بسم الله الرحمن الرحیم
نام فارسی : میش مرغ
نام انگلیسی : Great Bustard
نام علمی : Otis tard
خانواده: هوبره ییان ( Otididae)
میش مُرغ یکی از تحت انقراض ترین و مهم ترین گونه های جانوری در سطح جهان است که از نظر حفاظتی در فهرست قرمز اتحادیه جهانی (IUCN) در طبقه اسیب پذیر(VU)جای دارد . این گونه یکی از نایاب ترین گونه های جانوری ایران است گونه ای جانوری که در سالیان نه چندان دور طناز دشت های باز ایران بود . میش مُرغ با داشتن وزنی حدود 15 تا 18 کیلوگرم( در نرها) و بال های بزرگ و کشیده که قابلیت پرواز را به پرنده می دهند سنگین وزن ترین پرنده قادر به پرواز دنیا لقب گرفته است .
میش مُرغ در ایران : یکی از زیستگاه های میش مُرغ در جهان ایران است که بیشتر این گونه در استان های غربی و گاهی اوقات در شمال غربی ایران دیده می شوند این پرنده زمستان و بهار را در ایران سپری و زاد اوری می کند در استان های کُرد نشین این پرنده با نام محلی چیرگ شناخته می شود هم اکنون یکی از بهترین زیستگاه های میش مرغ در ایران مناطق اذربایجان غربی است و همینطور استان کردستان وکرمانشاه نیز یکی از زیستگاه های میش مُرغ در منطقه است وگاهی اوقات جمعیت کوچکی در اذربایجان شرقی دیده می شود. استان همدان نیز در حدود یک دهه پیش بهترین زیستگاه میش مُرغ در ایران بود ولی به دلیل عوامل تخریب گر اکوسیستم به دست انسان از سال 1382 دیگر در استان همدان میش مرغی دیده نشد و دشت های پهناور اسد اباد اوای میش مُرغ را از یاد بردند .
زیستگاه : میش مرغ در دشت ها و تپه ماهور های دیده می شود.
جمعیت :درجهان حدود 32000 تا 41000 هزار عدد و در ایران حدود 80 تا 110 عدد .
پراکنش جهانی : از شبه جزیره ی ایبری( مکان اخرین بازماده سیاه گوش ایبریایی یکی از کمیاب ترین گربه سانان جهان) در اسپانیا شروع می شود و تا غرب چین ادامه دارد ولی مهم ترین زیستگاه های میش مرغ به ترتیب در جهان کشورهای اسپانیا، روسیه ، اوکراین ، ترکیه ، مجارستان هستند همینطور کشور انگلستان پروژه ای برای معرفی دوباره میش مرغ به انگلستان انجام داد که نسبتا موفقیت امیز بوده است .
پراکنش در ایران : در اذربایجان غربی : دشت سوتاو حمامیان ، دشت ینگجه-البلاغ ، دشت سه کنیان ، دشت باجوند-ازاد ، دشت فسندوز ، جلگه دریاچه ارومیه ، بخش خلیفان . در استان کردستان: زرینه اوباتو و دیواندره، دشت گز، دشت قروه . در استان کرمانشاه : دشت طلسم ، تالاب هشیلان. در اذربایجان شرقی :در دریاچه قوری گل میش مرغ مشاهده شده است. همینطور گزارش هایی از وجود این پرنده در دشت مغان استان اردبیل نیز در دست است .
اندازه : طول بدن در نرها 1 متر و وزن آن 15-18 کیلوگرم و طول بدن مادهها 70-80 سانتیمتر با وزن 5- 8 کیلوگرم میباشد.
ریخت شناسی : میش مرغ گردنی بلند دارد که بر افراشته اند و هیمنطور به علت زیست در تپه ها و دشت ها پاهایی بلند وقوی دارد که دارای سه انگشت هستند رنگ پر های پشت حنایی است که خال های با رنگ خاکستری و قهوه ای کم رنگ به صورت پراکنده در ان دیده می شود سینه انها سفید است ولی در مواردی رگه های کم رنگی از رنگ حنایی در ان دیده می شود همینطور بال های میش مرغ دارای شش شاهپر هستند.
عادات رفتاری و تولید مثل : میش مرغ ها در گروه های کوچک 5 تا 8 تایی زندگی می کنند که یک مکانیزم مراقبتی و دفاعی در دشت ها که بدون سر پناه هستند در برابر خطرات احتمالی که انها را تهدید می کنند است . در اواخر فصل زمستان و اوایل بهار میش مرغ های نر شروع به انجام رفتار های جفتگیری برای جلب توجه ماده ها می کنند پرندگان نر با پف کردن پر های خود و پر ارایی سعی می کنند که نظر ماده های بیشتری را جلب کنند پس جفت گیری پرنده نر در بزرگ کردن جوجه ها هیچ نقشی ندارد و این پرنگان ماده هستند که پس 4 هفته نگهداری از تخم ها تا بالغ شدن جوجه از انها مراقبت می کنند.
تغذیه : میش مرغ از گندم ، نخود تغذیه می کند ولی در برخی اوقات از مارمولک و حشرات نیزتغذیه می کند.
عوامل تحدید کننده میش مرغ در ایران : میش مرغ پرنده ای ارام و محتاط است که در برابر انسان سریع رم کرده و پرواز می کند به مناطقی که ارتفاع بیشتری دارند متاسفانه در دوره پیش از انقلاب شکار غیر مجاز جمعیت این پرنده را به شدت تحت تاثیر قرار داد و جمع اوری تخم های میش مرغ برای مصارف خوراکی نیز باعث ایجاد مشکلات ژنتیکی این پرنده در ایران شد. به علت دشت زی بودن میش مرغ و اینکه دشت ها درایران برای مصارف کشاورزی به خصوص کاشت گندم جو بهره برداری شده اند کمتر زیستگاهی وجود دارد که این پرنده حساس نسبت به عوامل انسانی را با ارامش در خود جای دهد در اکثر نقاطی که میش مرغ انقراض گردید یکی از مهم ترین عوامل فعالیت های کشاورزی بوده است که می توان به استان خراسان شمالی و استان همدان اشاره کرد.
وضعیت حفاظتی میش مرغ در ایران : هم اکنون میش مرغ جزو گونه های تحت حفاظت از طرف سازمان محیط زیست کشور قرار گرفته است ولی جمعیت بسیار شکننده این گونه نیاز به برنامه های ویژه و اصولی و علمی حفاظتی دارند همینطور بیشتر شناخته شدن این گونه برای مردم نیز می تواند نقش به سزایی در درک ارزش این گونه برای کشور ایفا کند.
مطلب اختصاصی پارسی پت
نویسنده مطلب: پارسا حق نظری
هرگونه کپی برداری از مطلب بدون ذکر نام منبع و نویسنده غیر مجاز می باشد.