حس بینایی در سگ ها

[hsoonheb]

حس بینایی در سگ ها

چشم توله سگ ها در بدو تولد بسته است. در 10 تا 14 روزگی پلک ها باز شده و نوزاد قادر به دیدن می باشد. ولی درک تصاویر و قدرت تجزیه و تحلیل حیوان از محیط اطراف همزمان با کامل شدن اعصاب بینایی چشم در سن 6 هفتگی ایجاد می شود.

چشم یک کره ی پر از مایه است که توسط عضلاتی در جای خود مستقر شده و به کمک آن ها به بالا و پایین و اطراف حرکت می کند. چشم ها از سطح خارجی خود توسط یک ساختار ظریف پوستی عضلانی به نام پلک محافظت می شود. مژه در سگ ها فقط روی پلک بالا در 2 تا 3 ردیف قرار گرفته و پلک پایین چشم فاقد مژه است. پلک سوم نیز در زیر پلک پایینی مخفی شده و نقش پاک سازی سطح چشم را بر عهده دارد. مایع اشک که از غدد اشکی موجود در اطراف چشم ترشح می شود، سبب مرطوب نگه داشتن سطح قرنیه شده و پس از آن از طریق مجرای اشکی به داخل بینی و حلق هدایت می گردد. البته انسداد این مجرا در برخی نژادها شایع است و سبب اشک آلود بودن دائم چشم ها می شود. تمامی سطح چشم توسط غشایی به نام صلبیه پوشیده شده است. قرنیه در قسمت جلویی چشم قرار گرفته و محل ورود تشعشعات نوری به داخل چشم محسوب می آید . نوری که از اشیا منعکس می شود پس از ورود به داخل کره چشم، از درون عدسی که در نزدیکی بخش جلویی چشم قرار دارد عبور کرده و وضوح تصاویر از طریق تغییر میزان تحدب عدسی تنظیم می شود. این کار به وسیله ی عضلاتی که می توانند شکل لنز را تغییر دهند صورت گرفته و کنتراست دید را ایجاد می نماید.

اعصاب حساس به نور در قسمت پشت کره چشم در بخش شبکیه، امواج نورانی و رنگ آن ها را به صورت پیام های الکتریکی ترجمه نموده و از طریق عصب بینایی به مغز منتقل می کنند.

چشم سگ ها نسبت به حرکات و نور بسیار حساس تر از چشم انسان است، ولی قادر به تشخیص صحیح رنگ ها نمی باشد.

سگ ها در واقع موجوداتی کوررنگ به حساب می آیند و علت این امر مربوط به میزان سلول های تشخیص رنگ در شبکیه چشم آن ها می باشد. در انسان در ناحیه ماکولا تقریبا 100 درصد سلول های عصبی شبکیه از نوع مخطروطی می باشد. این میزان در سگ ها به 20 درصد کاهش پیدا کرده و ما بقی از سلول های استوانه ای شکل تشکیل شده است. این امر موجب توانایی دید در شب در سگ ها شده و به همین دلیل این حیوانات به طور طبیعی شب گرد هستند . توانایی دریافت طیف های الکترومغناطیسی نور در سگ، ما بین طول موج 429 تا 555 نانومتر است. ولی در واقع سگ از طول موج 480 نانومتر به بالا را به رنگ زرد می بیند. یعنی کورنگی حیوان نسبت به رنگ های قرمز و سبز است . به این ترتیب که رنگ قرمز را زرد و سبز را بین سفید و خاکستری می بیند و رنگ های آبی، زرد خاکستری وسفید را به خوبی از هم تفکیک می کند. هنگامی که ما به یک شیء نگاه می کنیم در واقع رنگ های خود آن شی باعث تشخیص آن می شود، در حالی که در سگ ها تفاوت رنگ شی با رنگ پس زمینه آن عامل اصلی تشخیص است. علاوه بر کور رنگی ، نزدیک بینی و آستیگماتیسم قرنیه نیز از خصوصیات بینایی سگ ها محسوب می گردد. میزان نزدیک بینی در سگ ها 1 تا 8 دیوپتر و به طور متوسط 3 دیوپتر تخمین زده می شود. در واقع سگ ها قادر به فوکوس کردن تصاویر نیستند و دید سه بعدی آن ها ضعیف است. این بدان معناست که آن ها با این که اجسام بسیار دور را می بینند ولی ممکن است قادر به تعیین فاصله ی آن ها از خود نباشند. بزرگی مردمک ، وسعت دید زیاد و دید دو چشمی از دیگر خصوصیات سیستم بینایی در سگ ها به حساب می آید. البته این دید دو چشمی نسبت به انسان ضعیف تر است ولی ازدید جانبی بهتری برخوردارند. زاویه دید در نژاد های مختلف متفاوت است و در سگ های کولی این میزان به حداکثر خود رسیده و می توانند گستره وسیع تری را زیر نظر بگیرند.

سگ ها اجسام متحرک را بهتر از ما می بینند ولی در دیدن اجسام ثابت با مشکل رو به رو هستند و این امر شاید میراثی از گذشتگان آن ها باشد که بر پایه ی نیاز خود به تعقیب شکار می پرداختند و کمتر از غذاهای ثابت و بی حرکت استفاده می کردند. از این روست که سگ های آموزش دیده دستورات اشاره ای را بهتر از دستور های صوتی انجام می دهند.

سگ ها گاهی قادر به تشخیص و تجزیه و تحلیل حرکات سریع و ناگهانی نبوده و به همین علت گاهی اقدام به حمله به صاحب خود یا دامپزشکی می کنند که حرکات و ضربات سریع و ناگهانی به خصوص از ناحیه ی پشت به آن ها وارد می کند.




برگرفته از راهنمای جامع حیوانات اهلی ( سگ )