آیا ما حق داریم بر روی حیوانات آزمایش کنیم ؟



در تحقیقاتی که برای درمان بیماری ایدز روی حیوانات انجام شده، بیش از 50 واکسن برای پیشگیری و 30 واکسن درمانی در پریمات ها موثر بوده، اما در انسان عملکرد آن ها با شکست مواجه شده است.
واکنش های نامطلوب داروها در آمریکا پنجمین علت مرگ و میر معرفی شده اند ( سالیانه بیش از 100000 مرگ ). طبق گزارش FDA حدود 92 درصد تمام داروهایی که در حیوانات نتایج مطلوب داشتند در آزمایشات بالینی روی انسان به علت سمیت یا ناکارآیی رد شده اند. نیمی از 8 درصدی که مجوز تولید گرفتند بعد ها به علت اثرات جانبی نامطلوب یا پیش بینی نشده از رده خارج شدند.
ما شاید هیچ گاه به پنی سیلین دست نمی یافتیم، چنانچه اگر این ماده در مراحل کشف و تولید بر روی خوکچه های هندی ( که در اثر تزریق آن می میرند. ) آزمایش می شد.


مطالعات حیوانی نه می توانند فرضیه ها را در موارد فیزیولوژی یا پاتولوژی انسان تایید و نه می توانند رد کنند. تنها راه اثبات این فرضیه ها مطالعات بالینی روی انسان است. شرایط غیر طبیعی ایجاد شده در حیوان از نظر سبب شناسی و بالینی از حالت بیماری در انسان متفاوت است. درمان های موثر در حیوان برای انسان ناقص بوده و دارای اثرات سو می باشد. محیط غیر طبیعی آزمایشگاه باعث استرس حیوان شده که بر تمام ارگان های بدن از طریق تغییر در ضربان قلب و فشار خون و میزان ترشح هورمون ها و فعالیت های بدن تاثیر می گذارد.
این مواد در آزمایش روی حیوانات کاملا مطمئن تشخیص داده شدند اما برای انسان عوارض بسیار خطرناکی نظیر نابینایی، تورم اعضا بدن، درد مفاصل، مشکلات کبدی و کلیوی، فلجی، مشکلات خونی و مرگ به همراه داشتند :

Eraldin – oprem – Flosint – Osmosin – Thalidomid – clioquino

این داروها برای برخی حیوانات به خصوص حیوانات آزمایشگاهی زیان آور یا کشنده بود ولی بر روی انسان اثرات مثبتی داشتند :

Penicillin – Digitais – Chloroform – Morphium – Aspirin

امروزه راه های مناسبی می توانند جایگزین حیوانات آزمایشگاهی شوند از جمله :

سازه هایی وجود دارند که واکنش انسان را نسبت به دارو ها خیلی بهتر از واکنش حیوان نشان می دهند.
بیوپسی های کوچک پوستی به همراه عروق باشند. می توانند وسیله ای جهت امتحان داروهای جدید می باشند.




کشت های سلولی و بافتی قابل اطمینان و کم هزینه هستند و صدمات DNA را خیلی راحت تر مشخص می کنند. نتایج امتحان داروهای جدید روی بافت های انسانی بسیار قابل اطمینان تر هستند.
واکسن هایی که از کشت های بافت های انسانی به دست می آیند نه تنها موثر تر و ارزان تر از واکسن هایی هستند که از بافت میمون به دست می آیند بلکه خطرات عفونت با ویروس های حیوانی را هم ندارند.
Microfluidic circuit یک چیپ می باشد که کانال های ظریفی از سلول های ارگان های مختلف انسان را توسط جریان خون به هم مرتبط می کند و مشابه ترین روش به بدن انسان است و داروهای جدید را می توان روی آن امتحان کرد. اثر دارو را روی تمام سیستم بدن انسان نشان می دهد و سنسورهای آن اطلاعات را برای آنالیز به کامپیوتر منتقل می کنند.
مدل های کامپیوتری آنقدر پیشرفته شده اند که دانشمندان می توانند آزمایشی را ماه ها یا سال ها زمان می برد تا روی حیوان آزمایش شود در عرض چند دقیقه یا چند ساعت انجام دهند.
Microdosing روشی است که انقلاب بزرگی در داروسازی ایجاد کرده است. اساس آن بر این عقیده است که بهترین مدل برای انسان خود انسان است. در این روش مقادیر زیر 1 درصد دوز نرمال داروی جدید را مصرف کرده و اثراتش را در بدن انسان بررسی می کنند. ثابت شده که این روش بسیار دقیق است و جانشین تست های گمراه کننده و غیر قابل اطمینان روی حیوان خواهد شد.



سخن آخر

تست های حیوانی در شرایط مصنوعی انجام می پذیرند و به علت تفاوت های آناتومیک و فیزیولوژی و پاتولوژی انسان با حیوان، این تست ها کم ارزش یا بی ارزش هستند.
مستقل از مزایا و معایب آزمایشات و عملیات جراحی بر روی حیوانات، ما باید جنبه اخلاقی آن را نیز مورد توجه قرار دهیم. حیوانات هر چه قدر هم که از دید ما کم ارزش و ناتوان تلقی شوند نباید از آن ها سو استفاده کنیم و مهم ترین سرمایه ی زندگی یعنی جان و سلامتی شان را از آن ها بگیریم.

این حق اساسی و پایه ای هر موجودی است که آزادانه زندگی کند و از زندگی لذت ببرد.

بچه دار شود و به بچه هایش عشق بورزد.

آن ها همسایگان ما هستند.

آن ها برده های ما نیستند.

باشدکه هر که جان دارد از درد رهایی یابد ...


دکتر زرین آذر
مهندس آرش مدرس