تهران- ایرنا- لار یکی از دشت های غنی از لحاظ پوشش گیاهی و جانوری است که عوامل مختلفی مانند حضور عشایر، گردشگران و ساخت و سازهای بی رویه اطراف آن، این دشت را تهدید می کند که به اعتقاد کارشناسان اگر به همین روند ادامه یابد تا چند سال آینده دیگر اثری از دشت لار نخواهد بود.
در آستانه هفته محیط زیست ( 15 تا 21 خرداد ) سازمان حفاظت محیط زیست به میزبانی اداره کل محیط زیست استان تهران تعدادی از خبرنگاران این حوزه را در قالب تور گردشگری و خبری میهمان دشت لار کرد.
دشت لار در انتهای جاده ای که از شمال به کوههای شهرستان نور مازندران، از شرق و شمال شرق به کوه دماوند، از جنوب شرق به ایرا، از جنوب به افجه، امامه و لواسان بزرگ و از غرب به خاتون بارگاه و گرمابدر کشیده شده است، قرار دارد.
با گذر از این جاده وارد پارک ملی زیبایی به وسعت 28 هزار هکتار می شوی که گل هایی زیبا به رنگ های زرد ، بنفش و قرمز خودنمایی می کند.
لاله های زیبای این دشت که همچون نگهبانانی بر پای کوه دماوند سر برافراشته اند و رنگ خیره کننده آن زبانزد تمام طبیعت دوستان است نیز وقار دشت را چندین برابر کرده است.
عطر سرمست کننده گیاه آویشن از دیگر زیبایی این دشت است که حفاظت از آنها نیازمند یاری تمام طبیعت دوستان است.
چند ساعتی که در دشت به سر بردیم شاهد تردد خودروهایی به پارک ملی لار بودیم که محیط بانان حاضر در محل گفتند اینها گردشگرانی هستند که از اطراف به این دشت می آیند، ورودی هر خودرو 5 هزار تومان است.
بعد از آن، انبوهی از گوسفندان در دسته های بزرگ چند صد تایی به چشم می خورند که مانند لکه های بزرگی در دشت خودنمایی می کنند.
به گفته محمد هادی حیدرزاده مدیر کل محیط زیست استان تهران از اردیبهشت ماه ورود گوسفندان به دشت آغاز می شود که بعد از آن نیز شاهد ورود عشایر به لار هستیم.
وجود سیاه چادرهای عشایر از دیگر تهدیداتی است که سالهاست دامنگیر طبیعت لار شده است که خالی بودن منطقه زندگی آنها از هرنوع گیاهی گواهی بر این ادعا است.
به گفته حیدرزاده سالانه 100 هزار مجوز چرای دام در منطقه دشت لار برای عشایر صادر می شود که دو برابر توان طبیعی منطقه است از این رو از سازمان جنگل ها مراتع و آبخیزداری درخواست کردیم تا فهرست عشایر موجود در دشت را به محیط زیست ارسال کنند تا کارت ورود برای آنها صادر شود.
بعد از گذشتن از جاده پر پیچ و خم پارک لار به دریاچه زیبای سد لار می رسیم که یکی از منابع تامین کننده آب شرب اهالی تهران است که خشکسالی این دریاچه را هم بی نصیب نگذاشته است.
انعکاس زیبای کوه دماوند و کوه های اطراف، جلوه این حوضه آبی را چندین برابر کرده است اما متاسفانه گویا برخی گردشگران متوجه اهمیت این دریاچه به عنوان یکی از منابع تامین کننده آب شرب تهران و زیبایی خیره کننده آن نیستند زیرا در کنار این انعکاس زیبا، انواع زباله و بطری های خالی نیز به چشم می خورد.
به گفته حیدرزاده طرح جامع گردشگری لار نیز در حال تدوین است که در این طرح وظیفه هر دستگاه مشخص می شود.
وجود ماهی قزل آلای خال قرمز که گونه بومی این منطقه است نیز سالانه هزاران گردشگر را به سمت این دشت و دریاچه آن می کشاند که البته وجود عشایر و گوسفندان تهدیدی برای این گونه در خطر انقراض نیز محسوب می شود زیرا با از بین رفتن پوشش گیاهی منطقه سیلاب هایی وارد دریاچه می شود که موجب گل آلود شدن آب می شود و این مساله تخم ریزی و زاد آوری ماهی خال قرمز که به آب زلال برای تخم ریزی نیاز دارد را مختل می کند.
ساخت و سازهای بی رویه در حاشیه دشت تهدید دیگری است که متوجه حیات لار است، به گفته حیدر زاده اگر 8 محیط بان دشت لار و حمایت های سازمان حفاظت محیط زیست نبود تاکنون لار نیز به لواسان دیگری تبدیل شده بود.
آفرود یکی دیگر از مشکلات اساسی منطقه لار است که حیدر زاده دراین باره گفت: برای مقابله با آن با راهنمایی و رانندگی مکاتبه کردیم تا پلاک اینگونه خودروها را اعلام کنند و با آنها به صورت قانونی برخورد شود، یگان حفاظت سازمان جنگل ها و مراتع نیز ماموریت دارد تا به مبحث آفرود ورود کند.
تعدادی افراد با خودروهای شاسی بلند اقدام به رفت و آمد در مناطق بکر بیابانی، کویری و جنگلی می کنند که این مساله به مرور آسیب های زیادی به منطقه وارد می کند که به آن آفرود گفته می شود.
منطقه لار علاوه بر غنی بودن از لحاظ پوشش گیاهی، گونه های جانوری زیادی هم دارد که برخی از آنها مانند افعی دماوندی و البرزی، اندمیک منطقه هستند.
ماهی قزل آلای خال قرمز ماهی بومی رودخانه و دریاچه لار است، افعی البرزی، افعی دماوندی، بزمجه، مارمولک، روباه، گرگ، خرس قهوه ای، پلنگ، گراز، کل و بزکوهی، قوچ و میش، آهو، موش صحرایی، قورباغه، لاک پشت، واشه، شهباز، عقاب، کبک، کبک دری و خفاش گونه های جانوری هستند که در این دشت دیده می شوند.
حیدرزاده گفت: برای حفاظت از این گونه ها 56 هزار هکتار منطقه شکار ممنوع اعلام شده است که امیدواریم بتوانیم آن را ارتقا و وسعت پارک ملی را افزایش دهیم.
عنوان دشت لار در سال 54 به عنوان پارک ملی لار تبدیل شد، وسعت لار در حدود 73500 هکتار است. از سال 61 طبق مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده اداره می شود و از سال 70 بعضی از مناطق آن برای شکار و تیراندازی ممنوع اعلام شد.
کوه های دماوند، دیو آسیاب، یخ کمر، گل زرد، پهنک، زرشکی، کمردشت، نمک کوسر، سیاه چال، آرو، اسب کلک، کافر راه و کبود دراین منطقه سر برآورده اند که کوه دماوند به عنوان نماد ملی کشور بر تمام این دشت سایه افکنده است.
جاری بودن رودهایی مانند لار، دیو آسیاب، سفید آب، ورارود، الرم، چهل بره، آب امام پهنک و آب سیاه چال زیبای و وقار دشت را چند برابر کرده است.
گون و خرگوشک و آویشن (اوشم) و شنگ، لواش، سیرک (تلم)، پیازک، قارچ وحشی، کاسنی، گلپر (الرگ)، شیرین بیان، باریجه، چای کوهی، بارهنگ و والک نمونه هایی از گیاهان دشت لار و بلندی های آن است. زنبق وحشی بنفش و ارغوانی و مرغک و گل زرد، و شقایق دشت لار را در بهار رنگارنگ کرده زیبایی آن دو چندان می شود.
منبع:ایرنا