صرف داشتن توان و انرژی کافی و روحیه و زمان در اجرای برنامه های کوهنوردی امکان دست یابی به قلل مرتفع را فراهم نمی سازد. کوهنوردان در رویارویی با کوهستان به تدریج با گذشت سال های طولانی دریافته اند، که وسایل و تجهیزات تا چه اندازه در موفقیت یا شکست آنان تاثیر دارد. در طی این سال ها وسایل کوهنوردی هر روز کامل تر گردیده اند و کوهنوردان با به دست آوردن روش های جدید و استفاده از این گونه وسایل موفقیت های چشمگیری در زمینه های صعود قلل مرتفع و سنگ نوردی به دست آورده اند. وسایل بجز دست یابی به موفقیت، در نگهداری از جان انسانی این سرمایه ارزشمند حیات مادی نیز نقش به سزایی را داشته است.
با توجه به این مسائل خوبی در می یابیم که با در دست داشتن وسایل ناقص و یا حتی بدون وسیله نمی توان به راحتی از پس معضلات کوهنوردی برآمد. پس هر کوهنورد با تجربه ای می یابد به تدریج و با برنامه ریزی خاصی در طول دوران کوهنوردیش به تکمیل وسایل و تجهیزات خود اقدام کند و پس از آن که به سطح ارزنده ای از آن دست یافت، خواهد توانست خود را با شرایط بسیار متنوع و دشوار کوه سازگار نماید. در اینجا شما را با فهرستی کامل از وسایل و تجهیزات کوهنوردی آشنا می سازیم.
در این فرم برای هر مقطع خاصی از دوران کوهنوردی وسایل مناسب با آن شرایط را در نظر گرفته ایم. جدول وسایل و تجهیزات کوهنوردی که بر اساس تفکیک ایام و انواع وسایل کوهنوردی طرح ریزی شده است.در این جدول به دو نوع از برنامه های کوهنوردی توجه شده است. نوع اول برای صعود به قلل و نوع دوم اجرای برنامه های کوه پیمایی است. منظور از برنامه های کوه پیمایی برنامه هایی است که در آن کوهنورد با پیمودن مسیرهای خاصی بجز صعود به قله مسافت طولانی و یا کوتاهی را در حد فاصل دو منطقه و یا بیشتر با تراورس یال ها و حد فاصل آبادی ها می گذراند. بدیهی است با توجه به ارتفاع کمتری که در اینگونه از برنامه ها پیموده می شود، نیاز به وسایلی سبک تر از برنامه های صعود به ققل خواهیم داشت و طبیعی است که با توجه به فصول در بعضی مواقع، بخصوص در بهار و زمستان از نقطه نظر نزدیکی، نوع وسایل به یکدیگر شباهت های خاصی وجود داشته باشد که در جدول از هر نوع وسیله برای یک زمان صعود به قلل یا کوه پیمایی ذکری به میان آمده است.
در استفاده از جدول باید توجه داشت که وسایل عمومی که لازم است در هر فصل و هر زمان به همراه داشته باشیم، بخاطر جلوگیری از تکرر علامات مورد اشاره قرار نگرفته اند. این وسایل به صورت کلی عبارتند از جعبه کمک های اولیه شخصی با توجه به نوع بیماری خاصی که خودمان داریم، قطب نما و آشنایی با طرز صحیح کار آن، در صورت امکان ارتفاع سنج، بر اساس نوع و فرم برنامه ها، معمولاً در بهار و تابستان چادر یک پوش و در زمستان چادر دو پوش، چراغ خوراک پزی و ظرف مخصوص حمل سوخت، چراغ روشنایی، قمقمه، طناب انفرادی 7 متری، استفاده از انواع کوله پشتی ها، زیر انداز ابری یا اسفنجی، یک یا دو جفت جوراب اضافه دوربین عکاسی و دوربین چشمی سبک.به همراه داشتن نقشه، کتاب راهنما و کارت شناسایی معتبر، وجه نقد و برخی لوازم شخصی مورد نیاز برای هر نفر، قطعی و حتمی است. در این جا به شرح وسایل خاصی می پردازیم، که نیازمند توضیح بیشتری در خصوص شکل ساخت و نحوه استفاده از آن در جدول مذکور می باشد.
- کفش کوه سبک: غالباً این نوع از کفش که به کفش های ترکینگ مشهور هستند به واسطه سبکی و انعطاف خوبی که دارند برای کوه پیمایی های ساده و صعود به قلل در تابستان مورد استفاده قرار می گیرد. بدنه کفش از پارچه ضخینم گورتکس یا مشابه آن و کف ( ویبرام ) کفش بیشتر غیر قابل تعویض می باشد.
- کفش کوه سنگین: این نوع از کفش های کوه غالباً چرمی و یا از جنس جیر بوده و از لایه ضخیمی از چرم اندود شده پوشیده می شود. ویبرام آن قابل تعویض و برای صعود به قلل، عبور از یخچال ها و اجرای برنامه های کوتاه مدت در حد یک روزه در تابستان مقاومت خوبی دارند.
- کفش 2 پوش: اینگونه کفش ها موسوم به فایبرگلاس از یک لایه داخلی شبیه کفش کشتی در داخل از جنس نمد و یا فوم و رویه خارجی ویبرام دار ( عاج دار ) شبیه کفش اسکی ساخته شده است و به دلیل دو جدارخ بودن، عایق بسیار خوبی در مقابل نفوذ سرما به داخل کفش می باشد و عمدتاً برای صعودهای چند روزه زمستانی مورد استفاده قرار می گیرد.
- کت پر : این پوشش بسیار عالی و مقاوم سالیان درازی است که به کوهنوردان در مناطق مختلف دنیا خدمت می کند. کت از چند لایه پارچه نازک و پر سبک و ریز با دوخت ظریف و مقاوم در پوشش از لایه های پارچه پلیستر ساخته می شود و در استراحت ها و اقامت های اضطراری در بیشتر فصول از سال کاربرد دارد و نوع گرتکس آن طرفداران زیادی را ب هخود جذب کرده است. کت پر در هنگام ریزش باران خیش شده و از کارآیی می افتد، بنابراین به هیچ عنوان نباید خیش شود و بدین منظور باید بیشتر در فصول زمستان و پاییز در کیسه مخصوص ضد آب حفظ شود.
- جلیقه پر : این پوشش نیز بواسطه نداشتن آستین تحرک خوبی را به بدن کوهنورد به هنگام حرکت می دهد و در صعودهای پاییز و اوایل بهار کاربرد دارد.
- کاپشن الیاف: کاپشن های الیاف از جنس ویسکوز با پوشش پارچه شمعی از جنس پشم شیشه به صورت های گونانگون طراحی گردیده است و آن را می توان به صورت جایگزین کت پر در فصولی بجز پاییز و زمستان استفاده نمود.
- کاپشن و شلوار گرتکس : گرتکس پارچه بسیار پیشرفته ای است که اوایل در صنایع هوافضا برای خلبانان و فضانوردان ساخته می شد. اکنون در البسه پیشرفته کوهنوردان مورد استفاده قرار می گیرد. این پارچه بافتی بسیار ریز دارد که ضمن دفع رطوبت ناشی از تعریق بدن، از ورود سرما به دورن نیز جلوگیری می کند. کاربرد اساسی این البسه در صعودهای بلند زمستانی است.
- کاپشن و شلوار پلار : پارچه حوله ای پلار گرم، نرم و سبک است که در زمستان کاربردهای فراوان دارد. از جمله خواص آن این کاربردهای فراوان دارد. از جمله خواص آن این است که بسیار دیر خیس می شود و زود خشک می گردد. از جمله موارد استفاده کاپشن و شلوار پلار در صعودهای زمستانی و پاییزه و جایگزینی بسیار مناسب برای ژاکت و پلور می باشد.
- شلوار پر : این نوع شلوار چون کت پر از گرمای فوق العاده ای برخوردار است. جنس مقاوم پارچه خارجی مانع از پارگی سریع آن در اثر اصابت به سطح زمین و سنگ می گردد و در برخی از صعودهای بلند در هوای خراب و سرد و به هنگام استراحت کاربرد دارد.
- بادگیر و شلوار دو پوش : اینگونه البسه از پارچه شمعی یا پلیستر دوخته شده و عایق بسیار مناسبی جهت جلوگیری از ورود سرمای هوا به داخل لباس های زیر می باشد و می باید همواره به همراه هر کوهنورد در تمامی فصول سال باشد.
- شلوار اسکی: دو نوع مختلف این شلوارها ( کشی و پلیستر ) در صعودهای زمستانی کاربرد دارند. نوع اول شلوار با چسبندگی به بدن باعث حرکت آزاد پاها و نوع دوم حفاظ مقاومی در مقابل سرما می باشد.
- دستکش پر و الیاف: این دو نوع دستکش همان خواص کت پر و الیاف را دارد. برای هر دو در زمستان می باید از روکش دستکش استفاده نمود تا دیرتر خیس شوند.
- کیسه خواب پر: یکی از مهمترین وسایل کوهنوردی کیسه خواب پر است. سبکی و گرمای فوق العاده آن به واسطه پف نمودن پر درون کیسه بخصوص استفاده از روکش پلیستر برای کیسه خواب های پر به آن خاصیت مقاومت در مقابل سرما را می دهد. کیسه خواب های پر باید با دقت تمام در کیسه های ضد آب حفظ گردند.
- کیسه خواب الیاف : این نوع کیسه خواب ها نسبتاً سبک ولی پر حجم هستند و در زمستان کارآیی زیادی ندارند. بجز نوع جدید آن ها که از خاصیت های شگفتی برخوردارند بقیه فقط برای برنامه های بهاره و تابستانی کارآیی دارند.
- جوراب پر: پوشش فوق العاده گرم جوراب پر با کف عایق فوم دار از جمله مهمترین وسیله برای گرم نگه داشتن انگشتان پنجه پا پس از خروج از کفش در زمستان می باشند و برای آن جایگزینی نمی توان یافت.
- کیسه بیواک: بیواک به مفهوم اتراق شبانه و اقامت اضطراری در طوفان و گم کردن مسیر و یا مشابه آن می باشد. این کیسه به صورت چادر انفرادی تک دیرک یا بدون دیرک از جنس پارچه گروتکس یا شمعی می باشد و می توان با پوشش کت پر و سایر لوازم در آن اقامت اضطراری نمود.
- پانجو یا شنل پوشش ضد آب خوبی است که کوهنورد و کوله بارش را می پوشاند و در باران از خاصیت به سزایی برخوردار است.
- کلنگ : یار دیرین کوهنورد و به قول قدیمی ها پای سوم اوست. جای پا کندن، ترمز حین سقوط، تکیه کردن و حمایت چادرها از وظایف اصلی آن می باشد. کلنگ ها به اشکال گوناگونی وجود دارند و بهترین آنها از نوع فایبرگلاس می باشد.
- کرامپون : یا کفش یخ از اشکال گوناگون برخوردار است. کرامپون برای صعود از دیواره های یخی و برف سفات کارآیی فوق العاده ای دارد و توسط تسمه هایی به کفش بسته می شود. انواع آن 5 و 10 و 12 دندانه با 4 نیش جلو برای شیب های 70 به بالا است که از کف متحرک برخوردار است.
- گتر : پوشش بلندی است از پارچه مقاوم تقریبا ضد آب برای پوشاندن ساق پا تا زانو که برای جلوگیری از خیس شدن پا به هنگام برف کوبی مورد استفاده قرار می گیرد.
- طناب : همیشه یک حلقه طناب 7 میل به طول 7 تا 10 متر در کوله پشتی داشته باشید.
منبع:کویرها و بیابان های ایران