گنبد نمکی جاشک با آبشارها و غارهای نمکی کم*نظیر
به گزارش مهر، گنبد نمکی دشتی در استان بوشهر و در نزدیکی روستای گنخک در فاصله 64 کیلومتری جنوب شهر خورموج مرکز شهرستان دشتی و درکیلومتری جنوب شرقی بندر بوشهر و در 144 کیلومتری جنوب شرقی مرکز استان قرار دارد یکی از بزرگترین و زیباترین گنبد نمکی ایران و خاورمیانه به شمار می آید.

وسعت گنبد در حدود سه هزار و 666 هکتار است که دارای رنگ*های مختلفی است که نظر هر بیننده را به خود جزب می*کند.
ارتفاع این گنبد نمکی هزار و 490 متر و حداقل ارتفاع از سطح دریا نیز 70 متراست.
تشکیل این گنبد منحصر به فرد شمال غربی به جنوب شرقی است و از سمت غرب به روستای گنخک و روستای جاشک کشیده شده و از سمت شرق از روستای باغان تا روستای درویشی ادامه دارد.
راه دسترسی به گنبد از سمت غرب آن از فاصله سه کیلومتری بعد از روستای گنخک از طریق جاده خاکی معدن قدیمی سنگ نمک که در منطقه فعالیت می*کرده است و فاصله از راه اصلی تا ایستگاه خودرویی در پایه گنبد نمکی شش کیلومتر است.
از سمت شرقی گنبد بعد از پل روستای کردلان جاده ی خاکی را به سمت گنبد پیش گرفته تا به پای کوهپایه های گنبد برسیم.
موقعیت خاص گنبد نمکی دشتی که باعث شوری آب رودخانه مند گشته است شاید تنها عامل زیان رسان به منطقه باشد.
سطح گنبد نمکی دشتی از لحاظ پوشش گیاهی تقریبا در اغلب نقاط به دلیل درصد بالای نمک تهی از هر نوع رویش بوده اما در برخی از نقاط گنبد وجود مناطق بزرگ و کوچک آهکی به چشم می*خورد.
همینطور دره*هایی که از وجود نمک شارها در امان مانده اند در آنها درختچه*های کُنار، اشک و بادام کوهی و همچنین گل سنگ*های زیبای چند متری بر روی دیواره های دره سبز شده اند و بیشتر در ناحیه شمال شرقی گنبد دیده می شوند نیز از مناظر خاص منطقه محسوب می شوند.
مهمترین جاذبه گردشگری گنبد نمکی دشتی ساختار گنبد بوده به طوری که هر رهگذری که در حال عبور از جاده خورموج به سمت کنگان و عسلویه بوشهر باشد از فاصله دور سفیدی گنبد پوشیده از نمک را می بیند و در نظر اول به این فکر می*کند که کوهی پوشیده ازبرف را مشاهده می*کند.
پوشش گیاهی
سطح گنبد نمکی دشتی از لحاظ پوشش گیاهی تقریبا در اغلب نقاط به دلیل درصد بالای نمک تهی از هر نوع رویش بوده اما در برخی از نقاط گنبد وجود مناطق بزرگ و کوچک آهکی به چشم می*خورد که بر روی این سطوح گیاهانی مانند گون، گیشدارا و قیج و همچنین در فصل زمستان و بهار انواع گیاهان یکساله روی سطح آهکی گنبد را پوشانده و زیبای خاصی را به آن منطقه می*بخشد.
در این میان دره*هایی هم از وجود نمک شارها در امان مانده*اند که در آنها درختچه*های کُنار، اشک و بادام کوهی و همچنین گل سنگ*های زیبای چند متری که بر روی دیواره*های دره سبز شده*اند و بیشتر آنها در ناحیه شمال شرقی گنبد دیده می*شوند که از مناظر خاص منطقه محسوب می*شوند.
حیات وحش
از نظر حیات وحش در فصل تابستان که معمولاً از اواخر اردیبهشت در منطقه آغاز و تا پایان مهر ماه ادامه دارد خالی از حیات وحش است به جز چند گونه از مارمولک*ها و خفاش*ها که ساکنان دائمی گنبد محسوب می*شوند، در سطح گنبد جنبنده* دیگری دیده نمی*شود اما بعضی از موجودات نیز در کوهپایه*ها و دره*های شیرین پایین دست گنبد نیز دیده می*شوند که از جمله به کبک، تیهو، گنجشک، جغد، کبوتر چاهی و بعضی از شکارچی*ها مثل روباه و کفتار می*توان اشاره کرد.
البته گنبد نمکی به خاطر قرار گرفتن در مسیر سلسله کوه زاگرس و بین دو کوه شیرین که دارای چشمه*های آب شیرین است و وجود گنبد، سرشار از نمک بوده و همین طور که اغلب طبیعت دوستان می*دانند نمک یکی از غذاهای وحوشی همچون قوچ و میش و کل و بز است از این رو در گذشته این منطقه یکی از شکارگاه*های بزرگ محسوب می*شده که امروزه به دلیل شکار بی*رویه و بی*رحمانه شاید تعداد کمی کل و بز در منطقه باقی مانده باشد.
موقعیت گردشگری گنبد نمکی دشتی
گنبد از نظر گردشگری دارای جاذبه*ها و قابلیت*های فراوان است که از آن جمله می*توان به آبشارهای نمکی، غارهای نمکی، چال*ها و یخچال*های نمکی، تخت دیو یا دودکش جن، دره گل کلم، چشمه*های نمکی، نمک شارها و نمک فشان*ها و سطح زیبا و رنگارنگ گنبد اشاره کرد.
آبشارهای نمکی
آبشارهای طبیعی که در مسیر آب راه*های گنبد و در کوهپایه*های پایین دست قرار دارند به شکل*های مختلف و در اندازه*های متفاوت زیبایی خاصی به منطقه بخشیده است و در فصل گرما به واسطه تبخیر زیاد آب، بلورهای نمکی ضخیمی در مسیر آبشارها ایجاد کرده که با لغزش آب بر روی بلورهای نمکی و تابش آفتاب منظره*ای شگرف و زیبا ایجاد کرده است.
غارهای نمکی
یکی دیگر از جاذبه*های گردشگری گنبد وجود غارهای نمکی فراوان است که با انحلال رسوبات نمکی و معادن ایجاد شده است و در درون غارها بلورهای زیبا به صورت استلاگمیت و استلاکمیت یا همان قندیل با اشکال متفاوت است، قندیل*ها به اشکال متفاوت به قدری زیبا تشکیل شده*اند که اغلب غارها با استفاده از اشکال همین قندیل*ها نام*گذاری شده*اند، مثلا در غار انگوری که در درون آن قندیل*های فراوان به صورت خوشه*های انگور از سقف و دیواره غار آویزان شده*اند که شما هنگام حضور در این غار گویی به یک تاکستان پربار پا گذاشته*اید.
غار شاخه نبات که با وجود قندیل*های سفید و یک دست که به صورت شاخه*ای از سقف غار آویزان هستند نظر هر بیننده*ای را به خود جلب می*کنند، غار سد نمکی یا غار پنجه عقاب نیز به همین صورت هستند، تعدد غارها به قدری زیاد است که نام*گذاری بعضی از غارها را سخت کرده است.
طول غارها از غارهای کوچک 30 تا 50 متری تا غارهای 300 متری و 500 متری و بزرگترین آن*ها تا یک هزار و500 متری نیز است که به غار پلکانی معروف شده است.
نمکچال*ها و یخچال*های نمکی
یخچال*های نمکی از جاذبه*های خاص گنبد نمکی دشتی هستند که در سطح شیب*دار و حرکت ثقلی توده*های نمک و در جهت شیب گنبد به صورت پلکانی تشکیل شده*اند که در سطح خود با اشکالی زیبا رنگ*های متحیرانه*ای را به وجود آورده*اند که چشم*نوازی می*کند و به دلیل اینکه به یخچال*های یخی شبیه بوده*اند به این نام نامیده شده*اند.
نمکچال*ها را نیز باید از جاذبه*های گنبد نمکی دشتی دانست، چاله*های بزرگ و کوچکی که در مسیر آبهای روان و چشمه*های نمکی ایجاد شده و با تبخیر آب آنها اشکال مختلف نمکی در کف این چاله*ها چونان الماس می*درخشند.
تخت دیو یا دودکش جن
تخت دیو یا دودکش جن نیز یکی دیگر از جاذبه**های گنبد نمکی دشتی است که به دلیل اختلاف در میزان فرسایش سنگ*ها و به صورت ستون*های کوچک و بزرگ بر روی گنبد خودنمایی می*کنند که بعضاً به خاطر شکل*شان نام*گذاری هم شده*اند مثلاً ستون انگشت خدا یا کلاه به سر را می*توان از این جمله دانست. ستون*ها همانند نگهبانانی استوار و همیشگی برای گنبد محسوب می*شوند.
دره گل کلم
می*توان شگفت انگیزترین بخش گنبد را این دره زیبا و منحصر به فرد دانست.
دره*ای که سطح آن یکدست با نمکی که به صورت گل کلم در آمده فرش شده است. نمک*ها به صورت غنچه*هایی کنار هم باز شده و به صورت کاملاً زیبایی در آمده*اند، گویی که در آنجا نمک گل کرده و شکوفه داده است. وجود چشمه*های نمکی و روان بودن آب آنها با صدای بسیار ملایم و دیواره*های زیبا رنگ دره، به دره زیبایی بیشتری می*بخشد.
چشمه*های نمکی
چشمه*های نمکی که به فراوانی در درون غارها و در سطح دره*ها به چشم می**خورد نیز از جاذبه*های گنبد نمکی دشتی به شمار می*آیند. این چشمه*ها بعضاً به صورت نمک فشان نیز در منطقه دیده می*شوند که نمک را به صورت خمیری فشرده و همراه با آب از درون آنها به بیرون راه می*یابند و در سطح گنبد به جریان می*افتد.
به دلیل بالا بودن درصد نمک در آب که حدود 350 برابر بیشتر از آب دریا است و تبخیر زیاد در کنار چشمه*های نمکی معمولا نمک شارها به اشکال متفاوت دیده می*شوند.
سطح زیبا و رنگارنگ گنبد
مهم*ترین جاذبه گردشگری گنبد نمکی دشتی ساختار گنبد بوده به طوری که هر رهگذری که در حال عبور از جاده خورموج به سمت کنگان باشد از فاصله دور سفیدی گنبد پوشیده از نمک را می*بیند و در نظر اول به این فکر می*کند که کوهی پوشیده از برف را مشاهده می*کند.
وجود نمک*های طعام و صنعتی با رنگ*های بسیار زیبا که شامل قرمز، سبز، سفید، سیاه، نارنجی، قهوه*ای و ترکیب این رنگ*ها در دیواره*ها و سنگ فرش*ها و وجود کانی*های زیاد در منطقه که از جمله آنها می*توان به وجود مقدار زیاد گوگرد که با رنگ زرد طلایی یا وجود پتاسیم با رنگ نارنجی و آهن با رنگ قرمز و قهوه*ای و ترکیب این مواد معدنی با هم که می*توان از پیریت یا همان طلای کاذب (طلای احمق*ها) که در سطح گنبد به وفور یافت می*شود که از ترکیب گوگرد با آهن تشکیل می*شود و دارای جلای فلزی براقی است.
همچنین وجود بلورهای زیبای سیلیکاته و فسفاته با جلای فلزی و غیرفلزی با تنوع رنگ*ها پدیده**ای شگفت*انگیز و متحیرکننده*ای است که شاید در هیچ جا نتوان همانند آن را نظاره کرد.
گنبد نمکی دشتی نیازمند حمایت مسئولان
گنبد نمکی دشتی در بهمن ماه سال 1386 به عنوان اثر ملی طبیعی ثبت شد اما متاسفانه از آن تاریخ به بعد هیچ اقدامی از طرف مسئولان استان و شهرستان برای حفاظت از گنبد و جذب گردشگر صورت نگرفته و این مسئله در حد یک اسم اثر ملی طبیعی باقی مانده است که همت مسئولان استان و شهرستان را برای بهبود وضع گنبد و جذب گردشگر را می*طلبد.
البته لازم به ذکر است که هیئت کوهنوردی شهرستان دشتی با کشف غارهای نمکی در سال 86 و پیمایش آن*ها و مهم*تر از همه در رأس خبر قرار دادن گنبد تاکنون بیش از صد گروه کوهنوردی از استان*های مختلف گامی بلند برای معرفی گنبد نمکی دشتی برداشته است که باز با حمایت مسئولان شهرستان امید به معرفی بهتر و شایسته*تر این اثر ملی خدادادی برای عموم مردم و طبیعت گردان می*رود.
منبع:زیست نیوز