نام علمی کبوتر خانگی Columba livia domestica است. نام علمی کبوتر چاهی که اکثر کبوتران خانگی از نسل آن*هایند Columba livia است. به این پرنده در زبان عربی، حمام (طیر) و در ترکی، گورچین گویند. واژه کبوتر یک واژه فارسی است که از دو واژه «کبود» (آبی) و «تر» تشکیل شده*است. در زبان سانسکریت به آن Kap^ota و در زبان پهلوی به آن Kapotar می*گفته*اند.
در فارسی گفتاری، به کبوتر، کَفتر یا همان کبوتر می*گویند که مُبدَّل کبوتر است و نام*های محلی آن در کردستان و کرمانشاه کوتر، کموتر و در بعضی نقاط جنوب کپتر و کبتر است. در لغتنامه دهخدا، نام*های زیر به این پرنده نسبت داده شده*است: کفتر، کبتر، حمام، حمامه، نامه*بر، کوتر، عفد، فاخته، سعدانه، صلصله و بالاخره ورقاء.
نژادهای کبوتر بسیار متنوع بوده ودر سراسر جهان پراکنده*است.
اریخ دقیق پیدایش کبوتر و زمان اهلی شدن و استفاده از آن در جنگ و صلح به درستی معلوم نیست. ولی آن چه مسلم است این است که از سه هزار سال قبل از میلاد مسیح، کبوتر در مصر وجود داشته و فراعنه مصر، به عنوان پِیک از آن استفاده می*کردند و حتی آن را پرنده*ای مقدس می*دانستند. یونانی*ها هم چندین هزار سال قبل از میلاد از کبوتر به عنوان قاصد استفاده می*کردند و نام برندگان ورزش*های المپیک را به پای آن*ها می*بستند و به وطن شان می*فرستادند. پس از مصر، ایران، چین، یونان و روم از قدیمی*ترین مراکز پرورش و تربیت کبوتر در اعصار گذشته بوده*اند. تاریخ نشان می*دهد که کورش کبیر برای ارسال اخبار محرمانه به نقاط مختلف کشور پهناور خود، کبوترانی در اختیار داشته و ژولیوس سزار، امپراتور روم، اولین کسی بوده که برای فتح گال (فرانسه امروزی) از کبوتران نامه*بر استفاده کرده*است. دریانوردان فنیقی و قبرسی، در هنگام سفر کبوترها را با خود می*بردند و پس از رسیدن به مقصد، آن*ها را با نامه*هایی به محل سکونت خود می*فرستادند، تا خانواده*هایشان را از وضعیت و تاریخ بازگشت خود مطلع سازند. در کشورهای یاد شده، پرورش متراکم کبوتر متداول بوده، بشر با ساختن برج*هایی، که امروزه کبوترخانه نامیده می*شود و حفره*های زیادی دارد، کود این پرنده را جمع*آوری می*کرده*است، این رسم هنوز در کشور ما متداول است.
کبوتر بازی یکی از بازی*های سنتی ایرانیان به*شمار می*رود و این بازی منحصراً به مردان اختصاص داشت و امروزه نیز در اکثر شهرهای ایران هنوز هم رواج دارد. اصولاً کبوتر بازی در ایران به دو شکل مختلف انجام می*شود: شکل اول رقابت بازیکنان بوسیله کبوتران در حین پرواز و شرط*بندی بین صاحبان کبوتر است. در این روش کبوتر باز می*کوشد کبوتران حریف را در حین پرواز به بام خود بکشاند و آن*ها را تصاحب کند.
جایگاه نگهداری کبوترها بسیار متفاوت می*باشد و برحسب محل نگهداری آن*ها در منازل، پشت بام*ها و یا برج*های مخصوص در مزارع متغیر است، ولی به هرحال این جایگاه به صورت یکی از اشکال زیر می*باشد: ۱. در صورت نگهداری کبوتر در خانه، معمولاً جایگاه آن*ها را از قفس*های چوبی، فلزی، جعبه*های حلبی، سنگ*های ساختمانی و یا چیزی نظیر آن می*سازند. این جایگاه*ها معمولاً کوچک بوده و برای یک تا دو جفت پرنده ساخته می*شود. ۲. کبوترهایی که بر روی پشت بام*ها و یا در مزرعه نگهداری می*شوند. در قفس*های بزرگی که از چوب یا فلز و یا حلبی ساخته شده، جای داده می*شوند. این قفس*های بزرگ معمولاً دارای یک یا چند در کوچک یا بزرگ است که به کبوترها اجازه ورود و خروج می*دهد و گاهی اوقات آشیانه*های کوچکی به اندازه ۴۰×۵۰×۴۰ سانتی*متر برای هر دو جفت کبوتر در داخل آن تعبیه می*شود. اندازه قفس*های بزرگ معمولاً ۳×۲×۲ متر است که گنجایش ۵۰ جفت کبوتر را دارد.
دسته*ای از کبوتران هستند که به صورت گروهی در شهرها و حومه شهر دیده می*شوند و بعد از بلوغ (حدود ۸ تا ۱۲ ماه پس از تولد بسته به نژاد) با انتخاب جفت، زادوولد حیرت انگیزی می*کنند که در نوع خود جالب است. عموماً کبوتران وحشی، خاکستری و گاه سیاه خاکستری هستند که با آمیخته شدن با نسل کبوتران خانگی که وحشی شده*اند، اینگونه کبوتران را با تلفیقی از رنگ*های کبوتران وحشی و خانگی می*توان شناخت. مانند همه گونه*ها ۲ تخم می*گذارند و بعد از ۱۴ تا ۱۹ روز (بسته به شرایط محیط) جوجه*ها به دنیا می*آیند و تا دو روز از نوعی شیر مخصوص (پرنده محتویات معده را که کاملاً آسیاب شده و با آب مخلوط کرده، به نوعی شیره تبدیل می*کند) جوجه*هایش را تغذیه می*کند. نوع نر پرنده، معمولاً بزرگ تر (به لحاظ جثه و حجم جمجمه) از نوع ماده، قابل شناسایی است. نوع ماده با جثه*ای کوچک*تر و نوکی درازتر از نوع نر قابل شناسایی است.
از قدیم از پرندگان خانگی بوده و دارندگان این حیوان را کبوتر باز می*گویند. کبوتران خانگی به علت تغذیه مناسب و شرایط استراحت گاه (از لحاظ جثه) از همنوعان وحشی خود بزرگ*ترند. کبوتران خانگی را معمولاً آموزش می*دهند تا خانه صاحبش را مرکز قطب نمای درونی خود قرار دهد و جلد شود. از این غریزه ذاتی برای آموزش آن*ها استفاده می*شود و مسابقاتی نیز برای محک زدن این قدرت برگزار می*شود که معمولاً کبوتران بازنده به صاحب کبوتران برنده می*رسند. برای جلد کردن کبوتر، معمولاً پرهای کبوتر را (به غیر از شه پر) می*برند (قیچی می*کنند) و مدتی بسته به خصوصاً نژاد حیوان نگهداری می*کنند تا قطب نمای درونی حیوان تغییر مرکز داده و خانه جدید را مرکز قطب نما کند. کبوتر بازان خاطرات فراوانی از کبوترانی دارند که بعد از سال*ها به خانه قبلی خود بازگشته*اند و هیچ*گاه این قطب نما تغییر نکرده*است. اساساً نژاد کبوتران اصیل را در ظاهر و جمجمه و میزان وفاداری (جلد بودن) به اولین خانه می*دانند.