برپایی گسترده تورهای هوایی با وجود ممنوعیت اعلام شده و ادامه کشتار پرندگان مهاجر در فریدونکنار
۹ آبان ۱۳۹۴
پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران (iew): خلاصه گزارش: علی رغم صدور اطلاعیه ای توسط اداره کل حفاظت محیط زیست استان مازندران در ابتدای فصل پاییز مبنی بر ممنوعیت روش های نامتعارف صید پرندگان ازجمله نصب دام هوایی، گذر و کرس، هم اکنون در اطراف دامگاه ها و داخل شالیزارهای شهرستان فریدونکنار دام های هوایی در سطح بسیار وسیعی برپا شده و انواع گونه های پرندگان بصورت شبانه روزی در این دام ها گرفتار می شوند و بصورت علنی در بازار فصلی فروش پرندگان در فریدونکنار به فروش می رسند.
هر روز صبح زود در حالی که همه مشغول صرف صبحانه و یا شروع روز هستند، اینجا در بازار فروش پرندگان مهاجر شهر فریدونکنار صدها پرنده از انواع حلال گوشت و حرام گوشت بعضا حمایت شده به همراه برخى از پرندگان شکارى و برخى پستانداران وحشى در سایه نبود نظارت و اعمال قوانین به حراج گذاشته میشوند.
بعد از گذشت یک ماه از آغاز فصل مهاجرت پرندگان به منطقه سرخرود و فریدونکنار، صید و کشتار انواع پرندگان مهاجر کماکان به قوّت خود باقی است و با فرود جمعیت هاى جدید پرندگان این روند روز به روز افزایش می یابد.
روزانه در حدود یک هزار و گاهی تا بیش از دو برابر این تعداد از انواع پرندگان مهاجر در بازار مذکور بدون نگرانی از اجرای مصوبات قانونى سازمان محیط زیست داد و ستد میشوند.
البته در نتیجه عدم نظارت و ذى نفع بودن برخى عوامل نظارتى، این بازار محل معامله و خرید و فروش پرندگان صید و شکار شده در سایر مناطق و استانهای همجوار نیز میباشد.
در اول مهرماه اداره کل حفاظت محیط زیست استان مازندران در اطلاعیه ای ممنوعیت بکارگیرى روش هاى جدید و ممنوع صید پرندگان بویژه تور هوایى و دام زمینى کرس را اعلام نمود اما صیادان پرنده همزمان با انتشار این اعلامیه با این وجود که هنوز محصول برنج زمین هاى منطقه برداشت نشده بود و عملا امکان صید وجود نداشت اقدام به برپایى تورهاى هوایى نمایشى در کنار جاده ها و مسیرهاى پر تردد کردند تا از همان ابتدا اقتدار خود را در به سخره گرفتن قوانین اعلام کنند. (تصاویر تورهای هوایی که هم اکنون در نقاط مختلف مازندران برپا شده است در ادامه این گزارش قابل روئیت است.)
متاسفانه مسئولین محیط زیست مازندران تا به این لحظه نه تنها هیچ واکنشى در این ارتباط که امروز به شکل واقعى در حال گسترش روزانه است نشان نداده اند بلکه علی رغم درج نرخ مصوب جدید جرائم و مطالبات صید و شکار غیرمجاز در اطلاعیه مذکور، حتى یک مورد پرونده تخلف از بازار علنى فروش پرنده فریدونکنار نسبت به فروش روزانه گونه هاى حمایت شده مانند بوتیمار بزرگ، اردک بلوطى، طاووسک، گیلانشاه و انواع پرنگان شکارى به مراجع قضایى حتى به شکل نمادین ارجاع داده نشده است.
به نظر می رسد مسئولین حفاظت محیط زیست استان مازندران این روند غیر قانونى را به حال خود رها کرده و عملا ادامه این دست درازى به میراث طبیعى کشور را همچون گذشته پذیرفته اند.
اما همواره این سؤال مطرح میشود که چرا درست در داخل محدوده منطقه ثبت شده پناهگاه حیات وحش فریدونکنار عده اى متخلف، قداره کش و گستاخ به خود اجازه تعرض علنى به حقوق تمام ملت و نسل هاى آینده را داده اند؟
چه تفاوتى بین منطقه فریدونکنار و سرخرود مازندران با دیگر مناطق کشور وجود دارد که در این منطقه به بهانه کسب درآمد، دست درازى به میراث طبیعى کشور چنین بى مهابا انجام میشود؟
در این گزارش با استفاده از تصاویری که همگی در ۱۵ روز اخیر تهیه شده است (به غیر از دو مورد) آخرین وضعیت منطقه و صید پرندگان به اطلاع می رسد:
………………………………………… …
……..بوتیمار / پرنده حمایت شده
به دلیل رفتار تهاجمى این پرنده زیبا در هنگام خطر، صیاد براى مهار کردن بوتیمار ابتدا با پیچاندن بالها آنها را به یکدیگر گره زده و گردن پرنده را از زیر بالها رد کرده و به پشت میخواباند سپس پاها را بر خلاف جهت مفاصل میچرخاند و به هم قفل میکند. بدین ترتیب پرنده ساعات قبل از سلاخى را با درد غیر قابل وصف حاصل از شکستن پاها و بالهایش سپرى میکند.
بوتیمار پرندهای حرام گوشت، کاملا گوشتخوار و فاقد سنگدان از خانواده حواصیلها است.
سماک بازار پرنده فریدونکنار پس از خریدارى این گونه از صیادان در هر صبح، گوشت (براى مصرف خوراکى) و پوست را (جهت تاکسیدرمى) به شکل جداگانه به خریداران می فروشد.
جریمه (ضرر و زیان وارده به محیط زیست) صید و شکار بوتیمار بزرگ پنج میلیون ریال براى هر پرنده تعیین شده است.
فارغ از بحث کاهش جمعیت این گونه و لزوم حفاظت از آن، با توجه به حرام بودن مصرف گوشت این پرنده استفاده از آن با چه معیار اجتماعى و شرعى و عرفى در کشور مطابقت دارد که صید و خرید و فروش آن بى هیچ ممانعتى در فریدونکنار صورت میپذیرد؟
..حواصیل ارغوانى (حرام گوشت) صید جهت فروش گوشت و تاکسیدرمى / نرخ جریمه صید و شکار دو میلیون ریال
گورکن / قیمت فروش گورکن ١۵٠ هزار تومان ، نرخ جریمه صید و شکار گورکن (رودک) سى و پنج میلیون ریال
همزمان با ورود پرندگان به دامگاه ها برخى پستانداران نیز براى استفاده از شرایط و تغذیه وارد محدوده دامگاه ها میشوند. صیادان براى حفظ امنیت پرندگان به منظور افزایش صید، با این شکارگران طبیعى به انحاى مختلف شامل تله گذارى و طعمه مسموم مبارزه می کنند.
پستانداران صید شده نیز متعاقبا براى تاکسیدرمى یا اسارت در باغ وحش ها فروخته میشوند.
در مواردى نیز مانند گورکن تصویر بالا، گوشت جانور به جاى گوشت تشى براى مصرف خوراکى فروخته شده است.
…گربه جنگلى صید شده در دامگاه ها (عکس مربوط به سال گذشته) جریمه صید و شکار: هشتاد میلیون ریال
……………………………………
…..باکلان / جریمه صید و شکار دو میلیون ریال
از نظر فقه اسلام پرندگان فاقد سنگدان در سیستم گوارشی مانند پرندگان ماهیخوار یا گوشتخوار، همچنین پرندگانی که مانند پرندگان شکاری بدون نیاز به بال زدنهای مداوم قادر به پرواز هستند (پرواز با بالهای باز یا بال بازروی) در زمرهٔ پرندگان حرام گوشت قرار میگیرند و با استناد به این ۲ اصل شرعی، پرندگانی مانند انواع حواصیلها، لکلکها، پلیکانها، باکلانها (دار غاز)، کشیمها و اردکهای ماهیخوار همگی پرندگان حرام گوشت تلقی میشوند.
على رغم حرام گوشت بودن، این پرنده نیز براى مصرف گوشت صید و در بازار پرنده فریدونکنار خرید و فروش میشود.
……………………
..اردک سرحنایى از اردک هاى غواص / جریمه صید و شکار: یک میلیون ریال
…………………………………………
..انواع اردک و غاز در بازار پرنده فریدونکنار
…………………………
….گیلانشاه بال سفید / جریمه صید و شکار: دو میلیون ریال
جمعیت هاى چند هزارتایى انواع غازهاى وحشى از شب سوم آبان ماه وارد فریدونکنار و سرخرود شدند. نظیر چنین گردهمایى طبیعى در هیچ کجا وجود ندارد.
درست در همین زمان اوج صید گروهى و قتل عام پرندگان انجام میشود. مأمورین منطقه تنها هستند (هر منطقه یک الى دو نفر) و زمان حساس براى حفاظت و جلوگیرى از کشتار هزاران غاز، درست از همین حالا تا ده روز در پیش روست.
دسته هاى غازهاى پیشانى سفید از جاده کمربندى فریدونکنار هم قابل مشاهده هستند.
متخلفین علاوه بر نقاط حساس نزدیک به دامگاه ها حتى داخل پناهگاه حیات وحش فریدونکنار هم دام هوایى برپا کرده اند.
غازهاى خسته و گرسنه در اثر بیقرارى و استرس طبیعى حاصل از انجام مهاجرت تا چند شب پس از رسیدن همچنان در طى روز و عمدتا شبها در فواصل بین دامگاه ها پرواز میکنند و در همین زمان صیادان با استفاده از این شرایط آنها را به سمت محیط هاى به ظاهر امن هدایت میکنند.
غازهایى که در گروه هاى بزرگ پرواز میکنند شانس بیشترى براى نجات از به دام افتادن در دامهاى هوایى مرتفع و طویل را دارند اما غازهاى کم یاب که طبیعتا کم جمعیت هستند و در گروه هاى کوچک پرواز میکنند به راحتى فریب خورده و به مجرد کم کردن ارتفاع به دام مى افتند.
بزرگترین تور هوایی برپا شده جهت صید غاز درست در قلب پناهگاه حیات وحش فریدونکنار / تصاویر آبان ماه ۱۳۹۴
یکی از متخلفین شناختهشده در منطقه که از بستگان رییس و سماک بازار پرندگان فریدونکنار نیز هست، بزرگترین تور هوایى صید غاز را در داخل محدوده ثبت شده ملى پناهگاه حیات وحش فریدونکنار برپا کرده است. (سه تصویر فوق)
ارتفاع پایه هاى این تور ٢۴ متر و فاصله دو تیر از هم ٧٠ متر است. در صورت فراهم بودن شرایط مناسب، توسط این تور هوایى تا حدود صد غاز از گونه هاى مختلف در هر شب صید میشود.
سال گذشته غاز خاکسترى در بازار پرنده فریدونکنار به قیمت هر عدد دویست هزار تومان معامله شد و در حال حاضر قیمت هر غاز لاغر از ١٠۵ هزار تومان شروع میشود.
گونه هاى غاز وارد شده به منطقه:
غاز پیشانى سفید کوچک (گونه شدیدا در معرض خطر انقراض و حمایت شده ملى و جهانى – جریمه صید و شکار : صد میلیون ریال)
غاز پیشانى سفید بزرگ (جریمه: هشت میلیون ریال)
غاز خاکسترى (جریمه: دو میلیون ریال)
غاز پازرد (جریمه: چهل میلیون ریال)
عروس غاز (جریمه: چهل میلیون ریال)
………………………
….بازار فریدونکنار مملو از انواع غاز وحشی / تصویر مربوط به سال گذشته
با شروع صید غاز به مدت ١۵ روز در هر شب ٢٠٠ تا ۵٠٠ غاز و در کل دست کم سه هزار غاز قتل عام خواهند شد که سود سرشار (فقط از صید غاز) و صد البته نامشروعى را که حاصل از تاراج حیات وحش و انفال ملیست نصیب عده محدودى متخلف خواهد نمود.
تورهای هوایی نصب شده در لپو (تالاب) فریدونکنار / این محدوده زیستگاه اردکهاى غواص (بلوطى، سرحنایى)، کشیم ها، چنگرها، بوتیمارها و بسیارى از پرندگان کنار آبزی است
……………………………
….نمونه ای از نصب تورهاى هوایى در شالیزارهاى فریدونکنار
تالاب ازباران بهترین زیستگاه اردک بلوطى (گونه حمایت شده) در منطقه ، پوشیده از دام هاى هوایى بیشمار
پرندگانى که در زیستگاه مملو از تورهاى هوایى پرواز میکنند همواره در خطر به دام افتادن قرار دارند.
دیدن انواع گنجشک سانان کوچک، ماهى خورک، پرستوها، سارها و همانطور که در تصویر فوق مشخص است بلدرچین و زنبور خوار که در دامهاى هوایى گرفتار شده اند امرى عادی است.
متعاقب این پدیده انواع پرندگان شکارى شامل سنقرها، شاهین ها، سارگپه ها، قرقى ها و جغدها نیز به هدف بدست آوردن طعمه آسان به داخل دام هوایى رفته و به راحتى در تن تور در کنار طعمه خود گرفتار میشوند.
مرتفع برپا شدن تور هوایى شانس صید پرندگان را بالاتر میبرد و در چنین شرایطى تقریبا شانسى براى پرندگان نزدیک این محل براى فرار از تورها در تاریکى شب وجود ندارد.
با ادامه رویه صید این چنینى تعجبى ندارد که روش هاى صید گروهى پرندگان به مناطق اطراف فریدونکنار نیز سرایت کند.
تصاویر زیر در هفته اول آبان ماه ٩۴ گرفته شده اما در طى چند روز گذشته متاسفانه تعداد تورها به چند برابر آنچه در عکس ها وجود دارد رسیده است.
………………………………………… …
…حاشیه دامگاه ازباران
………………………………………… ……………
..بابلسر
…………………………………………
. ..شهرستان محمود آباد
………………………………………… ……
……..شهرستان نور
شرح مختصرى بر صید سنتى پرندگان در منطقه
در گذشته روشى براى صید پرندگان در این منطقه ابداع شده است که در این روش صیادان با پرواز دادن اردک هاى دست آموز و جلب توجه پرندگان وحشى، گونه هاى خاصى از پرندگان وحشى را به سمت دام هدایت می نمایند و بدون نیاز به استفاده از دانه برخى را صید میکردند.
براى اجراى روش سنتى صید، صیادان با شروع فصل سرما و کوچ پرندگان ابتدا با زهکشى و نگهدارى آب در محدوده هایى از شالیزار هاى منطقه، به واقع یک اکوسیستم دست ساز براى تجمع پرندگان فراهم نموده و سپس امنیت محل هاى تجمع پرندگان را با حفظ پوشش درختان در اطراف این عرصه ها و برقرارى سکوت کامل و جلوگیرى از آمد و شد، تأمین می نمایند.
در روش مذکور که میتوان از آن به عنوان یک روش صید سنتى، پایدار و بى خطر براى بقاء نسل پرندگان نام برد، برداشت صرفا از گونه هاى مشخصى از پرندگان صورت میپذیرد که در خطر انقراض و کاهش جمعیت نیستند و در ازاى آن محل زمستانگذرانى امنى براى کل پرندگان فراهم میگردد و پرندگان در بازگشت به زیستگاه هاى جوجه آورى در سرزمین هاى شمالى با توجه به اینکه زمستانگذرانى مطلوبى داشته اند قادر به جوجه آورى در تعداد حداکثر هستند و می توانند حتى تا دوبار تولیدمثل نمایند، اتفاقى که براى پرندگانى که در زیستگاه هاى ناامن زمستانگذرانى کرده اند و مدام وادار به پرواز از یک زیستگاه به زیستگاه دیگر بوده اند هرگز نخواهد افتاد.
دامگاه هاى منطقه که شامل پنج دامگاه فریدونکنار، ازباران، سرخرود غربى، مرکزى و شرقی است بازمانده همین روش سنتى و خردمندانه صید می باشند که با ظهور و گسترش روش هاى جدید صید، روش سنتى تقریبا منسوخ شده است.
به علت بى تفاوتى مسئولین روش هاى جدید و مخرب صید مانند دام کِرِس و گِذِر در دامگاه ها و شب دام (تور هوایى) خارج از دامگاه ها جایگزین روش سنتى صید پرندگان شده است که هیچ ارتباطى با روش سنتى صید نداشته و بدون گزینش تمامى پرندگان در تعداد نامحدود در این روش ها صید میشوند.
پسروى دریا و خشکیدگى برخى تالاب هاى مهم مانند آلماگل و بخش هایى از گمیشان
در اثر پسروى آب دریای خزر متاسفانه در حدود ٢٠ درصد عرصه هاى آبى غرب پناهگاه میانکاله تا این لحظه به طور کامل تبدیل به خشکى شده است. حاشیه جنوبى میانکاله دشت قره تپه که شامل برکه هاى آب شیرین و زمین هاى شالیزار میباشد و زیستگاه بسیارى مهمى براى تغذیه پرندگان میانکاله محسوب میشود نیز از سال گذشته در فشار کم آبى جدى قرار گرفته است. طبیعی است در شرایط این چنینى و ناامنى سایر تالاب هاى استان در نتیجه حضور دائمى انبوه شکارچیان، تنها مأواى باقى مانده و به ظاهر امن فریدونکنار و سرخرود خواهند بود.
رستوران ها مشترى ثابت بازار پرنده فریدونکنار
با وجود ابلاغ دستور صریح معاونت محیط طبیعى اسبق سازمان حفاظت محیط زیست جناب آقاى دکتر کیخا مبنى بر ممنوعیت سرو گوشت پرندگان وحشى در رستوران ها متاسفانه کماکان این وضعیت ادامه دارد.
بررسى هاى اخیر از بازار پرنده این نکته را روشن کرد که رستوران هایى که به اصطلاح غذاى محلى سرو میکنند در صورت وجود پرندگانى هم جثه با خودتکا ها مانند اردک بلوطى، آنها را به قیمت ارزانتر براى فروش به جاى گوشت خوتکا از این بازار خریدارى میکنند.
بدین ترتیب میتوان انتظار داشت هر گونه پرنده اى در این بازار مشترى خاص و دائم خود را دارد ولو به قیمت اینکه مانند اردک بلوطى پرنده حفاظت شده بین المللى و دارى اهمیت حفاظت جهانى باشد.
بى تردید اولین متضرر ادامه فاجعه و روند کنونى، بومیان همین منطقه و سایر هموطنان مازندران خواهند بود.
در حال حاضر بهترین زمان و شاید آخرین فرصت برای برخورد با متخلفین است و می بایست در قالب یک عملیات از پیش طراحی شده با تعداد زیاد نیروی اجرایی و با هماهنگی دستگاه های زیربط کلیه تورهای هوایی از سطح منطقه جمع آوری شود.
این عملیات می بایست بدون اطلاع رسانی قبلی صورت گیرد چراکه صیادان متخلف در بدنه محیط زیست نفوذ داشته و از زمان و نحوه برگزاری عملیات نیروهای محیط زیست آگاهی یافته و با آمادگی قبلی به مقابله با آن می پردازند.
براى برخورد با متخلفین می باید تدبیرى اندیشید تا بدون اطلاع رسانى قبلی و همزمان با رایزنى و تعامل بین سازمان محیط زیست و نهادهاى امنیتى و قضایى استان، مانند آنچه در سایر نقاط کشور در جریان است قوانین و مقررات حفاظت محیط زیست با رعایت مساوات قومى و قضایى به اجرا درآید.
در پایان توجه شما را جلب میکنیم به مشاهده تصاویر دیدنى از مهمان نوازى و استقبال مردم در تالاب زریبار کردستان در مواجهه با پرندگان مهاجر.
همزمان با نامیده شدن کشور عزیزمان با القاب شومى مانند سیاه چاله پرندگان مهاجر، در تالاب زریبار مریوان پرندگان مهاجر بدون هیچ هراسى به مردم خو گرفته و از دستان آنان غذا میگیرند.
آیا در زریبار کسى نمی تواند به بهانه معیشت از زمین و آسمان براى صید پرندگان دام گسترد و پرندگان را روى تخت گذاشته و حراج کند؟
یا وضعیت معیشتى این مردم در حد و اندازه ایست که بى نیاز از این کار باشند؟