کوهستان شمال تهران یا همان رشته کوه توچال، جنوبی*ترین رشته کوه در البرز مرکزی است. این رشته 60 کیلومتری، در حدفاصل دو رودخانه بزرگ، یکی در شرق به*نام جاجرود و دیگری در غرب به*نام کرج قرار دارد. بلندترین نقطه این رشته کوه، قله توچال به ارتفاع 3964 متر است. کوهستان شمال تهران، پر رفت*و*آمدترین منطقه*ی کوهستانی ایران و نیز یکی از پر رفت*و*آمدترین مسیرهای کوه*پیمایی جهان است. این منطقه به دلیل نزدیکی به پایتخت در روزهای پایانی هفته و ایام تعطیل میعادگاه کو*ه*پیمایی قشرهای مختلفی از مردم و گردشگران داخلی و خارجی است. همچنین برای کو*ه*نوردان و سنگ*نوردان حرفه*ای نقطه*ی آغاز فعالیت ورزشی، یا محل تمرین*های بعدی است.
مسیرهای کوه*پیمایی شمال تهران را می*توان به ترتیب از شرق به غرب به شرح ذیل نام برد:
دارآباد، کُلک*چال، گلابدره، دربند، ولنجک، درکه، فرحزادو حصارک
در میان مسیرهای فوق: دارآباد، کلک*چال، دربند، ولنجک و درکه بعنوان مسیرهای ایمن کوهستان شمال تهران معرفی می*شوند که به لحاظ هموار بودن راه، امنیت و امکانات رفاهی قابلیت پیمایش برای عموم علاقمندان به کوه*نوردی را دارا هستند.
برای دسترسی به این مسیرهای ایمن اگر وسیله نقلیه شخصی ندارید کافی است خود را به میدان تجریش برسانید. در پایانه تجریش اتوبوس*های شرکت واحد و همچنین مینی*بوس* برای هر یک از این مناطق فعال هستند. همچنین تاکسی و سواری*های خطی نیز در مجاورت پایانه و یا اطراف میدان تجریش برای رسیدن به این مسیرها در دسترس هستند.

معرفی مسیرهای کوه*پیمایی شمال تهران
کوهستان شمال تهران یا همان رشته کوه توچال، جنوبی*ترین رشته کوه در البرز مرکزی است. این رشته 60 کیلومتری، در حدفاصل دو رودخانه بزرگ، یکی در شرق به*نام جاجرود و دیگری در غرب به*نام کرج قرار دارد. بلندترین نقطه این رشته کوه، قله توچال به ارتفاع 3964 متر است. کوهستان شمال تهران، پر رفت*و*آمدترین منطقه*ی کوهستانی ایران و نیز یکی از پر رفت*و*آمدترین مسیرهای کوه*پیمایی جهان است. این منطقه به دلیل نزدیکی به پایتخت در روزهای پایانی هفته و ایام تعطیل میعادگاه کو*ه*پیمایی قشرهای مختلفی از مردم و گردشگران داخلی و خارجی است. همچنین برای کو*ه*نوردان و سنگ*نوردان حرفه*ای نقطه*ی آغاز فعالیت ورزشی، یا محل تمرین*های بعدی است.
مسیرهای کوه*پیمایی شمال تهران را می*توان به ترتیب از شرق به غرب به شرح ذیل نام برد:
دارآباد ، کُلک*چال ، گلابدره ، دربند ، ولنجک ، درکه ، فرحزاد و حصارک
در میان مسیرهای فوق: دارآباد ، کلک*چال ، دربند ، ولنجک و درکه بعنوان مسیرهای ایمن کوهستان شمال تهران معرفی می*شوند که به لحاظ هموار بودن راه، امنیت و امکانات رفاهی قابلیت پیمایش برای عموم علاقمندان به کوه*نوردی را دارا هستند.
برای دسترسی به این مسیرهای ایمن اگر وسیله نقلیه شخصی ندارید کافی است خود را به میدان تجریش برسانید. در پایانه تجریش اتوبوس*های شرکت واحد و همچنین مینی*بوس* برای هر یک از این مناطق فعال هستند. همچنین تاکسی و سواری*های خطی نیز در مجاورت پایانه و یا اطراف میدان تجریش برای رسیدن به این مسیرها در دسترس هستند.
شرح مختصری بر مسیرهای کوه*پیمایی شمال تهران:
1- دارآباد: ابتدای این مسیر، دره دارآباد به ارتفاع 1750 متر در شمال*شرق تهران است. دره دارآباد نسبت به سایر مسیرهای ایمن از شیب کمتری برخوردار بوده و به لطف وجود دره*های فرعی سرسبز و چشمه*های متعدد از جذابیت و تنوع خوبی در بین مسیرهای فوق برخوردار است. کوه*پیمایی در دره دارآباد از ابتدا تا انتهای مسیرِ ایمن (آبشار چال مگس در ارتفاع 2100 متر) حدود یک ساعت و نیم زمان می*برد. دره دارآباد همچنین مبدا صعود به قله دارآباد به ارتفاع 3160 متر است.
دارآباد یکی از محله*های شهر تهران است که در شمال این شهر قرار گرفته است. دارآباد پیش از این یکی از روستاهای پیرامون تهران بشمار می*رفت. دارآباد از سوی شمال به رشته کوه توچال و از جنوب به زمینهای اقدسیه و از سوی شرق به جایی به نام باقلی*زار و از غرب به بازوی توچال و زمینهای رحمن آباد مشرف است.
در جنوب شرقی دارآباد تپه*ای باستانی به نام سیمین *قلعه قرار دارد که در آن کاوش*های باستانشناختی نیز انجام گرفته است . دارآباد دو قنات داشت که یکی از آن را به اقدسیه اختصاص داده*اند و آب قنات دیگر به نام «سید آبگوشتی» که در شرق روستاست به تهران می*رود.
2- کُلک*چال: نقطه آغازین این مسیر، پارک جمشیدیه به ارتفاع متوسط 1850 متر در شمال نیاوران است. مسیر کوه*نوردی کلک*چال بعد از دربند، از بیشترین شیب در بین مسیرهای فوق برخوردار است. در این مسیر پس از حدود دو ساعت کوه*پیمایی به مجتمع اردوگاهی کلک*چال در ارتفاع 2600 متر می*رسید. قله کلک*چال به ارتفاع 3340 از این مسیر و با گذر از پناهگاه کلک*چال صعود می*شود.
3- گلابدره: دره گلابدره در حد فاصل بین کلک*چال و دربند واقع است. گلابدره از ارتفاع 1800 متر شروع شده و تا ارتفاع حدود 2250 متر امتداد دارد. در این مسیر با حدود یک ساعت پیاده*روی به دره زیبای وزباد می*رسید که آبشار کوچکی در ابتدای آن قرار دارد. این آبشار کوچک با محیط سرسبز پیرامون مقصد نهایی بسیاری از کوه*پیمایانی است که قصد ادامه مسیر را ندارند. کوه*پیمایی از ابتدا تا انتهای دره گلابدره چیزی حدود یک ساعت و نیم زمان می*برد. برخلاف دربند و درکه اینجا از کافه*ها و رستورانهای تودرتو و ازدحام کوه**پیمایان خبری نیست.
4- دربند: نقطه شروع این مسیر، میدان سربند (مجسمه کوه*نورد) به ارتفاع 1800 متر است. کوه*پیمایی در این مسیر تا پناهگاه شیرپلا و آبشار دوقلو (به ارتفاع 2750 متر) حدود دو ساعت و نیم زمان می*برد. مسیر کوه*پیمایی دربند بیشترین شیب و ناهموارترین مسیر را در بین مسیرهای شمال تهران دارا است. مسیر دربند-پناهگاه شیرپلا-جان*پناه امیری کوتاه*ترین مسیر برای صعود به قله توچال به ارتفاع 3964 متر است. بخاطر وجود کافه*ها و رستوران*های متعدد در بخش ابتدایی مسیر، دربند همیشه یکی از شلوغ*ترین و پر رفت و آمدترین مسیرهای کوهستان شمال تهران به*شمار می*رود. بند یخچال و دره اوسون از مسیرهای فرعی دربند هستند. این مسیرها خلوت*تر از مسیر اصلی بوده و به نوبه خود پذیرای علاقمندانی هستند که به قصد تفرج و یا کوه*پیمایی به دربند آمده*اند.
5- ولنجک: ولنجک یا تله کابین توچال مجهزترین، هموارترین و کم شیب*ترین مسیر در بین مسیرهای کوه*پیمایی شمال تهران است. نقطه شروع این مسیر پارکینگ ولنجک در ارتفاع 1850 متر است. از پارکینک تا ایستگاه یک تله کابین، حدود نیم ساعت پیاده روی در یک جاده آسفالته پیش رو دارید. این بخش از راه را می*توانید با اتوبوسهای حاضر در ایستگاه یک نیز طی کنید. بعد از ایستگاه یک، جاده خاکی در یک مسیر نسبتا کم شیب با گذر از مجاورت ایستگاه*های دو و پنچ تا ایستگاه هفت تله کالبین در ارتفاع 3740 متری ادامه دارد.6- درکه: نقطه آغازین این مسیر، میدان درکه به ارتفاع 1700 متر است. سراسر این مسیر تا پناهگاه پلنگ*چال (به ارتفاع 2550 متر) از داخل دره*ی زیبای پلنگ*چال از کنار رودخانه می*گذرد که یکی از زیباترین مسیرها در ارتفاعات شمال تهران است. در نیمه*ی راه درکه به پلنگ*چال، یک پاکوب فرعی در جهت غرب و در امتدا دره کارا پس از حدود یک ساعت شما را به جنگل کوچک و زیبای کارا می*رساند.
7- فرحزاد: این مسیر از بالای محله فرحزاد در ارتفاع 1650 متر شروع شده و با عبور از یک جاده خاکی پیچ در پیچ به*طول 15 کیلومتر، در نقطه پایانی به حرم مطهر داود در ارتفاع 2600 متر می*رسد. مسیر کوه*پیمایی فرحزاد به داود یکی از قدیمی*ترین و مشهورترین مسیرهای کوه*پیمایی شمال تهران است. تا همین 30-40 سال پیش که هنوز جاده جدید داود از مسیر سولقان و کن احداث نشده بود این جاده تنها راه ارتباطی به داود محسوب می*شد. پیاده*روی در این جاده زیبا در امتداد دره فرحزاد، حدود پنج ساعت زمان می*برد. برخی از گردشگران این جاده را با خوردوهای شاسی بلند و دو* دیفرانسیل نیز طی میکنند.
8- حصارک: دره حصارک واقع در شما*ل*غرب تهران، از مسیرهای کمتر شناخته شده در کوهستان شمال تهران است. حصارک شامل دو مسیر است:
"مسیر دره حصارک"، که از شمال*غرب محله حصارک در ارتفاع 1670 متری شروع شده و در یک مسیر کم شیب تا آبشار حصارک ادامه دارد. پیاده*روی از ابتدای دره تا پای آبشار کمتر از یک ساعت زمان می*برد. مسیر بعد از آبشار کمی ناهموار است اما اگر از آن رد شوید، راه پاکوب در امتداد دره همچنان به سمت بالا ادامه دارد."مسیر قله بند عیش"، که از بالای محله حصارک شروع شده و در ادامه با عبور از بالای دره حصارک در نهایت به قله بند عیش به ارتفاع 2760 متر ختم می*شود.
نکته مهم: تمام مسیرهای فوق*الذکر قابلیت پیمایش توسط کوه*نوردان مبتدی در محدوده ذکر شده را دارند و نیاز به لوازم و یا امکانات خاصی برای این مسیرها نیست. مسیرهای ایمن کوهستان شمال تهران شامل: دارآباد ، کُلک*چال ، دربند ، ولنجک و درکه برای هر سن و هر قشری (کوه*نورد یا غیر کوه*نورد) که توانایی کوه*پیمایی را داشته باشند، ایمن و قابل پیمایش است اما باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که سه مسیر دیگر شامل: گلابدره، فرحزاد و حصارک از ایمنی، امنیت و امکانات مسیرهای ایمن برخوردار نبوده و گام گذاشتن در این مسیرها باید با تحقیق و آگاهی و با توجه به شرایط زمانی و توانایی*های فردی انجام گیرد.
* در فصل زمستان کوهستان شمال تهران در برخی از نقاط، خصوصاً در محدوده خارج از مسیرهای ایمن، بهمن*خیز است. برای صعودهای زمستانی حتما به این نقاط و مناطق بهمن*خیز توجه داشته باشید.توصیه*هایی برای شما که می*خواهید گام در این مسیرها بگذارید:
  • حتی*المکان تنها به کوهستان نروید خصوصا در مسیرهای خلوت. یکی از نزدیکان را از مسیر و برنامه خود مطلع سازید و تلفن همراه با خود داشته باشید.
  • هیچ*گاه کوهستان را دست*کم نگیرید چون با همه جذابیتش خالی از خطر نیست.
  • زباله*های خود را همراه خود به پائین بیاورید.
  • به طبیعت بکر کوهستان آسیب نرسانده و از خود ردی در طبیعت بجا نگذارید.
  • همیشه در مسیرهای مشخص و پاکوب حرکت کنید.
  • به هوای کوهستان اعتماد نکنید خصوصا در فصل بهار. همیشه پوشاک و تغذیه مناسب همراه داشته باشید.
  • پیشنهاد می*شود که بسته به توانایی و علاقه*مندی خود به عضویت یکی از گروههای طبیعت*گردی* و یا کوه*نوردی درآیید تا با شرکت در برنامه*های گروهی از تجربیات قدیمی*ترها بهره برده و از کوه*نوردی*تان نیز بیشتر لذت ببرید.
  • زانوهای شما ارزشمندترین سرمایه شما برای کوه*نوردی هستند. از دویدن و حرکت سریع در هنگام فرود به شدت پرهیز کنید. برای تقویت زانوها حرکتهای کششی برای پا و عضلات چهارسر ران را در برنامه ورزش*های روزانه و هفتگی خود قرار دهید.