ماده با خم كردن قسمت پشتي بدن خود آماده پذيرش گربه نر مي*شود. در ادامه گربه نر بر روي جفت خود پريده، پوست ناحيه بالاي گردن وي را گرفته و با پنجه*هاي قدامي*اش گربه ماده را مشت و مال مي*دهد و نهايتآ عمل دخول انجام مي*شود. اين وضعيت 1 تا 2 دقيقه ادامه مي*يابد و سپس انزال صورت مي*گيرد .پس از اتمام آميزش، جنس نر بلافاصله دور مي*شود زيرا در غير اينصورت مورد حمله گربه ماده قرار خواهد گرفت در اين هنگام گربه ماده روي زمين غلطيده، دهان، بيني و اطراف صورت خود را به زمين مي*مالد و در مواقعي پاها و بدن و دستگاه تناسلي*اش را مي*ليسد. پس از يكبار عمل جنسي اكثر گربه*هاي نر، ديگر ميلي به تكرار عمل جنسي ندارند ولي گاهي ديده شده كه پس از چندين دقيقه دوباره گربه نر در آميزش جنسي شركت كرده است. پس از انجام عمل جنسي و در صورت سالم بودن گربه ماده و بارور شدن آن، وي ديگر فحل نخواهد شد و اين خود تأييدي بر موفقيت*آميز بودن عمل جنسي و آبستن شدن گربه ماده است. طول مدت آبستني در گربه بطور متوسط 65 روز است و گربه آبستن معمولا سر پستانها به زنگ قرمز در مي*آيد كه اين حالت تقريبآ در هفته سوم آبستني بارزتر است، در اين زمان وزن آنها ممكن است تا حدود 2 كيلوگرم افزايش يابد. در اين هنگام تغييري در رفتار گربه ماده ديده مي*شود كه از آن بعنوان رفتار مادري ياد مي*شود. اين رفتار مادري از لحظه*اي كه بچه گربه در شكم مادر احساس مي*شود، شروع مي*شود. گربه ماده با علاقه خاصي از جنين*هايش حمايت مي*كند. آنها در مراحل اوليه نياز چنداني به مراقبتهاي غذايي و حمايت*هاي ديگر ندارند، با اين حال در هفته*هاي آخر كه رشد جنين*ها سرعت بيشتري به خود مي*گيرد اشتهاي مادر افزايش مي*يابد، در اين موقع هيچگاه سعي نكنيد غذاهاي پرچرب و غني از كربوهيدرات به حيوان بخورانيد زيرا اين مواد غذايي باعث چاق شدن وي گشته و ممكن است در عمل زايمان اختلال ايجاد شود. در مقابل مي*توانيد مقدار غذاهاي پروتئيني را افزايش دهيد اضافه كردن كلسيم و ويتامين به جيره نيز خالي از لطف نخواد بود .در طول دوره آبستني، گربه آبستن را با احتياط حمل و نقل كنيد و هرگز براي لمس جنين*هاي داخل رحم، شكم گربه را فشار ندهيد زيرا اينكار ممكن است آسيب جدي به جنين*ها وارد سازد .


حدود دو هفته مانده به زايمان به گربه خود اجازه بيرون رفتن از خانه را ندهيد، يك جعبه يا كارتن گرم و تميز را بعنوان محل زايمان آن تدارك ديده و بهتر است كه آنرا در جاي نسبتآ تاريكي قرار بدهيد ولي در هر حال چنانچه گربه جاي ديگري را براي زايمان خود ترجيح مي*دهد، جعبه را به همان جا منتقل كنيد .گربه ماده در موقع زايمان حركاتي به شكم خود داده و اين عمل وي كه از رفتار و محبت مادري*اش منشاء مي*گيرد عبور جنين را از مجراي رحمي آسان مي*سازد. با خروج كيسه آمنيوتيك و پاره شدن آن و ريختن مايع جنيني، گربه ماده اقدام به ليسيدن بچه*هاي مي*كند اين ايم باعث تحريك سيستم تنفسي آنها مي*شود. سپس گربه با علاقه و دقت خاصي بند ناف بچه گربه*ها را قطع كرده و آنها را مي*بلعد. چنانچه پس از زايمان، حيوان دچار تب، بي*قراري و خونريزي شديد از ناحيه واژن شود، حتمآ با دامپزشك تماس حاصل كنيد. بطور متوسط گربه*هاي ماده 4 عدد بچه گربه كه چشمانشان بسته است، بدنيا مي*آورند .


گربه*هاي ماده معمولا بدون نياز به كمك، براحتي زايمان كرده و بند ناف بچه گربه*ها را نيز بريده و ساير اقدامات ضروري حين زايمان و پس از آن را انجام مي*دهند ولي گاهي اوقات، بويژه ماده گربه*هايي كه براي اولين بار زايمان مي*كنند ممكن است پرده*هيا غشايي را در محل مورد نظر پاره نكنند و يا اينكه در بريدن بند ناف مشكل داشته باشند، در چنين مواقعي بايد به كمك گربه بشتابيد در مرحله اول پرده*هاي غشايي كه دور بچه گربه*ها را احاطه كرده، پاره كرده و دقت داشته باشيد كه آنها ر وي سوراخهاي بيني را نگرفته باشند، سپس با استفاده از يك پارچه نرم و گرم آنها را خشك كنيد. براي بريدن بند ناف يك قيچي كاملا استريل آماده كرده و ابتدا با استفاده از يك نخ ابريشمي كاملا تميز 2 تا 3 سانتيمتري ابتداي آن (ابتداي جنيني) را محكم گره بزنيد و سپس با قيچي حدود 1 سانتيمتر پايينتر از گره (دورتر از جنين) را بريده و در نهايت بچه گربه*ها را درون يك كارتن با جعبه نرم و پاكيزه و گرم قرار دهيد .


گربه ماده پس از زايمان بدقت از بچه*هايش مواظبت كرده و به آنها شير مي*دهد و حدود 8 هفته پس از زايش محبت مادر به منتهي حد خود مي*رسد .
با بزرگتر شدن بچه گربه*ها مراقبت و حمايت مادر از آنها كاهش يافته و بجاي شير دادن به بچه*ها در كنار آنها نشسته و ناظر حركاتشان شده (در حدود 6 هفتگي) و قسمتي از غذاي خود را به آنها مي*دهد. از همين موقع شما مي*توانيد به تربيت بچه گربه*ها اقدام كنيد .چنانچه به هر دليل بچه گربه*ها مادر خود را از دست بدهند، به تنهايي قادر به ادامه زندگي نيستند. بهترين راه براي مواظبت و نگهداري از اين بچه گربه*ها اين است كه آنها را نزد يك گربه ديگري كه به تازگي زايمان كرده بگذاريد تا وي آنها را شير دهد. در غير اينصورت بايد خودتان با استفاده از شير گاو آنها را تغذيه كنيد. البته شير گاو براي تغذيه بچه گربه*ها چندان غني نيست و بهمين خاطر قبل از اينكه به مصرف بچه گربه*ها برسانيد بايد آنرا غني*سازي كنيد. براي اينكار مقداري زرده تخم*مرغ، روغن ماهي، عصاره گوشت گوسفند، تركيبات كلسيم*دار مانند (هيدوركسيد كليسم) و گلوكز به آن اضافه كرده، سپس تركيبي را كه بدست آورده*ايد به دماي 38 درجه رسانده و با استفاده از يك قطره*چكان و يا يك سرنگ استريل آنرا به بچه گربه*هاي بي*مادر بدهيد، توجه داشته باشيد كه هيچگاه شير را به زور به آنها نخورانيد و احتياط كنيد كه آن به درون ناي بچه گربه*ها نرود .


جلوگيري از آبستني


ساليانه تعداد زيادي از گربه*هاي اهلي كه ناخواسته به دنيا مي*آيند، معدوم مي*شوند، براي جلوگيري از اين مسئله بايد گربه*ها را عقيم كرد. گربه*هاي ماده را به روش جراحي و با خارج ساختن رحم و تخمدانهايش عقيم مي*كنند و در مورد گربه*هاي نر نيز با در آوردن بيضه*ها آنها را اخته مي*كنند . رفتار جنسي گربه*هاي ماده پس از 24 ساعت از عقيم ساختن آنها بطور كامل از بين خواهد رفت. معمولا بهترين سن براي عقيم كردن ماده گربه*ها بين 4 تا 6 ماهگي است. اين عمل علاوه بر اينكه جلوي تولد بچه گربه*هايي كه به احتمال زياد در آينده بدليل نداشتن صاحب و محلي براي زندگي تبديل به گربه*هاي ولگرد خواهند شد مي*گيرد، به سلامتي ماده گربه*ها نيز كمك شاياني مي*كند، چرا كه بسياري از گربه*هايي كه عقيم نمي*شوند به عفونت رحم و كيست*هاي تخمداني، مبتلا مي*شوند. گربه*هاي نري كه اخته نشده*ان با پاشيدن ادرار و تعيين قلمرو، محيط را آلوده مي*كنند ولي در گربه*هاي اخته شده چنين رفتاري مشاهده نمي*شود. گروه علمی دکتر صدقانی
منبع:
drpedram.com