سرمازدگی گیاهان
سرمازدگی گیاهان
سرمازدگی گیاهان
منظور از سرما، رسیدن درجه حرارت به حدود صفر درجه سانتی گراد و یا کمی بالاتراست.سرما میتواند به گیاهان مختلف متناسب با نوع گیاهان و مقاومت آنها آسیب وارد کند. یخبندان به معنی کاهش درجه ی حرارت زبر صفر درجه سانتی گراد ( یخبندان زمستانه و بهاره) است. یخبندان باعث منجمد شدن آب درون سلولی و برون سلولی و تخریب آوند های چوبی و آبکش گردیده و منجر به قطع جریان مواد غذایی و مرگ گیاه میشود.
انواع سرمازدگی و یخبندان:
۱-یخبندان تشعشعی
۲-یخبندان جبهه ای
یخبندان تشعشی : در مواردی خاص و در شرایط وارونگی دمایی این یخبندان رخ میدهد و بیشتر یخبندان های ایران از این دست هستند.علت آن هم جایگزینی هوای سرد به جای هوای گرم نزدیک زمین اغلب در زمان شب میباشد. این یخبندان معمولا در سرمای زودرس پاییزه و دیررس بهاره اتفاق می افتد.
یخبندان جبهه ای: با نزدیک شدن توده هوای سرد به منطقه این یخبندان به وقوع می پیوندد که زمان آن محدود به شب نبوده و در طول روز هم میتواند حادث شود. مقابله با این یخبندان بسیار دشوار و تقریبا غیر ممکن است.
روشهای مقابله با سرمازدگی و یخبندان:
۱-کاشت گیاهان در محل مناسب:
گودال ها نسبت به سایر مکانها سردتر هستند بنابراین باید از کاشت گیاهان در چاله ها خودداری کنیم. گیاهان برگ ریز را در شیب هایی که به سمت نور خورشید نیستند بکاریم؛ این کار موجب تاخیر در شکوفه دهی در بهار و حفاظت از گیاه میشود.
۲-انتخاب نوع خاک مناسب:
انتقال گرما در خاک های شنی خشک بهتر از خاک های رسی سنگین است. خاک های سنگین و تیره بهتر از خاک های سبک و روشن گرما را ذخیره میکنند و گیاه در پایان زمستان دیرتر فعال میشود. زمانی که رطوبت خاک به حد ظرفیت مزرعه برسد، خاک برای انتقال و ذخیره گرما بهترین عملکرد را دارد.
۳-انتخاب پایه های مقاوم:
این پایه ها باعث مقاومت در برابر سرما و تاخیر در گلدهی میشوند.
۴-مدیریت کف مزرعه:
خاک ورزی باعث ایجاد فضاهای هوا در خاک میشود و چون هوا عایق حرارت است مانع ذخیره ی گرما توسط خاک میگردد. بنابراین باید از خاک ورزی اجتناب شود. میتوان برای حفظ گرمای خاک از پوشش های پلاستیکی استفاده کرد البته پوشش های پلاستیکی شفاف بهتر از پوشش های پلاستیکی مات خاک را گرم میکنند. همچنین آبیاری و مرطوب کردن خاک پیش از استفاده از پوشش پلاستیکی باعث افزایش کارایی آن میشود.
۵-رنگ کردن تنه درخت:
تابش خورشید به تنه درخت در سرما و سرد شدن تنه درخت در شب و تداوم این روند موجب ایجاد ترک در تنه و ایجاد سرمازدگی، بیماری و تضعیف درخت میشود. سفید کردن تنه درخت مانع از این روند میگردد
۶-استفاده از مواد شیمیایی:
بعضی از مواد شیمیایی در به تاخیر انداختن گلدهی و گریز از خطر سرمای بهاره میشوند. از جمله این مواد میتوان اتفن، جیبرلین، روغن ولک و روغن های طبیعی را نام برد
۷-انجام عمل آبیاری:
انجام عمل آبیاری باعث ایجاد یک لایه یخ عایق روی گیاه شده و از سرمازدگی جلوگیری میکند. استفاده از این روش نکات ریز بسیاری دارد که در صورت عدم توجه حتی ممکن است نتیجه عکس بدهد. از سایر روش های مقابله با سرمازدگی میتوان استفاده از بخاری های باغی، چاهک معکوس انتخابی، دستگاه ماشین مولد باد، دستگاه مولد مه (برای کنترل سرمای بهاره) را نام برد.
منبع: طراحان منظر