مناطق چهارگانه


مناطق چهارگانه مذکور عبارتند از:

پارک ملی، چشم*انازهای طبیعی داراری اهمیت ملی وجهانی (۲۶ پارک ملی)
اثر طبیعی ملی، پدیده*ها یا مجموعه*های گیاهی جانوری کم*نظیر (۳۵ اثر طبیعی ملی)
پناهگاه حیات وحش زیستگاه*های نمونه جانوران وحشی (۴۲ پناهگاه)
منطقه حفاظت*شده اراضی ویژه زیست محیطی (۱۵۰ منطقه حفاظت*شده)

همچنین منطقه شکارممنوع برای ترمیم جمعیت جانوری اختصاص داده می*شود. که می*توان آن را با توجه به سایر معیارها، به عنوان یکی از مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست ایران تعیین کرد. توسط سازمان حفاظت محیط زیست ایران ۱۵۳ منطقه شکارممنوع شناخته و معرفی شده*است(۱۵۳ منطقه شکارممنوع)

ایران، دارای شرایط اقلیمی متنوعی است به طوری که از ۱۳ اقلیم شناخته شده در جهان ۱۱ نوع آن در ایران وجود دارددر عین حال شاخص*های پایداری محیط زیست ایران در وضعیت نامناسبی قرار دارد و با کسب رتبه ۱۳۲ بین ۱۴۶ کشور در انتهای جدول مربوط قرار گرفته*است.
تاریخچه

تصویب قانون حفاظت و تشکیل کانون شکار ایران در سال ۱۳۳۵، نخستین اقدام مدون برای حفظ جمعیت و تنوع جانوران در ایران به*شمار می*آید. ازاین رو، زمینه تاسیس یک نهاد دولتی جدید به*نام سازمان شکاربانی و نظارت بر صید در سال ۱۳۴۶ فراهم شد. در این سال، سازمان یاد شده به*عنوان یک دستگاه مستقل دولتی و زیر نظر شورای*عالی شکاربانی و نظارت بر صید، جایگزین کانون شکارشد. در قانون*های مربوط به این سازمان، امکان اختصاص بخش*هایی از کشور به پارک*های ملی(در آن زمان پارک حیات وحش نامیده می*شد) و منطقه*های حفاظت شده با تعریف*های معین فراهم شد. به این ترتیب اولین سنگ بنای مناطق حفاظت شده ایران در سال ۱۳۴۶، یعنی ۹۵ سال پس از احداث اولین پارک ملی جهان (پارک ملی یلو استون در آمریکا) و ۱۹ سال پس از بنیانگذاری اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع نهاده شد. در این سال پیشنهاد تاسیس دو پارک ملی و پانزده منطقه حفاظت شده به*عنوان نخستین گروه از مناطق حفاظت شده ایران به تصویب شورای*عالی شکاربانی و نظارت بر صید رسید
فهرست مناطق چهارگانه حفاظت شده

فهرست مناطق چهارگانه حفاظت محیط زیست ایران ارائه شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست ایران در تاریخ آبان ۱۳۹۰.
پارک*های ملی

ارومیه (آذربایجان غربی و شرقی)، کنتال (بخشی از پناهگاه کیامکی می*باشد) (آذربایجان شرقی)، کلاه قاضی - قمیشلو (اصفهان)، نای بند - دیر-نخیلو (بوشهر)، خجیر - سرخه حصار - لار (تهران)، تنگ صیاد (چهارمحال و بختیاری)، تندوره (خراسان رضوی)، سالوک - ساریگل (خراسان شمالی)، دز - کرخه (خوزستان)، توران - کویر (سمنان)، بختگان - بمو - قطرویه (فارس)، خبر (کرمان)، گلستان (گلستان)، بوجاق (گیلان)، پابند - کیاسر (مازندران)، سیاهکوه (یزد)،
آثار طبیعی ملی

مراغه - غار سهولان - قله سبلان - غار یخکان - دهلران - تنگ رازیانه - کوه نمک جاشک - جزیره خارکو - تارو هویر - تنگه واشی - غار رودافشان - لاله واژگون - بزنگان - چشمه گراب - قلل بینالود - ارس سرانی - سرو قره باغ - صنوبر شیروان - سرو زربین سنگان - چشمه گل فشان تنگ - چشمه گل فشان پیرگل - قله تفتان - سرو سیرچ - غار پروآ - غار قوری قلعه - سوسن سفید - سروهرزویل - چشمه فکجور دمکش - غار ماهی کور - غار چال نخجیر - خشکه داران - قلل سه گانه علم کوه، سیاه کمان، تخت سلیمان - قله دماوند - گنبدهای نمکین خرسین - سرو ابرکوه.
پناهگاه*های حیات وحش

کیامکی - تالاب کانی برازان - دشت سوتا وحمامیان - قمیشلو (به مساحت اضافه شده) - کلاه قاضی - موته - عباس آباد - خارک - تالاب کجی نمکزار - رباط شور - میاندشت - حیدری - شیر احمد - شادگان - انگوران - توران - خوش ییلاق - هامون - بختگان - زریوار - روچون - دربند راور - زریاب - مهروئیه - بیستون - امیرکلایه - لوندویل - سلکه - سرخانگل - چوکام - میانکاله - دودانگه - دشت ناز - سمسکنده - فریدونکنار - جاسب - راسبند - شیدور - هندورابی - بوروئیه - نایبندان طبس - دره انجیر و نی باز.
مناطق حفاظت شده

ارسباران - مراکان - سهند - دیزمار - کاغذکنان - میرآباد - تالاب سد نوروزلو - مغان - آق داغ - کرکس - دالانکوه - قمصر و بزرک - کهیاز - مانشت و قلارنگ - کولک - کبیر کوه - مند - حله - جاجرود - ورجین - کویر - البرز مرکزی - سبزکوه - تنگ صیاد - هلن - قیصری - شیدا - آرک و کرنگ - شاسکوه و اسفدن - درمیان - مظفری - گرزمی - کوه بزنگان - تخت سلطان - بینالود - تندوره - دربادام - درونه - رئیسی - هلالی - ارس سیستان - جنگل خواجه - افتخاری - باغ کشمیر - هنگام - قرچغه - پروند - قرخود - ساریگل - سرانی - سالوک - شیمبار و حوزه دریاچه سد کارون - دز - کرخه - شالو و مونگشت - هفت شهیدان - کرایی - دیمه - چهل پا - میشداغ - میانگران - هورالعظیم - انگوران - سرخ آباد - توران - پرور - گاندو - کوه بیرک - کوه پوزک - شیله - تنگ بستانک - آبشار مارگون - بهرام گور - هرمد - ارژن و پریشان - میان جنگل فسا - ماله گاله - باشگل - پلنگ دره - بیجار - بدر و پریشان - عبدالرزاق - کوسالان و شاهو - بیدوئیه - بحرآسمان - دهج - سنگ مس - کوه شیر - مارز - کوه جوپار - چاه کومه - سعدی - کوه آسیاب کوهبنان - قلاجه - بیستون - بوزین و مرخیل - دنا - کوه خیز و سرخ - سولک - کوه خامین - کوه دیل - دنای شرقی - سیوک - زاو - لوه - جهان نما - لیسار - سیاه کشیم - گشت رودخا ن و سیاه مزگی - بوجاق - سیاهرود رودبار - سرولات و جواهر دشت - اشترانکوه - سفیدکوه - خیبوس و انجیل سی - واز - اساس - بلس کوه - چهارباغ - هراز - هزارجریب - آبشار شیرگاه - بولا - شش رودبار - الوند - هفتادقله - حرا - گنو - جزایر فارور - سراج - حرای تیاب و میناب - حرا (گابریک و جاسک) - حرا رود گز - حرای خوران - کوه کشار - کوه هماگ - کوه باز - پرزوئیه - طارم - لشکردر - خانگرمز - گلپرآباد - شراء (نشر) - آلموبلاغ - ملوسان - کالمند - کوه بافق - سیاه کوه - باغ شادی.