نام علمی :Vipera lebetina obtusa
نام فارسی: گرزه مار
(افعي گل گز ، افعي خاتوني ، افعي داوودي ، افعي سياه ، افعي سليماني )
مشخصات : گردن كاملا مشخص ، سر مثلثي شكل با پولك هاي ريز ، مردمك چشم عمودي ، پوزه گرد و پولك رسترال متصل به دو يا سه عدد پولك ، بين فاصله دو چشم 8 تا 12 پولك ،دور چشم 13 تا 19 پولك ، بين چشم و لب بالا 2 يا 3 پولك ، سطح پشتي تيغه دار و در 23 يا 25 يا 27 رديف و سطح زيرين دم 32 تا 54 عدد ، پولك مخرجي منفرد .
رنگ بدن متفاوت و بيشتر به رنگ خاكستري روشن يا تيره يا نقره اي متمايل به سياه ، ساده و يكنواخت يا با خال هاي متفاوت ، خال ها گاهي به شكل دايره هاي ناقص يا كامل متمايل به قرمز آجري يا زرد زيتوني همراه با خال هاي كوچك تيره ،داراي خط پهن قهوه اي تيره در دو طرف گردن و به سمت قسمت خلفي چشم ممتد ، سطح پشتي بعضي نمونه ها به رنگ قهوه اي روشن يا خاكستري با خطوط قهوه اي تيره و لكه هاي قرمز آجري ، امتداد اين نقوش از ناحيه گردن تا انتهاي دم ، سطح شكمي سفيد يا زرد روشن و گاهي با خالهاي سياه و سفيد .
حداكثر طول 168 سانتي متر ، دم 20 سانتي متر .
تغذيه از مارمولك ها ،موش ها ، گنجشك ها و تخم پرندگان .
زاد و ولد : تا 35 تخم در تابستان و اغلب تخم ها حاوي نوزاد است .
زيستگاه : كوهستان ها ، لاي سنگ ها و بوته ها ، تپه ماهورها ، علفزارها .
انتشار جغرافيايي :قبرس ، جزاير درياي مديترانه ، شمال آفريقا ، خاورميانه ، كشمير ، افغانستان ، بلوچستان ، زير گونه (Obtusa) ابتوزا از ناحيه قفقاز تا لبنان ، شوروي سابق (داغستان ، مناطق مجاور قفقاز) تركيه ، عراق ، ايران ، پاكستان و شمال هند انتشار دارد .
پراكندگي : استان هاي آذربايجان شرقي و غربي ، اردبيل ، زنجان ، مركزي ، تهران ، كردستان ، همدان ، لرستان ، كرمانشاهان ، خوزستان ، اصفهان ، فارس ،گيلان ، مازندران ، گلستان ، خراسان ، سمنان ، قزوين ، قم .
منبع: irandeserts.com